6 Μαΐου 2024

Με αφορμή την άνοδο του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) και τις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές.


6 | 5 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024

Μουσική Συνοδεία



Οι ευρωεκλογές του Ιουνίου, οι οποίες υποτίθεται ότι θα είναι οι σημαντικότερες στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν θέσει στο επίκεντρο για μια ακόμα φορά το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD). Μια πιθανή μελλοντική Γερμανία του AfD θα άλλαζε ριζικά το τοπίο στην Ευρώπη και ευρύτερα στον Παγκόσμιο Βορρά, λόγω της κεντρικότητας που κατέχει το γερμανικό κράτος για την πορεία και το μέλλον της διατλαντικής ευρωαμερικανικής κοινότητας, για τη διαμόρφωση μιας νέας διατλαντικής ατζέντας και ασφαλώς για τη διατλαντική ασφάλεια (ΝΑΤΟ) και ευρύτερα τις διατλαντικές σχέσεις. 

Βέβαια μια τέτοια εξέλιξη έχει μικρές πιθανότητες να πραγματοποιηθεί, καθώς τα καθιερωμένα κόμματα του Ατλαντισμού και τα λεγόμενα κόμματα του κατεστημένου, η Χριστιανοδημοκρατική και Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CDU/CSU), το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), οι Φιλελεύθεροι (FDP) και οι Πράσινοι (Die Grünen), θα μπορούσαν να συνασπιστούν μεταξύ τους. 

Ωστόσο, η ένταση που κυριαρχεί μεταξύ της λογικής του μπλοκ (ΝΑΤΟ, «Δύση») και της υπερεθνικής λογικής (κοσμοπολίτικος ευρωπαϊσμός, υπερεθνικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, «δυτική» ταυτότητα), της ιεραρχίας και της πειθαρχίας από τα πάνω προς τα κάτω (top-down), από τη μία πλευρά, και των τάσεων επανεθνικοποίησης των συμφερόντων και της κρατικής και λαϊκής κυριαρχίας, της αναρχίας από τα κάτω προς τα πάνω (bottom-up), από την άλλη, καθιστά άξια λόγου και προσοχής τη δυναμική του συγκεκριμένου κόμματος.

Στο παρόν κείμενο εξετάζω τις βασικές θέσεις του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) αποκλειστικά ως προς τις εξωτερικές σχέσεις, την εξωτερική πολιτική και την τοποθέτησή του ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσσία και την Κίνα, τη Γαλλία και την Τουρκία, την αμερικανοευρωπαϊκή σχέση και τις σχέσεις Βορρά-Νότου, δηλαδή την ευρύτερη πολιτική κατεύθυνση του πλανήτη, ενώ αναφέρομαι και σε ευρύτερα θέματα όπως η πρόσφατη ομιλία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στη Σορβόννη και η επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στο Παρίσι, η σημασία της Κωνσταντινούπολης και τη Μόσχας ως πύλες της Ευρασίας, η προσπάθεια επιβολής του ιδεολογικού δίπολου δημοκρατίες εναντίον αυταρχιών, και θίγω το ζήτημα της Γερμανίας ως κυρίαρχου κράτους. 

~

Ένα από τα κεντρικότερα σημεία της ευρύτερης τοποθέτησης του AfD σχετικά με τις εξωτερικές σχέσεις της Γερμανίας είναι η κριτική του στάση απέναντι σε μια πορεία περαιτέρω ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ιδίως όσον αφορά τον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Το συγκεκριμένο κόμμα απορρίπτει την ιδέα της δημιουργίας ευρωστρατού, υποστηρίζοντας ότι μια τέτοια εξέλιξη θα υπονόμευε την εθνική κυριαρχία και τα συμφέροντα των κρατών, και ισχυρίζεται ότι η εθνική άμυνα πρέπει να διασφαλίζεται από τα ίδια τα ευρωπαϊκά κράτη. Επίσης στρέφεται εναντίον της Συμφωνίας Σένγκεν, την οποία κρίνει ως αποτυχημένη και ως αναποτελεσματικό μέσο ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, και ισχυρίζεται ότι η φύλαξη των συνόρων πρέπει να αποτελεί αποκλειστικά εθνική και όχι ευρωπαϊκή υπόθεση. Ωστόσο η προστασία τους θα πρέπει να εμποδίζει όσο το δυνατόν λιγότερο την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών. Επιπλέον, στέκεται κριτικά απέναντι στην κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ), δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο ΝΑΤΟ ως κεντρικό πυλώνα της ευρωπαϊκής άμυνας, επισημαίνοντας την ανάγκη για στενή συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ισότιμη βάση, τονίζοντας όμως παράλληλα ότι ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου θα πρέπει να γίνει ξανά μια καθαρά αμυντική συμμαχία (κριτική σε ό,τι αφορά το παρελθόν και τους πολέμους κυρίως σε Αφγανιστάν και Ιράκ) και η περιοχή αρμοδιότητας και επιχειρήσεών του θα πρέπει να παραμείνει στα όρια της επικράτειας των κρατών της συμμαχίας (προειδοποίηση για το μέλλον: Κίνα). 

Γενικότερα, οι θέσεις του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» όσον αφορά την ΕΕ, στην ήπια μορφή τους, κινούνται αυστηρά μέσα στο πλαίσιο της λογικής του διακυβερνητισμού (intergovernmentalism) και εναντίον κάθε μορφής νεολειτουργισμού (neofunctionalism) ή φεντεραλισμού/ομοσπονδισμού (federalism), επικρίνοντας τους υπερεθνικούς θεσμούς. Στην πιο ριζοσπαστική τους μορφή μιλάνε για Dexit, δηλαδή για την αποχώρηση και την έξοδο της Γερμανίας από την ΕΕ και την Ευρωζώνη και για τη δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής οικονομικής κοινότητας συμφερόντων, ή όταν θέλουν να σκετικοποιήσουν τα περί εξόδου ισχυρίζονται ότι η ΕΕ καταρρέει υπό το ίδιο της το βάρος. Στο οικονομικό πλαίσιο επιδιώκεται η επιστροφή όλου του κρατικού γερμανικού χρυσού που υπάρχει αποθηκευμένος στο εξωτερικό, εξ ολοκλήρου στη Γερμανία. Να σημειωθεί ότι από το 2013, έτος κατά το οποίο ξεκίνησε ο επαναπατρισμός του γερμανικού χρυσού, 367 τόνοι έχουν επιστρέψει και μεταφερθεί στη Φρανκφούρτη ― 177 από το Παρίσι και 190 από τη Νέα Υόρκη (Deutsche Bundesbank). 

Ενώ το AfD βλέπει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τον βασικό, ισχυρότερο και πλέον σημαντικό σύμμαχο της Γερμανίας, θεωρεί παράλληλα ότι δεν μπορεί να υπάρξει σταθερότητα, ειρήνη και τάξη στην Ευρώπη δίχως τη συνεργασία με τη Ρωσσία και δίχως την επίτευξη μιας ισορροπίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. 

Ειδικότερα, το AfD επιδιώκει την εξομάλυνση (detente) των σχέσεων με τη Ρωσσία και θεωρεί ότι η ενσωμάτωση της Μόσχας σε μια συνολική ευρωπαϊκή δομή ασφάλειας είναι προς το συμφέρον ολόκληρης της ηπείρου, αποτελώντας βασική προϋπόθεση για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης στην Ευρώπη. Αυτή η διάθεση μείωσης της έντασης και εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Μόσχα αντανακλάται και στη στάση του AfD απέναντι στο ζήτημα της προσάρτησης της Κριμαίας. Ενώ τα καθιερωμένα κόμματα, ή τα λεγόμενα κόμματα του κατεστημένου (CDU/CSU, SPD, Grüne, FDP), καταδικάζουν ξεκάθαρα την προσάρτηση ως αντίθετη με το διεθνές δίκαιο και υποστηρίζουν τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσσίας, το AfD είτε αποσιωπά και υποβαθμίζει, είτε εντάσσει σε μια ιστορική προοπτική ή ακόμη και δικαιολογεί την προσάρτηση. 

Σε ό,τι αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, παρόλο που τον θεωρεί ως έναν αμερικανικό πόλεμο δια αντιπροσώπων εναντίον της Ρωσσίας, καταδικάζει την εισβολή της Μόσχας ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου και αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτοάμυνας του Κιέβου, ωστόσο είναι εναντίον της αποστολής όπλων και της μετάβασης σε μια οικονομία πολέμου, μιλάει για ιστορική αμνησία και επιθυμεί αποκλιμάκωση και διαπραγμάτευση με τη Ρωσσία προκειμένου να επιτευχθεί το τέλος και όχι το πάγωμα του πολέμου, με τη Γερμανία σε ρόλο διαμεσολαβητή. Επιπλέον είναι το μόνο κόμμα που κρατάει ψηλά στην ατζέντα την υπόθεση της δολιοφθοράς των αγωγών Nord Stream, επιδιώκει την επαναλειτουργία του Nord Stream 2, είναι υπέρ της εμβάθυνσης της οικονομικής συνεργασίας με τη Ρωσσία και τάσσεται κατά της επιβολής και υπέρ της άρσης των οικονομικών κυρώσεων κατά της Μόσχας (Επίσης θεωρεί απαράδεκτη κάθε μορφή αμερικανικών οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Γερμανίας).

Επί της αρχής η γραμμή του κόμματος είναι η εξής: τα εθνικά γερμανικά συμφέροντα διαμορφώνονται στο Βερολίνο και όχι στην Ουάσινγκτον ή το Κίεβο ― πόσο μάλλον στις Βρυξέλλες ή την Ταϊπέι.

Και αυτή η παρατήρηση μας φέρνει στη στάση του AfD απέναντι στην Κίνα. Σε ό,τι αφορά το Πεκίνο το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» αναγνωρίζει ότι η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας αποτελεί πρόκληση, αλλά επιθυμεί τη γερμανοκινεζική συνεργασία υπό συνθήκες ισότητας και δικαιοσύνης, καθώς η Κίνα κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση ως εμπορικός εταίρος για τη Γερμανία. 

Ο επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου του κόμματος, Maximilian Krah, ο οποίος είναι Ρωμαιοκαθολικός από την περιοχή της Άνω Λουσατίας, στα σύνορα Γερμανίας-Πολωνίας, είχε δηλώσει:

Οι δυνάμεις κατά της Κίνας στη Γερμανία δεν εκπροσωπούν τα συμφέροντα της Γερμανίας… Η αποσύνδεση από την Κίνα θα εξυπηρετούσε μόνο τα συμφέροντα της Αμερικής και θα ζημίωνε σοβαρά τη δική μας βιομηχανία.

Η συγκεκριμένη δήλωση θα μπορούσε να ισχύει στο ακέραιο για τη συντριπτική πλειοψηφία όχι απλώς των ευρωπαϊκών αλλά και όλων των υπολοίπων κρατών του πλανήτη. Περισσότερο τα αμερικανικά συμφέροντα εξυπηρετούν οι δυνάμεις εναντίον της Κίνας, παρά τα εθνικά συμφέροντα των κρατών. Δεν είναι δηλαδή αυτονόητα εθνικές τέτοιες δυνάμεις, ή δυνάμεις προάσπισης της κυριαρχίας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις προτεραιοποιούν ή εξυπηρετούν τα αμερικανικά και διατλαντικά έναντι των εθνικών συμφερόντων των κρατών, δηλαδή αποτελούν κυρίως ή πρωτιστα «δυτικές» δυνάμεις. 

Την προτεραιοποίηση των εθνικών συμφερόντων, σε ό,τι αφορά την Κίνα, την παρατηρούμε σε εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους κράτη, από την «αυταρχική» Ουγγαρία μέχρι τη «δημοκρατική» Γαλλία (οι λέξεις σε παρένθεση λόγω της ιδεολογικής διχοτομίας που γίνεται προσπάθεια να επιβληθεί. Περισσότερα για το ιδεολογικό δίπολο «δημοκρατίες-αυταρχίες» στο τέλος του κείμενου). 

Η εξωτερική πολιτικής της Κίνας βασίζεται στις λεγόμενες Πέντε Αρχές Ειρηνικής Συνύπαρξης, οι οποίες είναι ο αμοιβαίος σεβασμός για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα, η αμοιβαία μη επιθετικότητα, η αμοιβαία μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου, η ισότητα και το αμοιβαίο όφελος, και η ειρηνική συνύπαρξη.

Το Παρίσι επισκέπτεται από χθες ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ. Αυτή είναι η πρώτη επίσκεψή του στην Ευρώπη εδώ και πέντε χρόνια, από το 2019 (η πρώτη φωτογραφία από τότε, η επόμενη από την τωρινή επίσκεψη). Όπως συνηθίζει πριν από την επίσκεψή του σε κάποιο κράτος, ο Κινέζος πρόεδρος έγραψε άρθρο το οποίο δημοσιεύθηκε στη γαλλική εφημερίδα Le Figaro. Σε αυτό το άρθρο ο Σι Τζινπίνγκ, μεταξύ άλλων, σημειώνει: «Η Κίνα έχει εφαρμόσει πιστά τις Πέντε Αρχές της Ειρηνικής Συνύπαρξης. Τα τελευταία 70 και πλέον χρόνια από την ίδρυσή της, η Νέα Κίνα δεν προκάλεσε ποτέ πόλεμο ούτε κατέλαβε ούτε μια ίντσα ξένης γης. Η Κίνα είναι η μόνη χώρα σε όλο τον κόσμο που περιλαμβάνει στο Σύνταγμά της τη δέσμευση για το μονοπάτι της ειρηνικής ανάπτυξης και η Κίνα είναι η μόνη χώρα μεταξύ των μεγάλων κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα που δεσμεύεται να μη χρησιμοποιήσει πρώτη πυρηνικά όπλα».   




Δύο εβδομάδες νωρίτερα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, στην ομιλία του στη Σορβόννη,  επανέλαβε τον κίνδυνο μετατροπής της Ευρώπης σε «υποτελή» (vassal) των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όπως είχε κάνει και σε ομιλία του 7 χρόνια νωρίτερα (και όπως έχω αναδείξει πιο πρόσφατα μέσα από την Κοσμοϊδιογλωσσία), τονίζοντας ότι η Ευρώπη δεν είναι απλά μια γωνία ή ένα κομμάτι της Δύσης (l'Europe n'est pas simplement un bout d'Occident).

Ο όρος «Δύση» συσκοτίζει το γεγονός ότι υπάρχουν «ευρωπαϊκά» συμφέροντα ―ή καλύτερα συμφέροντα ευρωπαϊκών κρατών― που δεν ταυτίζονται με τα αμερικανικά και τα «δυτικά». 

Οι άνθρωποι που μιλάνε συνεχώς για «Δύση» υποβαθμίζουν το εξής: οι ζωές και η ασφάλεια 450 εκατομμυρίων ανθρώπων στην ευρωπαϊκή ήπειρο εξαρτώνται από ορισμένες χιλιάδες ψήφους σε αμερικανικές διαφιλονικούμενες πολιτείες (swing states). Όνειδος. 

Επίσης, μια δήλωση ταυτότητας (είμαι/αισθάνομαι «δυτικός») ή συμπάθειας (γουστάρω περισσότερο τον τάδε λαό συγκριτικά με τον δείνα) ή υποκειμενικής ατομικής μελλοντικής εκτίμησης (πιστεύω ότι με την ηγεμονία του τάδε ή του δείνα κράτους θα είναι καλύτερο το μέλλον της ανθρωπότητας, του παγκόσμιου πολιτισμού ή του πλανήτη κ.λπ), δεν συνιστά στρατηγική, ούτε κριτήριο ή άξονα άσκησης εξωτερικής πολιτικής. 

Γενικότερα, η εγγύτητα δεν συνιστά αποκλειστικό φάρμακο και λύση διά πάσαν νόσον. Αν ήταν έτσι οι άνθρωποι δεν θα είχαν προβλήματα γιατί όλα θα είχαν επιλυθεί στο πλαίσιο της οικογένειας. Ούτε θα υπήρχαν διδάγματα από συμβολικές αφηγήσεις και από κοσμογονικούς μύθους όπως ο ευνουχισμός του Ουρανού από τον Κρόνο, ή από τραγωδίες όπως του Οιδίποδα (πατροκτονία) ή όπως η Ορέστεια και η ιστορία της Ιουλίας Αγριππίνας και του Νέρωνα (μητροκτονία), ούτε ο Κρόνος θα έτρωγε τα παιδιά του και θα δοκιμαζόταν η πίστη του Αβραάμ μέσω της ενδεχόμενης θυσίας του Ισαάκ, ούτε θα γνωρίζαμε τραγωδίες όπως η Μήδεια (παιδοκτονία), ή αιγυπτιακούς μύθους για τον Σεθ και τον Όσιρι και βιβλικές ιστορίες για τον Κάιν και τον Άβελ, ούτε θα ξέραμε για τον Ρωμύλο και τον Ρέμο και τα αδέλφια της Αντιγόνης ―και γιούς του Οιδίποδα και της Ιοκάστης και ανίψια του Κρέοντα―, Ετεοκλή και Πολυνείκη, ή για τον Καλιγούλα και την Ιουλία Δρουσίλλα ―αδερφή της Ιουλίας Αγριππίνας― και για την Λουκίλλα και τον Κόμμοδο ―παιδιά του Μάρκου Αυρήλιου, που όπως φαίνεται υπήρξαν παντελώς αδιάφορα για τις σκέψεις που εξέφρασε ο πατέρας τους στο έργο Τα εις εαυτόν/Meditations― ή για την Κλεοπάτρα και την Αρσινόη (αδελφοκτονία). Και πιθανώς να μας ήταν λιγότερο γνωστοί ο Αγαμέμνων και η Κλυταιμνήστρα, η Κλαυδία Οκταβία και ο Νέρωνας (συζυγοκτονία:  ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας μάλλον αποτέλεσε αποθέωση, καθώς έβαλε να εκτελέσουν δύο από τις έξι γυναίκες του). Και, τέλος, δεν θα είχαν πολλά σπουδαία σενάρια και κινηματογραφικές παραγωγές είτε στο επίκεντρο τους είτε ως θεμελίο τους μια προβληματική οικογένεια, ή δεν θα καταπιάνονταν ευρύτερα με το ζήτημα της οικογένειας, ακόμη και όταν τα πάντα χάνονται στην πλοκή: Succession, Game of Thrones, This Is Us, The Godfather, Pride & Prejudice, American Beauty, The Farewell, Death at a Funeral, Hereditary, Boyhood, Shameless, The Royal Tenenbaums, Crazy Rich Asians, Knives Out, Force Majeure, Everything Everywhere All at Once, Little Miss Sunshine, Kramer vs. Kramer, The Lion in Winter, Anatomy of a Fall, ακόμα και το Star Wars (για να μην αναφερθώ σχεδόν σε όλα τα έργα του Kore-eda Hirokazu, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο καταπιάνονται με την οικογένεια, καθώς σε Ιαπωνία και Κίνα η οικογένεια βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στο επίκεντρο ή στο υπόβαθρο).

Ας επιστρέψουμε, όμως, στο θέμα μας. Και στην ΕΕ μιλάνε για «ευρωπαϊκή οικογένεια», για ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια κ.λπ. Προφανώς αυτό δεν αποτελεί το πλέον σημαντικό κριτήριο, διότι αν αποτελούσε, με βάση την διδακτική ιστορία ολόκληρης της ανθρωπότητας, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι... καλά θα πάει αυτό.

Ο Μακρόν, ο οποίος προφανώς ενδιαφέρεται για την προσωπική του κληρονομιά αλλά και για την ευρωπαϊκή κληρονομιά που θα αφήσει πίσω του, φαίνεται πως απελπίζεται από το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι πολίτες της ΕΕ υποκύπτουν στον πειρασμό να διαμορφώνουν τις πολιτικές τους αντιλήψεις και την ταυτότητά τους από εισαγόμενες αμερικανικές θεματολογίες (κοινώς από αμερικανιές), καθώς αντιλαμβάνεται ότι εάν οι αφηγήσεις παράγονται αλλού οι άνθρωποι στην Ευρώπη που ετεροκαθορίζονται από αυτές τις αμερικανικής δημιουργίας και έμπνευσης αφηγήσεις θα είναι λιγότερο εξοπλισμένοι να διαμορφώσουν ένα δικό τους μέλλον, και αναφέρθηκε στον κίνδυνο θανάτου ή εξαφάνισης της Ευρώπης. 

Άλλωστε τι είναι, αν όχι ανυπαρξία και πολιτικός θάνατος, όταν 450 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη εξαρτώνται από λίγες χιλιάδες Αμερικανούς ψηφοφόρους σε Β. Καρολίνα, Ουισκόνσιν και Αριζόνα ή από τη συμμετοχή και τα οριακά αποτελέσματα σε Μοντάνα και Νεβάδα. Κατάντια. 

Προς το τέλος της ομιλίας του ο Γάλλος πρόεδρος αναφέρθηκε στην πασίγνωστη διάλεξη που έδωσε το 1882 στη Σορβόννη ο Ερνέστος Ρενάν με τίτλο «Τι είναι έθνος;», τονίζοντας ότι η Ευρώπη ζει σε μια αποφασιστική στιγμή και πως έχει έρθει η ώρα να αναρωτηθεί τι σκοπεύει να γίνει. Στο μυαλό του το να μιλά για την Ευρώπη ταυτίζεται πάντοτε με το να μιλά για τη Γαλλία. 

Εξάλλου, αρέσει δεν αρέσει (σε πολλούς «δυτικούς»), η μεγαλύτερη επιτυχία της Γαλλίας αλλά και της «Ευρώπης» σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας ήταν το γαλλικό «Όχι», από κοινού με τη Γερμανία τη Ρωσσία και την Κίνα, στην εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003 και η τότε ομιλία του υπουργού Εξωτερικών Dominique de Villepin στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όχι π.χ. η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015. Επιπλέον, η συγκεκριμένη διπλωματική στάση δεν ήταν απλώς επιτυχής αλλά και σοφή (επιπροσθέτως ήταν και προς το συμφέρον των ίδιων των ΗΠΑ), όπως απέδειξαν τα χρόνια. Τέλος, αποτέλεσε μια κορύφωση για την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό την έννοια ότι απέδειξε ότι είχε πράγματι λόγο και νόημα ύπαρξης, υπόσταση και αυθυπαρξία σε παγκόσμιο επίπεδο.  

Ο Εμανουέλ Μακρόν τέλειωσε την ομιλία του αναφωνώντας:

 Vive l'Europe ! Vive la République et vive la France !

Ζήτω η Ευρώπη! Ζήτω η Ρεπουμπλίκ και ζήτω η Γαλλία! ― Όχι ζήτω η «Δύση».

Ωστόσο, όλα αυτά, όλα τα προβλήματα που εντοπίζει ο Γάλλος πρόεδρος αναδεικνύουν ουσιαστικά την κρίση ευρωπαϊκής ηγεσίας, η οποία ―και αυτό είναι το τραγικό― γίνεται προσπάθεια να νομιμοποιηθεί και να εκλογικευθεί από πάρα πολλούς καλοθελητές του Ατλαντισμού, οι οποίοι θα δώσουν και τον τόνο της επίσκεψης του Κινέζου προέδρου στη Γαλλία, καθώς ο «διεθνής» τύπος είναι πλήρως αγγλοαμερικανικό-κρατούμενος. Και αυτή η ευρωπαϊκή κρίση ηγεσίας έχει τις ρίζες της στον αμερικανογερμανικό Ατλαντισμό, ο οποίος θα καταστρέψει την Ευρώπη (Αναγνωρίζω ότι τα πράγματα αυτά είναι ακατανόητα σε Super/Hyper/Ultra-Atlanticist χώρες όπως είναι η Ελλάδα και η Δανία).

Η επανάπαυση και η υπερβολική επιρροή που άσκησε ο Ατλαντισμός οδήγησαν στην ιδεολογική τύφλωση και στην απαξίωση τις ευρωπαϊκές ελίτ και έθεσαν σε κίνδυνο του Ευρωπαίους, οι οποίοι υπνοβατούσαν προς τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Ατλαντισμός μετέτρεψε σε «κύρια υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη» (με βάση τα λόγια του Ζοζέπ Μπορέλ) τη Ρωσσία. Ο Ατλαντισμός κατάντησε 450 εκατομμύρια Ευρωπαίους να εξαρτώνται από μερικές χιλιάδες Αμερικανούς, καθώς και η ενστικτώδης αντίδραση και η απορριπτική συμπεριφορά του ατλαντικού κατεστημένου της Ευρώπης στον ευρωπαϊκό Κυριαρχισμό του Μακρόν, ο οποίος εκφράστηκε ήδη από το 2017. Όμως δεν πρόκειται να το παραδεχτούν. Ας πληρώσουν, λοιπόν, το τίμημα των επιλογών τους. 

Η ανεπάρκεια, η αδυναμία και η αναποφασιστικότητα δημιουργεί περισσότερα προβλήματα και οδηγεί σε μεγαλύτερες καταστροφές απ' ό,τι η δύναμη, η οποία κινδυνεύει κυρίως από την αλαζονεία.

Ας κλείσουμε όμως αυτή την πρώτη παρένθεση για τη Γαλλία επιστρέφοντας στη Γερμανία, δηλαδή στη χώρα στην οποία σε εντελώς διαφορετικό ύφος ―και σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από αυτή του Μακρόν― ο Μπίσμαρκ είχε κάποτε δηλώσει: 

Η συζήτηση περί Ευρώπης είναι άνευ αντικειμένου: πρόκειται για γεωγραφική έννοια: Ποια είναι η Ευρώπη; (η φράση αυτή γραμμένη στα γερμανικά, στα γαλλικά και στη συνέχεια στα αγγλικά) wer ist Europa? qui est-il l'Europe? who is Europe?

Ενώ όταν κάποτε ο τότε υπουργός εξωτερικών της Ρωσσίας και διπλωμάτης Αλεξάντερ Γκόρτσακοφ υποστήριξε την άποψη ότι το Ανατολικό Ζήτημα δεν ήταν ούτε Γερμανικό, ούτε Ρωσικό, αλλά Ευρωπαϊκό ζήτημα, ο Μπίσμαρκ έδωσε την ισοπεδωτική απάντηση: «Ανέκαθεν συναντούσα τη λέξη Ευρώπη στα χείλη των πολιτικών εκείνων που ήθελαν κάτι από άλλες Δυνάμεις, το οποίο όμως δεν τολμούσαν να ζητήσουν εξ ονόματος τους»... (Martin Wight, International Theory: The Three Traditions). 

Τα ίδια περίπου θα έλεγε σήμερα, αν ζούσε, για τον τρόπο που χρησιμοποιείται ιδεολογικά και πολιτικά η λέξη «Δύση».

Ας επιστρέψουμε, λοιπόν, στον άνθρωπο που τέθηκε επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία», τον Maximilian Krah. Πριν από το Πάσχα πρώην υπάλληλός του κατηγορήθηκε για «κατασκοπεία υπέρ της Κίνας» και τέθηκε υπό κράτηση. Παρακολουθείτο από το 2020 αλλά το θέμα δημοσιοποιήθηκε δύο μήνες πριν από τις ευρωεκλογές. Προφανώς το σκηνικό με τον υπάλληλο του Krah, όπως και η έρευνα που ακολούθησε για το αν ο παππούς του ήταν μέλος του NSDAP, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απόσυρσή του από το ευρωψηφοδέλτιο, προκειμένου να ενισχυθούν τάσεις στο εσωτερικό του AfD που εκφράζουν διαφορετικές αντιλήψεις από τις δικές του (καθόλου τυχαία, καθώς όποιος δεν ευθυγραμμίζεται με την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες καθίσταται αυτομάτως απειλή ή εχθρός), τουλάχιστον όσον αφορά την εξωτερική πολιτική που μας απασχολεί στο παρόν κείμενο. Προς το τέλος του κειμένου παραθέτω μια περισσότερο ολοκληρωμένη τοποθέτηση του Maximilian Krah για τα παγκόσμια πράγματα, προκειμένου να δούμε ποιες είναι επιτέλους αυτές οι δαιμονικές απόψεις που εκφράζει αυτός ο επικίνδυνος άνθρωπος (πιο πρόσφατα έδωσε μια μαραθώνια διαδικτυακή συνέντευξη διάρκειας 6.5 ωρών που έχει ξεπεράσει τις 1.000.000 προβολές μέσα σε δύο εβδομάδες, η οποία όμως δεν έχει διαθέσιμους υποτίτλους καθ΄ όλη  τη διάρκειά της και άρα δεν είναι προσβάσιμη σε μη γερμανόφωνους). 

Ας ολοκληρώσουμε όμως με το κεφάλαιο Κίνα, Γαλλία, Ευρώπη γενικά και με τις σχέσεις της Γερμανίας (του AfD) με την Κίνα (του CPC) ειδικότερα. Παρ όλες τις επιφυλάξεις σε ζητήματα εμπορίου, επενδύσεων και μεταφοράς τεχνολογίας, το AfD τάσσεται υπέρ της συμμετοχής της Γερμανίας στον «Νέο Δρόμο του Μεταξιού» και θεωρεί ότι η κινεζική στρατηγική με κατεύθυνση από Ανατολή προς Δύση θα πρέπει να συμπληρωθεί από μια γερμανική πρωτοβουλία με κατεύθυνση από Δύση προς Ανατολή ― όμως από που θα περάσει μια τέτοια πρωτοβουλία; 

Το ερώτημα αυτό μας φέρνει στους κλειδοκράτορες των πυλών της Ευρασίας: τη Μόσχα και την Κωνσταντινούπολη.

Ανεξάρτητα από τις πολιτικές ιδεολογίες και τα κόμματα, αλλά απολύτως σχετικά με την ιστορία και τη γεωγραφία, δύο πύλες έχει η Ευρώπη προς την υπόλοιπη Ευρασία, και οι κλειδοκράτορες τους είναι η Ρωσσία και η Τουρκία, ή η Μόσχα και η Κωνσταντινούπολη. Αν κλείσει η πύλη της Ρωσσίας πρέπει να υπάρχει ανοιχτή η πύλη της Τουρκίας: εξ ου οι Ατλαντιστές και τα ΝΑΤΟϊκά κόμματα, που έχουν μια αντιρωσσική τοποθέτηση, αν δεν υπερασπίζονται συνήθως ανέχονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την Κωνσταντινούπολη. Και αντίστροφα: προκειμένου να υπάρχει ξεκλείδωτη η πύλη της Ρωσσίας τα κόμματα που έχουν μια αντι-ισλαμική τοποθέτηση, αν δεν είναι θετικά προσκείμενα τουλάχιστον ανέχονται τη Μόσχα. Αλλά και στην περίπτωση της άρνησης και της μη ανοχής και των δύο, τόσο της Κωνσταντινούπολης όσο και της Μόσχας, κάθε σύγκληση μεταξύ της Ρωσσίας και της Τουρκίας σχετίζεται με την πίεση που αισθάνονται από ΗΠΑ και Γερμανία υπό το ΝΑΤΟ και την ΕΕ αντίστοιχα. 

Από αυτή την εξωγενής πίεση από τα δυτικά προκύπτει η σύγκλυση Κωνσταντινούπολης-Μόσχας ιστορικά και όχι από την ιδεολογία. Το θέμα δεν είναι απλώς ιδεολογικό αλλά ιστορικό και βαθύτερα στρατηγικό. Εάν κλείσουν και οι δύο πύλες, της Μόσχας και της Κωνσταντινούπολης, μεγαλύτερη ζημιά θα πάθει η Ευρώπη παρά η Ρωσσία και η Τουρκία. Με διαφορετικά λόγια, μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι Ευρωπαίοι τη Μόσχα και την Κωνσταντινούπολη απ’ ό,τι έχουν οι Ρώσσοι και οι Τούρκοι την Ευρώπη (Το ναυτικό ανάλογο αυτής της σχέσης, με κύρια πεδία τη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα, είναι μεταξύ Ευρώπης και Αράβων ―το Ισραήλ όπως έχω δηλώσει κατ' επανάληψη είναι ένα υπερτιμημένο, μυθοποιημένο και υπερεκτιμημένο κράτος―, ωστόσο δεν θα επεκταθούμε στο ναυτικό σκέλος γιατί θα χρειαστούμε ένα επιπλέον κείμενο μέσα στο παρόν κείμενο και θα παρεκκλίνουμε υπερβολικά από τα κύρια πεδία ενδιαφέροντος).

Είναι φανερό, από τη στάση που κρατάει απέναντι στη Μόσχα, πως το AfD δεν επιθυμεί την ολοκληρωτική αποκοπή της Γερμανίας από τους χώρους της Ευρασίας, μέσω της καταστροφής των σχέσεων με τη Ρωσσία, εξέλιξη που οδηγεί σε υπερεξάρτηση από τις ΗΠΑ και τη Βόρεια Αμερική μέσω του Ατλαντικού. Μάλιστα, η αποκατάσταση των σχέσεων Βερολίνου-Μόσχας στην κατεύθυνση Δύσης-Ανατολής (Ευρασία) καταλήγει να αποτελεί μονόδρομο αν σταθμιστεί η εξόχως αρνητική τοποθέτηση του συγκεκριμένου κόμματος απέναντι στην κατεύθυνση Βορράς-Νότος (Αφρική, Ισλάμ), αλλά και η θέση του όχι απλώς για τον αποκλεισμό και της παραμικρής πιθανότητας ευρωπαϊκής προοπτικής και το οριστικό τέλος όλων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά και η αξίωσή του για τον τερματισμό της παρουσίας της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ (Φυσικά Ατλαντιστές και ΝΑΤΟϊκοί θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους προκειμένου κάτι τέτοιο να μην συμβεί). 

Μια τόσο σκληρή στάση απέναντι στην Κωνσταντινούπολη δεν μπορεί παρά να θεωρεί ότι ο δρόμος για την Ευρασία περνά από τη Μόσχα. Δίχως την Κωνσταντινούπολη/Νέα Ρώμη όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Μόσχα/Τρίτη Ρώμη. Γιατί όσο και αν το επιθυμεί η ΕΕ, μέσω της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, δεν είναι αυτή που καθορίζει τι συμβαίνει στον Καύκασο (μάλιστα πριν από λίγους μήνες ο νέος πρωθυπουργός της Γεωργίας, Irakli Kobakhidze, είχε δηλώσει ότι η Δύση εξωθεί τη Γεωργία σε πόλεμο με τη Ρωσσία προσπαθώντας να ανοίξει δεύτερο μέτωπο στον πόλεμο στην Ουκρανία). Οι Τούρκοι, οι Ρώσσοι και οι Ιρανοί κρατούν τα κλειδιά για τις πύλες από τον Εύξεινο προς τον Καύκασο και την Κασπία, ενώ θυμίζω ότι η μεγαλύτερη λίμνη της Γης αποτέλεσε αντικείμενο τόσο του Α΄ ΠΠ όσο και του Β΄ ΠΠ (περισσότερα: Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, σελ. 69-72 και σελ. 241-257) .

Εάν θα έπρεπε να προσδιορίσουμε απέναντι σε ποια κράτη κατευθύνεται ένα πνεύμα εχθρότητας που διαπερνά ή χαρακτηρίζει τη Γερμανία του AfD θα υποστηρίζαμε ότι κυριαρχεί μια φανερή εχθρότητα απέναντι στην Τουρκία και μια κεκαλυμμένη εχθρότητα απέναντι στη Γαλλία. 

Το Παρίσι δεν αναφέρεται σχεδόν ποτέ ρητά αλλά υπονοείται, καθώς κυριαρχεί μια αντίληψη που θεωρεί ότι όλο το ευρωπαϊκό πρότζεκτ στήθηκε προκειμένου να ελέγχεται η Γερμανία και να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της Γαλλίας, αποτελώντας τη συνέχιση της παραδοσιακής γαλλικής πολιτικής ως μεγάλης δύναμης με ευρωπαϊκά μέσα: o «εξευρωπαϊσμός» της γερμανικής οικονομικής ισχύος υπήρξε το απαραίτητο τίμημα της επανένωσης, η Συνθήκη του Μάαστριχτ θεωρείται ως μια νέα Συνθήκη των Βερσαλλιών χωρίς πόλεμο, χωρίς ποτέ να εκφράζεται δημόσια ευθέως κάτι τέτοιο, αλλά μπορεί να βρει κανείς τέτοιες σκέψεις στο βιβλίο της Άλις Βάιντελ με τίτλο Widerworte: Gedanken über Deutschland κ.λπ (Άλλωστε στην προαναφερθείσα ομιλία του στη Σορβόννη ο Μακρόν δήλωσε πως όταν μιλάμε για την Ευρώπη, μιλάμε πάντα για τη Γαλλία: À mes yeux, parler de l'Europe est toujours parler de la France).

Είναι αμφίβολο εάν οι δύο βασικές κοινές αρνήσεις που έχουν τα κόμματα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» και το γαλλικό «Εθνική Συσπείρωση», απέναντι σε Τουρκία και Ισλάμ (μέσω διαφορετικών διαδρομών, ασφαλώς, καθώς η Γαλλία υπήρξε μεγάλη αποικιοκρατική δύναμη), και απέναντι στο υπερεθνικό πλαίσιο της ΕΕ, αρκούν προκειμένου να αναπτυχθεί θετική κοινότητα συμφερόντων και ομαλές σχέσεις ανάμεσα σε μια ενδεχόμενη μελλοντική Γαλλία της Marine Le Pen ―ή του 28χρονου νέου αστέρα Jordan Bardella― και σε μια ενδεχόμενη μελλοντική Γερμανία της Alice Weidel (Πρόσφατα το AfD έκανε παραλληλισμό των δημοψηφισμάτων που έγιναν στην ανατολική Ουκρανία το 2022 με δημοψηφίσματα σε νησιά που αποτελούν υπερπόντιες κτήσεις της Γαλλίας στον Ινδικό Ωκεανό, με την Le Pen να βγαίνει εκτός εαυτού και να λέει πως σκοπεύει να δώσει στους συμμάχους της «μερικά μαθήματα γεωπολιτικής». Τέτοιου είδους περιστατικά είναι μόνο η αρχή). Αντιθέτως δεν είναι απίθανο, σε μια τέτοια περίπτωση, ο πυρήνας της ΕΕ να οδηγηθεί σε εντονότατη διασάλευση αν όχι σε πλήρη αποσταθεροποίηση και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε υπαρξιακή κρίση αν όχι σε πιθανή (πολυ)διάσπαση. 

Γιατί; 

Διότι μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου η Γερμανία επανενώθηκε ως ευρωπαϊκή και δυτική, ενώ στην βαθύτερη ουσία του το κόμμα AfD υποκρύπτει μια θέληση και μια κίνηση προς μια Γερμανία που θα είναι περισσότερο εθνική και πρωτίστως κυρίαρχη

Είναι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) κυρίαρχο κράτος; Ιδού το ερώτημα. 

Η απάντηση είναι εύκολη όσον αφορά τη Γαλλική République (σε αντίθεση με την ΟΔΓ): ναι, η Γαλλία είναι κυρίαρχο κράτος. Και θα ήταν αντίφαση επί των όρων και επί της ουσίας η République να μην ήταν κυρίαρχη. Παρά τις ευρωπαϊκές, φιλελεύθερες και «δυτικές» αφηγήσεις που επικρατούν, κράτος ή χώρα, πολιτική οντότητα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της δεν μπορεί να είναι δημοκρατική (μπορεί όμως κάλλιστα να είναι «δυτική», δηλαδή φιλελεύθερη). 

Μάλιστα η Γαλλία, η οποία δεν έχει αμερικανικές βάσεις στα εδάφη της, είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που είναι και «δυτική» και ευρωπαϊκή και εθνική και κυρίαρχη, με το τελευταίο να είναι και το πρωτεύον ή ορθότερα το θεμελιακό, καθώς δίχως κυριαρχία όλα τα υπόλοιπα καταλήγουν γελοιογραφικός κλαυσίγελος (η Marine Le Pen και ο Jordan Bardella έχουν τις ενστάσεις τους ως προς τον βαθμό που η Γαλλία παραμένει εθνική). Για κανένα άλλο κράτος δεν ισχύουν όλα τα προηγούμενα: π.χ. το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θέλει να είναι ευρωπαϊκό ενώ η Ρωσσική Ομοσπονδία δεν θέλει να είναι «δυτική». Ωστόσο η Γαλλία δεν είναι αρκετά ισχυρή

Όμως ας επιστρέψουμε στο ερώτημα: είναι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας κυρίαρχο κράτος;

Το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» έχει ένα φαινομενικά παράξενο σημείο στο πρόγραμμά του. Ενώ γράφει ότι υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου η Γερμανία να αποκτήσει μόνιμη θέση και να καταστεί μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, μια εν πολλοίς αναμενόμενη θέση, εξ ου και την περιλαμβάνω στο βιβλίο μου (για την αλληλοϋποστήριξη της Ινδίας, της Βραζιλίας, της Ιαπωνίας και της Γερμανίας ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, στο πλαίσιο της ομάδας «G4»: Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, σελ.140-144), παράλληλα επισημαίνει ότι επιδιώκει και την απαλοιφή της Ρήτρας περί Εχθρικού Κράτους από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (UN Enemy State Clause). 

Θα πρέπει να επισημάνουμε για όσες και όσους δεν γνωρίζουν, και να θυμίσουμε σε όσες και όσους γνωρίζουν αλλά έχουν ξεχάσει, ότι η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών αποτέλεσε την κύρια συνθήκη επισημοποίησης των Συμμάχων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπογράφηκε από τους «Τέσσερις Μεγάλους» (Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Σοβιετική Ένωση, Κίνα) την 1η Ιανουαρίου 1942 στην Ουάσινγκτον, και ήταν μια κήρυξη πολέμου απέναντι στα κράτη του Τριμερούς Συμφώνου (Γερμανία, Ιαπωνία και Ιταλία), με αναφορά επιπλέον και «στον αγώνα για τη νίκη επί του Χιτλερισμού». Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, από την άλλη, αποτελεί το μεταπολεμικό ιδρυτικό κείμενο του ΟΗΕ, υπογράφηκε στις 26 Ιουνίου 1945 στο Σαν Φρανσίσκο, και στα Άρθρα 53 και 107 περιλαμβάνει τη λεγόμενη Ρήτρα περί Εχθρικού Κράτους (UN Enemy State Clause).

Το AfD αναφέρεται σε αυτά τα δύο Άρθρα του Χάρτη (στο σύνολο του 107 και σε μέρος του 53) όταν μιλά για απαλοιφή της Ρήτρας περί Εχθρικού Κράτους. Τα Άρθρα 53 και 107, που δίνουν και την απάντηση γιατί η Γερμανία και η Ιαπωνία δεν είναι κυρίαρχα κράτη (για την Ιταλία δεν χρειάζεται να πούμε κάτι. Η Μελόνι, η πορεία μετά την εκλογή της, αποτελεί απόδειξη όχι απλώς πως το συγκεκριμένο κράτος δεν είναι κυρίαρχο αλλά και ότι δεν σκοπεύει να γίνει κυρίαρχο), τα δύο επίδικα άρθρα λοιπόν έχουν ως εξής:

 Άρθρο 53.

1.   Το Συμβούλιο Ασφαλείας θα χρησιμοποιεί, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις, αυτές τις τοπικές συμφωνίες ή οργανώσεις για την εφαρμογή των εξαναγκαστικών μέτρων που θα λαμβάνονται με εντολή του. Αλλά καμία εξαναγκαστική ενέργεια δε θα αναλαμβάνεται σε εφαρμογή τοπικών συμφωνιών ή με την εντολή τοπικών οργανώσεων, χωρίς την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Εξαίρεση θα γίνεται για τα μέτρα εναντίον εχθρικού κράτους ή με την έννοια που δίνεται σε αυτόν τον όρο στην παράγραφο 2 αυτού του Άρθρου ή τα οποία θα είναι σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 107 ή θα προβλέπονται από τοπικές συμφωνίες που έχουν συναφθεί για να εμποδίσουν την επανάληψη επιθετικής πολιτικής εκ μέρους κάθε τέτοιου κράτους, ως τη στιγμή που θα μπορεί ο Οργανισμός, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόμενων Κυβερνήσεων, να αναλαμβάνει την ευθύνη να εμποδίσει κάθε νέα επιθετική ενέργεια εκ μέρους ενός τέτοιου κράτους.

2.   Ο όρος “εχθρικό κράτος”, που χρησιμοποιείται στην παράγραφο 1 αυτού του Άρθρου, αναφέρεται σε κάθε κράτος το οποίο, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, ήταν εχθρός οποιουδήποτε από τα κράτη που υπογράφουν αυτόν το Χάρτη.

Άρθρο 107.

Καμιά διάταξη αυτού του Χάρτη δε θίγει ή εμποδίζει ενέργεια εναντίον κράτους που κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου υπήρξε εχθρός ενός από όσους υπογράφουν αυτόν το Χάρτη, εφόσον την ενέργεια αυτή την έχουν αναλάβει ή την έχουν επιτρέψει, ως συνέπεια αυτού του πολέμου, οι κυβερνήσεις που έχουν την ευθύνη για την ενέργεια αυτή.

Το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), όπως ειπώθηκε νωρίτερα, υποκρύπτει την πορεία προς μια Γερμανία που θα είναι κυρίαρχη. Ωστόσο μια κυρίαρχη Γερμανία, σε αντίθεση με μια κυρίαρχη Γαλλία, σημαίνει αυτόματα και μια κυρίαρχη Ευρώπη, τουλάχιστον ενός τμήματός της, ακριβώς όπως η Ρωσσία συμβολίζει και εκπροσωπεί την κυριαρχία ενός τμήματος της Ανατολικής Ευρώπης, τις αντιστάσεις και την ανεξαρτησία του απέναντι στις ΗΠΑ. 

Πριν ολοκληρώσουμε ας δούμε την τοποθέτηση του προαναφερθέντος κορυφαίου υποψήφιου για τις ευρωεκλογές του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία», Maximilian Krah, που έγινε με αφορμή τις επικειμένες ευρωπαϊκές εκλογές και προσφέρει μια συμπυκνωμένη γενική εικόνα για το πως προσλαμβάνει τα παγκόσμια πράγματα, υπό τον τίτλο: «Η εξέλιξη της παγκόσμιας πολιτικής: επιπτώσεις για την Ευρώπη, την Αμερική και το μέλλον» (Die Evolution der Weltpolitik: Auswirkungen auf Europa, Amerika und die Zukunft). Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι αυτά τα τόσο επικίνδυνα και δαιμονικά πράγματα που λέει αυτός ο τερατόμορφος και διαβολικός άνθρωπος:

Η καθοριστική πολιτική τάση στον κόσμο μας είναι η αφύπνιση του παγκόσμιου Νότου. Επί αιώνες η Δύση, δηλαδή η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική, κυριαρχούσε στον κόσμο. Οι νομικές μας έννοιες ήταν παγκόσμιες νομικές έννοιες, ο τρόπος ζωής μας ήταν το πρότυπο για όλο τον κόσμο και κυριαρχούσαμε οικονομικά και πολιτικά. Μόλις το 1975 τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής περιορίζονταν στα επτά μεγάλα δυτικά βιομηχανικά κράτη (G7). Σήμερα τα κράτη BRICS, δηλαδή η Βραζιλία η Ρωσσία η Ινδία η Κίνα και η Νότια Αφρική, είναι εδώ και καιρό ισχυρότερα από τα κράτη της G7. Mόνο το ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής παράγεται στη Δύση. Η Αμερική και η Δυτική Ευρώπη έχουν μόλις το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού και αυτός ο πληθυσμός είναι επίσης υπερβολικά γηραιός. Ο παγκόσμιος Νότος δεν θέλει πλέον να του υπαγορεύει η Δύση πώς πρέπει να ενεργεί πολιτικά και πώς πρέπει να διαχειρίζεται τις χώρες του, αποκτά αυτοπεποίθηση και πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτό. Ο κόσμος δεν κυβερνάται πλέον από τον Ρόναλντ Ρήγκαν και την Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά από ανθρώπους όπως ο Ινδός πρωθυπουργός Μόντι, ο Σι Τζινπίνγκ από την Κίνα, η Νότια Αφρική, ο Λούλα της Βραζιλίας ή ο Βλαντίμιρ Πούτιν που απαιτούν να έχουν λόγο, και αυτό μας θέτει μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Δεν μπορούμε να το αλλάξουμε αλλά πρέπει να μάθουμε να το αντιμετωπίζουμε. 

Αυτό αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόκληση για την αμερικανοευρωπαϊκή σχέση γιατί η σχέση μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής ήταν παραδοσιακά εξαιρετικά στενή, άλλωστε προερχόμαστε από τις ίδιες ρίζες. Εγώ προσωπικά σπούδασα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αμερική ήταν ο νέος κόσμος των Ευρωπαίων. Αλλά εξακολουθεί ακόμη να είναι; Το 1945, όταν εγκαθιδρύθηκε η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων, όλες οι σημαντικές θέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες καταλαμβάνονταν από παιδιά Ευρωπαίων μεταναστών. Μέχρι το 2045, η πλειοψηφία των πολιτών στις ΗΠΑ δεν θα έχει πλέον ευρωπαϊκές ρίζες. Η Αμερική απομακρύνεται δημογραφικά από εμάς και κατά συνέπεια πολιτισμικά και πολιτικά. Η Αμερική δεν είναι πλέον ο νέος κόσμος των Ευρωπαίων, είναι μια ανεξάρτητη δύναμη που αποτελείται από ολόκληρο τον κόσμο και γι' αυτό ακριβώς υπάρχει μόνο μια σωστή πολιτική απάντηση στην αλλαγή του κόσμου και στην ανάπτυξη της Αμερικής, και αυτή είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να διαχειριστεί τον εαυτό της, πρέπει να γίνει στρατηγικά αυτόνομη, πρέπει να επιδιώξει τα δικά της συμφέροντα και δεν πρέπει να ενεργεί ως απλός υποτελής των Ηνωμένων Πολιτειών [Δ`~.: Στο συγκεκριμένο τελικό σημείο, που είναι και καθοριστικό, οι ιδέες του Maximilian Krah συμπίπτουν ή ταυτίζονται με τις ιδέες του Emmanuel Macron].

Χρειαζόμαστε μια ιδέα που να εστιάζει στα συμφέροντά μας, στις ιδιαιτερότητές μας και στη διατήρηση της οικονομίας μας, του πολιτισμού μας και της αυτοπεποίθησής μας. Και πρέπει να προχωρήσουμε με αυτοπεποίθηση στο μέλλον. Αν δεν έχουμε μια τέτοια στρατηγική τότε φοβόμαστε την αλλαγή της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων, τότε φοβόμαστε τον Μόντι, τον  Σι Τζινπίνγκ, τον Λούλα και τον Πούτιν. Αλλά αν έχουμε στρατηγική και ξέρουμε τι είναι σημαντικό τότε δεν χρειάζεται να φοβόμαστε, και τότε μπορούμε να διατηρήσουμε τις ιδιαιτερότητές μας, την ειρήνη και την ευημερία μας, ακόμα και κάτω από τις διαφορετικές συνθήκες του μέλλοντος. [Το AFD] αναγνωρίζει την κατάσταση και είναι έτοιμο να τολμήσει μια νέα πολιτική σε έναν κόσμο που αλλάζει ριζικά, κοιτάζει προς το μέλλον και δεν προσκολλάται στις παλιές κατηγορίες του Ψυχρού Πολέμου, οι οποίες έχουν τελειώσει, είτε μας αρέσει είτε όχι. Αν δεν αντιδράσουμε με νέες απαντήσεις σε έναν κόσμο αλλαγών αλλά προσκολληθούμε πεισματικά σε αυτά που μάθαμε πριν από 30-40 χρόνια τότε θα αποτύχουμε [...] είδαμε ότι η παγκόσμια ισχύς μετατοπίζεται στο Νότο, ότι η Αμερική αναπτύσσεται μακριά από την Ευρώπη και ότι γι' αυτό η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει ένα ανεξάρτητο όραμα για τη θέση της στον κόσμο του αύριο. Αυτό δεν θα λειτουργήσει αν παραμείνουμε στις κατηγορίες εξωτερικής πολιτικής που μάθαμε πριν από 40 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, θα λειτουργήσει μόνο αν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση του μέλλοντος με αυτοπεποίθηση.

Τα προηγούμενα στο φιλελεύθερο ερμηνευτικό πλαίσιο μεταφράζονται απλοποιημένα και ιδεολογικοποιημένα στο ψεύτικο δίπολο ή στο ψευδές δίλημμα: Δημοκρατίες εναντίον Αυταρχιών. Δεν χρειάζεται να αντιλαμβάνεται κάτι παραπάνω ο μέσος πολίτης. 

Ας ολοκληρώσουμε εστιάζοντας σε αυτή την ιδεολογική διχοτομία.

Υπάρχουν τα καλά κράτη στον πλανήτη «που είμαστε εμείς», τα φιλελεύθερα καθεστώτα που προσπαθούμε να ορίσουμε δεσμευτικά για όλους τους υπολοίπους το περιεχόμενο της δημοκρατίας και ισχυριζόμαστε ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι η μόνο μορφή δημοκρατίας που υπάρχει στον πλανήτη (τούτο συνδέεται έμμεσα και με το μεταπολεμικό δυτικοκεντρικό αμερικανογενές δόγμα που ακούει στο όνομα δημοκρατική θεωρία της ειρήνης ―democratic peace theory― και βασίζεται μερικώς στη θεώρηση του 18ου αιώνα περί αιώνιας ειρήνης του Ιμμάνουελ Καντ). Αυτή η διαδικασία αποτελεί μορφή ηγεμονίας κατ' αντιστοιχία με τον τρόπο που η ΕΕ δημιουργεί μια ταυτότητα, από πάνω προς τα κάτω, καθορίζοντας ποιος ή τι είναι ευρωπαϊκό, και με παρόμοιο τρόπο που η ιδεολογία του Ατλαντισμού καθορίζει τι είναι «δυτικό» και τι όχι (οι Άγγλοι θεωρούσαν Ούννους και όχι «δυτικούς» τους Γερμανους στον Α΄ΠΠ ενώ η Γερμανία άρχισε να θεωρείται «δυτική» μόνο μετά από δύο ήττες στους Παγκόσμιους Πολέμους, και μάλιστα ούτε καν στο σύνολό της παρά μόνο στο δυτικό τμήμα της και μόνο από τη στιγμή που έγινε ομοσπονδιακό κράτος: Bundesrepublik). Τόσο στον ορισμό του τι είναι ευρωπαϊκό και «δυτικό» όσο και στον ορισμό του τι είναι δημοκρατικό, ηγεμονικό ρόλο κατέχει ο φιλελευθερισμός. Ας περιοριστούμε όμως σε αυτό που μας απασχολεί εδώ, δηλαδή στη σχέση δημοκρατίας και φιλελευθερισμού. Τι κι αν στις μέρες μας διαμορφώνεται χάσμα ανάμεσα στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της πλειοψηφίας και της ισότητας απέναντι στον νόμο, που έχουν την καταγωγή τους στη δημοκρατία, από τη μια μεριά, και στις φιλελεύθερες αρχές του κράτους δικαίου και της συνταγματικής προστασίας των δικαιωμάτων, από την άλλη, δηλαδή ανάμεσα σε δημοκρατία και φιλελευθερισμό (από αυτό χάσμα αναβλύζει ο λεγόμενος λαϊκισμός ως αποτέλεσμα και προϊόν των εσωτερικών αντιφάσεων και των αδιεξόδων της φιλελεύθερης δημοκρατίας), τι και αν ο συνδυασμός και η σύνθεση μεταξύ δημοκρατίας και φιλελευθερισμού προέκυψε σε μια συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία και εντός ενός συγκεκριμένου γεωγραφικού, πολιτικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, θρησκευτικού και ιστορικού πλαίσιο (και έτσι όπως παντρεύτηκαν αυτά τα δύο συστατικά, η δημοκρατία και ο φιλελευθερισμός, σε μια σύνθεση που ονομάστηκε φιλελεύθερη δημοκρατία, έτσι κάποια στιγμή κάλλιστα μπορούν να χωρίσουν), τίποτε από τα προηγούμενα δεν έχει σημασία, οι «δυτικιστές» επιμένουν στο μάντρα τους: μια και μόνη είναι η δημοκρατία, η φιλελεύθερη «δυτική» δημοκρατία, και καμία άλλη δημοκρατία δεν υπάρχει πέραν αυτής. Κάτι σαν κοσμικό «δυτικό» ευαγγέλιο: η δημοκρατία είναι φιλελευθερισμός και ο φιλελευθερισμός είναι δημοκρατία, και όλα διαμέσου της σύνθεσής τους, της φιλελεύθερης δημοκρατίας, γίνονται και χωρίς αυτήν, την φιλελεύθερη δημοκρατία, τίποτα δεν έγινε ούτε πρόκειται να γίνει. Βασικά θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για σύγκρουση δημοκρατίας εναντίον δικαιωματοκρατίας, αλλά αυτό είναι θέμα ενός άλλου αποκλειστικού κειμένου (Ο όρος δικαιωματοκρατία είναι η επιλογή που προτιμώ και θεωρώ ορθότερη έναντι του κυρίαρχου όρου «δικαιωματισμός»). 

Από την άλλη μεριά έχουμε τα κακά κράτη «που αρνούνται να γίνουν σας εμάς», δηλαδή φιλελεύθερα «δυτικά», και αποτελούν την πλειοψηφία στον πλανήτη. Eπειδή τα κράτη αυτά είναι πολύ διαφορετικά και ετερογενή μεταξύ τους τα βαφτίζουμε αυταρχικά κατασκευάζοντας μια αντίθεση την οποία επενδύουμε σε πραγματικούς ανταγωνισμούς και ξεμπερδεύουμε (υποβαθμίζοντας το γεγονός και αποκρύβοντας την αντίφαση ότι οι φιλελεύθερες δημοκρατίες συνεργάζονται με τέτοιου είδους αυταρχικά, μοναρχικά, δικτατορικά ή ακόμα και μονοκομματικά καθεστώτα, από το Βιετνάμ μέχρι την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ―μια από τις ελάχιστες χώρες στον πλανήτη μαζί με τη Σαουδική Αραβία που δεν αυτοκατανοείται και δεν αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατία―, και από το Αζερμπαϊτζάν μέχρι τη Μαυριτανία). Επίσης, σε αυτή την προσέγγιση πολύ βολικά δεν υπάρχει ούτε θρησκεία ούτε πολιτισμός ούτε ιστορία ― που να εξηγεί π.χ. γιατί η Ινδία μπορεί να είναι επιφυλακτική όχι απλώς λόγω του παλαιού αγγλικού αποικιοκρατικού παρελθόντος αλλά κυρίως λόγω του πιο πρόσφατου αμερικανικού, όταν ψυχροπολεμικά υπήρξε σχηματισμός του άξονα Η.Π.Α-Κίνας-Πακιστάν εις βάρος της Ινδίας, και παρέμβαση και συνεισφορά της Σοβιετική Ρωσσίας/Ένωσης τόσο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όσο και στην πράξη, διαμορφώνοντας το θεμέλιο για τις μετέπειτα ινδο-ρωσσικές σχέσεις. Δεν υπάρχει τίποτε απ' όλα αυτά, δηλαδή παρελθόν, παρά μόνο το παρόν και το πολύ βολικό ανιστορικό δίπολο Δημοκρατίες-Αυταρχίες, που αρκεί από μόνο του προκειμένου να εξηγήσει και να ερμηνεύσει τα πάντα, με όλα αυτά ασφαλώς να συνοδεύονται από χυδαία ηθικολογία και υποκρισία. Αυτά λοιπόν τα κακά αυταρχικά κράτη, που δεν γίνονται σαν εμάς αλλά κυρίως που δεν συνεργάζονται με εμάς με τους όρους που θα θέλαμε, που δεν υπακούουν με λίγα λόγια (σε αντίθεση με τα καλά αυταρχικά κράτη που είναι υπάκουα και συνεργάζονται) στέκονται εμπόδιο στην πραγμάτωση της «δυτικής» φιλελεύθερης Ουτοπίας μας και δεν μας αφήνουν να ζήσουμε στα λιβάδια του Τέλους της Ιστορίας και της Αιώνιας Ειρήνης των Ιμμάνουελ Καντ, Φρίντριχ Χέγκελ και Φράνσις Φουκουγιάμα (τα ίδια έλεγαν και για την Σοβιετική Ένωση: μόλις έφευγε το σοβιετικό εμπόδιο από τη μέση θα πραγματωνόταν το φιλελεύθερο ιδεώδες. Μόνο το περιεχόμενο άλλαξε: τότε ήταν ο κομμουνισμός, τώρα είναι ο αυταρχισμός). Αυτό που χρειάζεται λοιπόν η ανθρωπότητα είναι μια τελευταία κοσμική φιλελεύθερη προοδευτική «δυτική» σταυροφορία (δημοκρατική!), και μιας και την κάναμε και τη χάσαμε απέναντι στο (μη υπάκουο) Ισλάμ, το μόνο που απομένει είναι ένας τελευταίος δίκαιος πόλεμος (bellum justum), προκειμένου να φύγουν από τη μέση αυτά τα κακά αυταρχικά κράτη, με κύρια ή προεξάρχοντα την Κίνα και τη Ρωσσία (πάλι η Ρωσσία;! Τελικά το πρόβλημα δεν ήταν ότι ήταν «κομμουνιστική»...), και να επέλθει επιτέλους η Αιώνια Ειρήνη και το Τέλος της Ιστορίας και να πραγματωθεί το Νόημα της Ιστορίας και η Ουτοπία.

Στην πράξη δεν έχουμε τα «δημοκρατικά» κράτη απέναντι στα «αυταρχικά». Αυτό που έχουμε είναι τα κράτη που αποτελούν μέρος μιας φιλελεύθερης «δυτικής» ηγεμονίας με επίκεντρο τον Ατλαντικό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ (τα οποία προσπαθούν να διατηρήσουν αποκλειστικά για τον εαυτό τους το προνόμιο να ορίζουν δεσμευτικά για όλους τους υπολοίπους  τι είναι και τι δεν είναι δημοκρατία), έναντι όλων των υπολοίπων κρατών του πλανήτη (τα οποία τα πρώτα κράτη βαφτίζουν αυταρχικά). 

Ωστόσο το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται εδώ. Άλλωστε αυτό είναι ένα κατασκευασμένο ιδεολογικό δίπολο, ένα ψευδές δίλημμα, που εξυπηρετεί τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής προκειμένου να υπερασπιστούν τα απομεινάρια της ηγεμονίας τους και να συσπειρώσουν τους συμμάχους τους ιεραρχώντας τους κάτω από το λάβαρο της «Δημοκρατίας, την οποία έχουν καταφέρει να απαξιώσουν μέσω της ταύτισής της με τον ηθικά απαξιωμένο και πολιτικά αναξιόπιστο εαυτό τους. 

Εκείνο που έχει ενδιαφέρον είναι το ερώτημα γιατί συνεχίζουν να πέφτουν έξω στις προβλέψεις τους (όπως και οι Μαρξιστές πριν από αυτούς). Οι άνθρωποι αυτοί ασφαλώς και πλατσουρίζουν σε πελάγη μεταφυσικής, όσο και αν το αρνούνται, απλώς επειδή είναι ισχυροί επηρεάζουν και προσηλυτίζουν ελίτ χωρών μέσω των πανεπιστημίων και των διεθνών θεσμών που ελέγχουν ή κυριαρχούν, έχοντας καταφέρει να επιβάλλουν ως κοινά αποδεκτή τη μεταφυσική τους θεώρηση και πρόσληψη του κόσμου σε εκπροσώπους διαφόρων ελίτ ανά τον πλανήτη, αν και αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους ― όμως σε αντίθεση με τους ανθρώπους η πραγματικότητα δεν προσηλυτίζεται.

Η απάντηση στο ερώτημα γιατί διαψεύδονται οι προβλέψεις τους είναι η εξής: ουσιαστικά αυτό που διαψεύδεται δεν είναι απλώς οι προβλέψεις τους, αυτό είναι το σύμπτωμα, αλλά η μεταφυσική θεώρηση που έχουν για τη φύση, την ιστορία και τον άνθρωπο ― και ασφαλώς για τον πόλεμο.


Δημήτρης Β. Πεπόνης


.~`~.

Το βιβλίο μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος με τίτλο:


Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης
Από την Ουκρανία και την Πανδημία στη Νέα Πλανητική Τάξη

Δημήτρης Β. Πεπόνης




Μπορείτε να προμηθευτείτε και να παραγγείλετε Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης (Τόπος) σε όλα τα βιβλιοπωλεία πανελλαδικά. Ενδεικτικοί σύνδεσμοι με το βιβλίο: Πολιτεία, ΙανόςΠρωτοπορίαPublic κ.λπ.




~

Επικοινωνία: cosmoidioglossia@gmail.com

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


6 | 5 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024

3 Μαΐου 2024

10 Μαρτίου 2024

Ανθρωποποίηση.


10 | 3 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024

I

II


III


IV


V


VI


VII


VIII



.~`~.

Το βιβλίο μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος με τίτλο:


Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης
Από την Ουκρανία και την Πανδημία στη Νέα Πλανητική Τάξη

Δημήτρης Β. Πεπόνης




Μπορείτε να προμηθευτείτε και να παραγγείλετε Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης (Τόπος) σε όλα τα βιβλιοπωλεία πανελλαδικά. Ενδεικτικοί σύνδεσμοι με το βιβλίο: Πολιτεία, ΙανόςΠρωτοπορίαPublic κ.λπ.




~

Επικοινωνία: cosmoidioglossia@gmail.com

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


10 | 3 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024

1 Μαρτίου 2024

Ο Χριστιανικός Σιωνισμός και το Ισραήλ ως θρησκευτικό ιουδαϊκό και κοσμικό ισραηλινό κράτος.


1 | 3 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024

Μουσική Συνοδεία


~ I ~ 

Υπάρχουν διαφόρων ειδών Σιωνισμοί. Υπάρχει ο παλαιός εργατικός ή σοσιαλιστικός Σιωνισμός ο οποίος στη θεωρητική του διάσταση αποτέλεσε μορφή Εγελιανισμού, μαζί με τον Παναραβισμό, ενώ στην πράξη ήρθε σε ευθεία αντιπαράθεση με τον αναθεωρητικό Σιωνισμό. Υπάρχει ο Σιωνισμός ως κοσμική κρατική ιδεολογία του Ισραήλ, που έχει παρεμφερή λειτουργία με τον Κεμαλισμό στην Τουρκία, και ως θρησκευτικό ιδεολογικό κίνημα, που αντιλαμβάνεται τον Σιωνισμό ως θεμελιώδες στοιχείο του Ορθόδοξου Ιουδαϊσμού (σε αυτές τις δύο κρατικές μορφές κοσμικού και θρησκευτικού Σιωνισμού αντιτίθεται δογματικά ο Ορθόδοξος Ιουδαϊκός αντισιωνισμός). Και υπάρχει, τέλος, για να μην μακρηγορούμε, και ο παλαιότερος, πολυπληθέστερος και ισχυρότερος όλων, ο λεγόμενος «Χριστιανικός» Σιωνισμός (Christian Zionism), ο οποίος ουσιαστικά αποτελεί μια χριστιανική ιδεολογία ή αίρεση στο πλαίσιο του Προτεσταντισμού, ειδικότερα στους κύκλους των Ευαγγελικών και δευτερευόντως των Βαπτιστών.

Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν εξετάζουν τον Σιωνισμό γενικά και αόριστα συνήθως ξεκινούν από τον Theodor Herzl, πατέρα του πολιτικού Σιωνισμού, τον Israel Zangwill, πρωτοπόρο του πολιτιστικού Σιωνισμού (ιδρυτής του οποίου ήταν ο Ahad Ha’am) και τον Ze'ev Jabotinsky, πατέρα του αναθεωρητικού Σιωνισμού, άλλοι από τον Cyrus Scofield, κάποιοι περισσότερο υποψιασμένοι από τον John Nelson Darby (1800-1882). 

Ο προτεσταντικός ή «χριστιανικός» Σιωνισμός είναι παλαιότερος από τον ιουδαϊκό Σιωνισμό, ο οποίος με τη σειρά του είναι παλαιότερος από τον κοσμικό Σιωνισμό, και δεν ξεκίνησε από Ιουδαίους αλλά από Άγγλους. Αρχική κοιτίδα του προτεσταντικού Σιωνισμού υπήρξε η νήσος της Βρετανίας και ένας από τους πρώτους Χριστιανούς που μίλησε για επιστροφή των Ιουδαίων στους Αγίους Τόπους ήταν ο Thomas Brightman, γεννηθείς το 1562 στο Νότιγχαμ της Αγγλίας.

Οι πρώτες εκφάνσεις ενός ρεύματος σκέψης που μπορεί να γίνει αντιληπτό ως ιουδαϊκός ή πρώτο-ιουδαϊκός θρησκευτικός Σιωνισμός βρίσκονται στον Judah Alkalai (1798-1878), που κατοικούσε στο Σαράγιεβο επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και τον Zvi Hirsch Kalischer από την Πρωσσία. Οι περισσότεροι Ορθόδοξοι Ιουδαίοι της εποχής θεώρησαν τις ιδέες του Alkalai αιρετικές (ήταν επηρεασμένος από τον μυστικισμό της Καμπάλά/Kabbalah, δηλαδή από μια μορφή Ιουδαϊκού Γνωστικισμού που κάνει χρήση μοτίβων αριθμολογίας), και ήρθαν σε σφοδρή αντιπαράθεση με τους δύο άνδρες οι οποίοι αργότερα θα συμμαχούσαν με κοσμικούς Σιωνιστές, μια ασυνήθιστη κίνηση για εκείνη την εποχή. Οι Alkalai και Kalischer συγκέντρωσαν τα πυρά πολλών ραββίνων στην Ανατολική Ευρώπη, που πίστευαν ότι η επιστροφή του ιουδαϊκού λαού στην προγονική του πατρίδα εξαρτιόταν από την άφιξη του Μεσσία και όχι από τη βούληση των ανθρώπων (Raymond Goldwater, Pioneers of Religious Zionism). 

Να σημειωθεί ότι ο όρος «Ιουδαιοχριστιανισμός» αποτελεί δημιούργημα του 19ου αιώνα. Ο Νίτσε θεωρείται αν όχι ο δημιουργός και ο εισηγητής το λιγότερο ο πρώτος εκλαϊκευτής του. Δεν υπάρχουν αναφορές του όρου στον 17ο-18ο αιώνα, όπως δεν υπάρχει και κανένας «ιουδαιοχριστιανικός πολιτισμός» και καμία «ιουδαιοχριστιανική θρησκεία» πριν από τους Προτεστάντες και ιδιαίτερα πριν από τους Αγγλοσάξονες. 

Επίσης, δεν υπάρχει Ρωμαιοκαθολικός ή Ορθόδοξος Χριστιανικός Σιωνισμός παρά Προτεσταντικός και ειδικότερα Λευκός Αγγλοσαξονικός Προτεσταντικός Σιωνισμός. Η γέννηση του «χριστιανικού» Σιωνισμού προϋποθέτει, πρώτα και κύρια, την προτεσταντική εξέγερση και, δευτερευόντως, την αναζήτηση αγγλικής ταυτότητας. 

Ο Χριστιανικός Σιωνισμός μπορεί να οριστεί «ως μια θεολογικά υποκινούμενη πεποίθηση ότι ο ιουδαϊκός λαός έχει, με θεϊκή παραχώρηση, το δικαίωμα να κατέχει και να κατοικεί τη γη που του έχει υποσχεθεί η Ιουδαϊκή Βίβλος και ότι είναι συνεπώς καθήκον των Χριστιανών να υποστηρίξουν αυτή τη διεκδίκηση», ή πιο σύντομα ως “Judeo-centric restorationism” (Andrew Crome, Christian Zionism and English National Identity, 1600–1850, Σελ. 9). 

Το συγκεκριμένο βιβλίο διερευνά γιατί οι Άγγλοι Χριστιανοί πίστευαν ότι το έθνος τους είχε μια ειδική αποστολή να επαναφέρει τους Ιουδαίους στην Παλαιστίνη. Εξετάζει την αγγλική υποστήριξη για την αποκατάσταση των Ιουδαίων από τη Διάσκεψη του Γουάιτχολ το 1655 μέχρι τις δημόσιες συζητήσεις για το επισκοπείο της Ιερουσαλήμ το 1841 ― “The key theological ideas driving restorationist thought into the next century were all in place by the 1850s”, (Σελ. 266): 

Το 1852 ο αντισυνταγματάρχης George Gawler (1796-1869) ίδρυσε τη βραχύβια "Ένωση για την προώθηση της ιουδαϊκής εγκατάστασης στην Παλαιστίνη" για να πιέσει την Πύλη να επιτρέψει τη μαζική ιουδαϊκή μετανάστευση στην Παλαιστίνη. Η ίδρυση του Ταμείου Εξερεύνησης της Παλαιστίνης το 1865 οδήγησε σε ενθουσιασμό, αρχαιολογικές ανακαλύψεις και χαρτογράφηση της γης από τον βρετανικό στρατό. Η αγορά της Διώρυγας του Σουέζ το 1875 και το βρετανικό προτεκτοράτο της Κύπρου το 1878 έστρεψαν τα βλέμματα προς την Παλαιστίνη. Εν τω μεταξύ, ο διπλωμάτης, κατάσκοπος, βουλευτής και μυστικιστής Laurence Oliphant (1829-1888) συνέχισε να προωθεί πρακτικές προτάσεις για τον ιουδαϊκό αποικισμό. Το σχέδιό του για την αποκατάσταση του 1878, που υποστηρίχθηκε από τον Ντισραέλι και τον Λόρδο Σάλσμπερι, έχασε την επίσημη υποστήριξη μόνο αφού προσέβαλε τον Σουλτάνο κατά τη διάρκεια μιας προσωπικής συνάντησης. Όλα αυτά υπήρχαν παράλληλα με μια ποικιλία σχεδίων για την ιουδαϊκή επανεγκατάσταση. Ο νομικός Henry Edwards ισχυρίστηκε το 1846, για παράδειγμα, ότι η προφητεία έδειχνε ότι η Αγγλία θα στεκόταν μόνη της με "τη νεοσύστατη κυβέρνηση της Ιουδαίας" ενάντια στις καθολικές και μουσουλμανικές δυνάμεις. Τα πλοία της Ταρσίς (Tarshish), σημείωσε, "κατανοούνταν από όλους τους σχολιαστές της Γραφής ότι [αναφέρονται] στη δική μας χώρα". Πιο συγκεκριμένα, οι ευαγγελιστές δικαιολογούσαν τη βρετανική εμπλοκή στον Κριμαϊκό Πόλεμο μέσω της αναφοράς στον Ιεζεκιήλ 38 και της ιδέας ότι είχαν ιερό καθήκον να νικήσουν τη Ρωσία και να αποκαταστήσουν τους Ιουδαίους στην Παλαιστίνη. "Όταν η Ελλάδα και η Ρώμη, ενωμένες στην αποστασία, θα χτυπηθούν στην Παλαιστίνη", έγραψε ο ιερέας του Λάνκασαϊρ Ουόλτερ Τσάμπερλεν το 1854, "τότε η Αγγλία, αυτή η σύγχρονη Ταρσίς, θα βρεθεί στον Κύριο... περιμένοντας να αναγγείλει την ευλογία στον Ισραήλ, μεταφέροντας πίσω τους αναμενόμενους γιους της στην αγαπημένη πατρίδα των πατέρων τους".

Ο Crome στο βιβλίο του παρουσιάζει πέντε βασικά σημεία που συνδέουν τον Χριστιανικό Σιωνισμό και την εθνική Αγγλική ταυτότητα. Ένα από αυτά τα πέντε σημεία είναι ότι ναι μεν ο Θεός είχε επιλέξει την Αγγλία, αλλά μόνο ως δευτερεύον έθνος συγκριτικά με το Ισραήλ, δηλαδή αντί να διεκδικεί να αντικαταστήσει το Ισραήλ ως Εκλεκτό Λαό του Θεού, η Αγγλία «επιλέχθηκε» να έχει μια ειδική αλλά κατώτερη σχέση με τους Ιουδαίους. Η αποστολή και το εθνικό πεπρωμένο της Αγγλίας σχετίζονταν άμεσα με το Ισραήλ, αλλά οι Ιουδαίοι ήταν ανώτεροι (αυτό άλλαξε με τους Αμερικανούς οι οποίοι αποφάσισαν πως έχουν ανώτερη θέση όχι απλώς από τους Ιουδαίους αλλά από όλους τους λαούς του πλανήτη).


~ II ~ 


Πολλοί άνθρωποι δεν κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ των όρων «Ιουδαίος», «Ισραηλινός» και «Σιωνιστής». Ωστόσο, αυτή η παραδοσιακή τριχοτόμηση ερμηνεύει πως είναι δυνατόν να υπάρχουν Ιουδαίοι που δεν είναι Σιωνιστές (κυρίως εκτός του Ισραήλ) και Σιωνιστές που δεν είναι Ιουδαίοι (αποκλειστικά εκτός του Ισραήλ), Ισραηλινοί που δεν είναι Ιουδαίοι (μειονότητες εντός του Ισραήλ) και Ιουδαίοι που δεν είναι Ισραηλινοί (αποκλειστικά εκτός του Ισραήλ). 

Επιπλέον, η διάκριση μπορεί να ερμηνεύσει πως είναι δυνατόν το Ιράν να είναι τόσο φανατικά εναντίον του Σιωνισμού δίχως να κινδυνεύει η ιουδαϊκή μειονότητα της χώρας (η οποία έχει προϊστορία χιλιετιών στα περσικά εδάφη, από την εποχή της Ασσυριακής και της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας και τον τερματισμό της τελευταίας με διάταγμα του βασιλιά Κύρου του Μέγα της Περσίας, του πρώτου κοσμικού κράτους της ανθρώπινης ιστορίας, υπό την αυθεντική έννοια του όρου: της ανεξιθρησκείας των υπηκόων). 

Υπάρχουν 15 με 20 εκατομμύρια Ιουδαίοι στον πλανήτη, από τους οποίους πάνω από 7 εκατομμύρια ζουν στο κράτος του Ισραήλ, ο συνολικός πληθυσμός του οποίου είναι 9.8 εκατομμύρια.

Όπως φαίνεται από τους αριθμούς οι περισσότεροι Ιουδαίοι ζουν εκτός Ισραήλ. Ούτε όλοι οι κάτοικοι του Ισραήλ είναι Ιουδαίοι, καθώς ζουν και μη Ιουδαίοι στο ισραηλινό κράτος, ούτε όλοι οι Ιουδαίοι Ισραηλινοί είναι έποικοι, ή επιθυμούν την προσάρτηση ολοένα και περισσότερων παλαιστινιακών εδαφών και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τα κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης, της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και της Λωρίδας της Γάζας. 

Επίσης, οι Ισραηλινοί είναι λιγότεροι από τους Ιουδαίους, οι οποίοι με τη σειρά τους είναι λιγότεροι από τους Σιωνιστές ― ενώ οι Ιουδαίοι Σιωνιστές είναι ασύγκριτα λιγότεροι σε σχέση με τους μη Ιουδαίους Χριστιανούς και κοσμικούς Σιωνιστές. 

Από τα προηγούμενα γίνεται φανερή η πολυπλοκότητα των σχέσεων του κράτους του Ισραήλ με τη θρησκεία του Ιουδαϊσμού και το κίνημα του Σιωνισμού.

Ο Σιωνισμός, ανεξάρτητα από το είδος, τα χαρακτηριστικά και τον προσδιορισμό του (πολιτικός, πολιτιστικός, αναθεωρητικός, κοσμικός, ιουδαϊκός, χριστιανικός κ.λπ), προϋποθέτει δύο ελάχιστες προκείμενες: πρώτον, ότι ο ιουδαϊκός λαός αποτελεί εθνότητα και, δεύτερον, ότι το Ισραήλ είναι το κράτος αυτής της εθνότητας. 

Η Daphne Barak-Erez, μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ, στον εξαιρετικό συλλογικό τόμο “The Cambridge Companion to Judaism and Law” (Σελ. 384), επισημαίνει: 

Ο ορισμός του Ισραήλ ως «ιουδαϊκού» κράτους αποτελεί πρόκληση για όσους αντιλαμβάνονται την ιουδαϊκότητα με πολιτιστικούς και όχι με θρησκευτικούς όρους, δεδομένου ότι η ιουδαϊκή θρησκεία αποτελεί το κύριο επίκεντρο του ιουδαϊκού πολιτισμού εδώ και πολλές γενιές. Ο ορισμός της ιουδαϊκής φύσης του κράτους περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι η ιουδαϊκότητα αποτελεί μόνο ένα στοιχείο της φόρμουλας «ιουδαϊκό και δημοκρατικό».

Αν το Ισραήλ οριστεί ως ιουδαϊκό κράτος και ο ιουδαϊκός λαός οριστεί με θρησκευτικούς όρους τότε το Ισραήλ κινείται προς καθεστώς θεοκρατίας. Αν, από την άλλη, ο ιουδαϊκός λαός οριστεί με εθνοτικούς όρους τότε το Ισραήλ κινείται προς καθεστώς διαχωρισμού (απαρτχάιντ). Μια τρίτη περίπτωση είναι ο συνδυασμός τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το Ισραήλ ως ιουδαϊκό κράτος δεν μπορεί να είναι δημοκρατία.

Σε αντίθεση με ορισμένους Ορθόδοξους Ιουδαίους που έχουν κριτική ή αρνητική τοποθέτηση απέναντι στον Σιωνισμό (anti-Zionists) ―οι οποίοι είναι ισχυρότεροι εκτός παρά εντός του Ισραήλ και οι θέσεις του έχουν αξία μόνο δογματικά, καθώς αποτελούν μια μικρότατη μειονότητα―, υπάρχουν και κοσμικοί Ιουδαίοι, κυρίως στη Βόρεια Αμερική, που έχουν απλά χαλαρή ή και αδιάφορη σχέση με τον Σιωνισμό (non-Zionists), και θεωρούν εξωφρενικό απλώς και μόνο επειδή π.χ. ένας Αμερικανός ή Καναδός πολίτης είναι ιουδαϊκού θρησκεύματος να θεωρείται ότι σχετίζεται με οποιοδήποτε τρόπο με το κράτος του Ισραήλ, ή ο αρχηγός του ισραηλινού κράτους να μιλάει στο όνομα των Ιουδαίων όπου γης και να συμπεριφέρεται σαν κοσμικός Πάπας του Ιουδαϊσμού.

Κανένα άλλο κράτος δεν λειτουργεί όπως το Ισραήλ, ή με παρεμφερή τρόπο, θα μπορούσαν να ισχυριστούν. Δεν υπάρχει αραβικό κράτος που να ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί όλους τους Άραβες, ή κράτος που να εκπροσωπεί αποκλειστικά κάθε Μουσουλμάνο, κάθε Βουδιστή ή κάθε Σιχ, Τζαϊνιστή, Ταοϊστή ή Σιντοϊστή όπου γης. 

Σκεφτείτε την περίπτωση ενός Αμερικανού πολίτη που είναι σήμερα 71 ετών, ο παππούς του γεννήθηκε το 1891 στο Μπόρισλαβ της πρώην Αυστρο-Ουγγαρίας (σημερινή δυτική Ουκρανία), και μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Πολωνία, φτάνοντας στο Ellis Island το 1921. 

Το Ισραήλ μπορεί να αποτελεί κράτος του συγκεκριμένου Αμερικανού πολίτη, ο οποίος έχει καταγωγή από την Ανατολική Ευρώπη και οι προγονοί του ζούσαν κοντά στον ποταμό Δνείστερο, αλλά όχι ενός ανθρώπου που κατοικεί στην Κοιλάδα του Ιορδάνη και οι προγονοί του ζούσαν στις όχθες του ποταμού επί σειρά γενεών για αιώνες. 

Με διαφορετικά λόγια, αφού το παράδειγμα είναι πραγματικό, το Ισραήλ μπορεί να αποτελεί κράτος του βραβευμένου με νόμπελ οικονομίας πρώην προέδρου της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας, Μπεν Μπερνάνκι (το πλήρες όνομά του είναι Ben Shalom Bernanke), εφόσον με βάση τον Νόμο της Επιστροφής κάθε Ιουδαίος έχει το δικαίωμα να μεταναστεύσει προς της γη του Ισραήλ (Aliyah | עליה) και να είναι αυτόματα πολίτης του ισραηλινού κράτους.

Το παράδειγμα φανερώνει τον αποικιακό χαρακτήρα του κράτους (settler colonialism). Ο εποικισμός ―που σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που ορίζεται ο ιουδαϊκός λαός και με τα δικαιώματα που παρέχει το ισραηλινό κράτος― αποτελεί μια αδιέξοδη πολιτική που θα αποτύχει μεσομακροπρόθεσμα, διότι το κράτος του Ισραήλ δεν βρίσκεται σε κάποιο απόμακρο νησί ηπειρωτικών διαστάσεων μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως η Αυστραλία, ούτε δημιουργήθηκε μέσω του εποικισμού αχανών αραιοκατοικημένων εκτάσεων, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς. Η κοινότητα αποικιακού χαρακτήρα εποικισμού μεταξύ αυτών των κρατών της Αγγλόσφαιρας και του Ισραήλ είναι ένας από τους λόγους που το υποστηρίζουν στον Ο.Η.Ε., από ρεαλιστική σκοπιά και ανεξάρητα από άλλους γεωπολιτικούς λόγους. Την ίδια τους την ύπαρξη στηρίζουν και δικαιώνουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Νότια Αφρική, η Αυστραλία, όπως και το Ισραήλ, όλα αυτά τα κράτη είναι παιδιά της Αγγλίας, των πολιτικών και των ανταγωνισμών της ―ο Καναδάς και της Γαλλίας, η Ν. Αφρική και της Ολλανδίας―: settler colonial states (η σύλληψη ενός εμβρύου και η γέννηση ενός μωρού είναι δύο διαφορετικά πράγματα: Ισραήλ, όπως και η πατροκτονία ή η μητροκτονία: Η.Π.Α). Ωστόσο, το παρόν κείμενο ασχολείται ακριβώς με τα μη ρεαλιστικά στοιχεία που σχετίζονται με το ισραηλινό κράτος. Ας συνεχίσουμε.

Αφού τονίσουμε ότι η halakhah (הֲלָכָה) αποτελεί συλλογικό σώμα ιουδαϊκών θρησκευτικών νόμων που προέρχονται από τη γραπτή και την προφορική Τορά (η αρχική σημασία της λέξης είναι «μονοπάτι»), θα κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο με ένα απόσπασμα από τον Yonatan Y. Brafman που βρίσκεται στον προαναφερθέντα συλλογικό τόμο. Ο Brafman αναφερόμενος σε μια σπουδαία προσωπικότητα του Ορθόδοξου Ιουδαϊσμού του 20ου αιώνα, τον Yeshayahu Leibowitz, επισημαίνει (Σελ. 305): 

Αν και ο Leibowitz παρέμεινε Σιωνιστής σε όλη του τη ζωή, η σημασία που απέδιδε στο κράτος της Ισραήλ μεταβλήθηκε με την πάροδο του χρόνου.... Τελικά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κράτος αποτελούσε απειλή για την υπηρεσία προς τον Θεό, επειδή εργαλειοποιούσε τον Ιουδαϊσμό, ενώ παράλληλα επιδίωκε τα δικά του πολιτικά συμφέροντα. Γνωρίζοντας το κακό που μπορεί να γίνει όταν το κράτος καθαγιάζεται με αυτόν τον τρόπο, υποστήριξε ότι οι χαλάχικες (halakhic) πρακτικές "οριοθετούν μια σφαίρα του ιερού στην ανθρώπινη ζωή και αποτελούν μια συνεχή υπενθύμιση ότι οτιδήποτε εκτός αυτής της σφαίρας στερείται ιερότητας και είναι ανάξιο θρησκευτικής λατρείας". Τάχθηκε έτσι υπέρ του διαχωρισμού θρησκείας και κράτους στο Ισραήλ, διότι μόνο αν διαφοροποιηθεί η halakhah θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια εναλλακτική τάξη πραγμάτων.

Σε τελική ανάλυση όλα μπορούν να συνοψιστούν σε ένα ερώτημα: το Ισραήλ είναι το κράτος των Ισραηλινών ή των Ιουδαίων; Όλα ξεκινούν από την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. 


~ ΙΙΙ ~ 


Το σκέλος του Ορθόδοξου Ιουδαϊσμού που αντιτίθεται στον Σιωνισμό (το οποίο όπως προείπαμε αποτελεί μια μικρή μειονότητα αλλά οι θέσεις του αξίζουν προσοχής από δογματική σκοπιά) αμφισβητεί την ταυτότητα του ισραηλινού κράτους ως ιουδαϊκού, δηλαδή την αυτονόητη σύνδεση της θρησκείας του Ιουδαϊσμού και του λαού των Ιουδαίων, όπου γης, με το εθνικό κράτος του Ισραήλ, και αξιώνει την αποσύνδεση της ιουδαϊκής θρησκείας από το ισραηλινό κράτος, επιχειρηματολογώντας γύρω από τους εξής κεντρικούς άξονες:

Πρώτον, το κράτος του Ισραήλ δεν αποτελεί αποκλειστικό εκφραστή ή εκπρόσωπο του Ιουδαϊσμού και δεν δικαιούται να μιλάει στο όνομα των Ιουδαίων όπου γης. Δεν αναγνωρίζεται η προνομιακή και αποκλειστική θέση που διεκδικεί και διαφυλάσσει για τον εαυτό του το εθνικό ισραηλινό κράτος σε σχέση με την ιουδαϊκή θρησκεία. 

Δεύτερον, το ισραηλινό κράτος όχι απλώς δεν αποτελεί καταφύγιο και εγγυητή της ασφάλειας των Ιουδαίων όπου γης αλλά είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα κράτη στον πλανήτη για να ζει ένας Ιουδαίος. Κάνει λιγότερο όχι περισσότερο ασφαλείς τους Ιουδαίους της Διασποράς.

Τρίτον, το κράτος του Ισραήλ με τις πολιτικές του τροφοδοτεί τον αντισημιτισμό, δηλαδή κατ' αυτούς τον αντι-ιουδαϊσμό (την απέχθεια για την ιουδαϊκή θρησκεία και τον λαό της), που είναι αιώνες παλαιότερος όχι μόνο από τον αντισιωνισμό αλλά και από τον χριστιανικό ευρωπαϊκό αντισημιτισμό: οι πολυθεϊστές Ρωμαίοι της προχριστιανικής εποχής εκδίωξαν τους Ιουδαίους από την Ιερουσαλήμ και τους Αγίους Τόπους.

Τέλος, ο Ιουδαϊσμός δεν ορίζεται με βάση την εθνικότητα, την εθνότητα ή τη φυλή παρά αποτελεί θρησκεία, δηλαδή τίθεται θέμα ορισμού του ποιος είναι Ιουδαίος και με ποια κριτήρια. Ο λαός του Μωσαϊκού Νόμου δεν ταυτίζεται με τον λαό του κράτους του Ισραήλ.

Ποιος είναι ο λαός του ισραηλινού κράτους;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι για τους Αμερικανούς ό,τι είναι η Γαλλία για τους Γάλλους ό,τι είναι η Βρετανία για τους Βρετανούς και ό,τι είναι το Ισραήλ για τους...;

Ποια είναι η απάντηση; 

«Για τους Ισραηλινούς», θα απαντήσει ο Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός που αντιτίθεται στον Σιωνισμό, «όχι για τους Ιουδαίους».

Οι Ιουδαίοι είναι αυτοί που έλαβαν εντολή από τον Θεό να εκπληρώσουν τον Νόμο (תּוֹרָה‎/Tōrā/Torah). Αυτό, και μόνο αυτό, ενώνει και συνέχει τους Ιουδαίους ως λαό, κοινότητα ή έθνος ιστορικά: ο Νόμος. Ούτε η γλώσσα, ούτε τα εδάφη, ούτε η πρωτεύουσα. 

Η ιουδαϊκή ιστορία εδράζεται σε τρία πράγματα: στον Θεό, τον Νόμο και τον Λαό. Αν αφαιρεθεί ο Νόμος από τον ιουδαϊκό λαό δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των Ιουδαίων και οποιουδήποτε άλλου λαού. Γιατί ο Ιουδαϊσμός δεν είναι εθνικισμός αλλά θρησκεία. 

Ο Νόμος, η Τορά, είναι η μόνη εξουσία επί του ιουδαϊκού λαού, και επομένως ούτε το ισραηλινό κράτος, ούτε οποιαδήποτε άλλη αμερικανική ή χριστιανοσιωνιστική οργάνωση, ή οποιαδήποτε άλλη αρχή, μπορούν να μιλούν για τους Ιουδαίους ή στο όνομά τους. 

Η Christine Hayes, Αμερικανίδα μελετήτρια ιουδαϊκών σπουδών, στον τόμο “The Cambridge Companion to Judaism and Law” (Σελ. 14), σημειώνει:

Ένα χαλαχικό (halakhic) κράτος δεν ήταν το όραμα των Σιωνιστών ή των ιδρυτών του κράτους, οι οποίοι επεδίωκαν τον διαχωρισμό θρησκείας και κράτους, ακόμη και όταν προσπαθούσαν να δημιουργήσουν έναν εθνικό πολιτισμό βασισμένο στην ιουδαϊκή κληρονομιά και τις αξίες. Ωστόσο, για ορισμένους, ένα ιουδαϊκό κράτος πρέπει να είναι χαλαχικό κράτος, επειδή το εθνικό και το θρησκευτικό στοιχείο του Ιουδαϊσμού δεν μπορούν να διαχωριστούν και ένα κοσμικό ιουδαϊκό κράτος είναι εξ ορισμού αντιφατικό. Βεβαίως, ο ισραηλινός νόμος δεν ανακηρύσσει τον Ιουδαϊσμό ως κρατική θρησκεία και υπό αυτή την έννοια το Ισραήλ είναι ένα πολυθρησκευτικό κράτος. Ταυτόχρονα, παραδοσιακά θρησκευτικά ιουδαϊκά στοιχεία έχουν εισαχθεί στη δημόσια ζωή. Ωστόσο, ο καθορισμός του τι είναι θρησκευτικό σύμβολο και τι εθνικό/εθνοτικό/πολιτισμικό σύμβολο δεν είναι πάντα απλό ζήτημα.

Για τους Ορθόδοξους Ιουδαίους που αντιτίθενται στον Σιωνισμό είναι αδιανόητο να ονομάζεται ως ιουδαϊκή η ισραηλινή σημαία, που έχει ως πρότυπο το ιουδαϊκό σάλι προσευχής (Talit) και φέρει το Αστέρι του Δαβίδ, ή σε μια ιουδαϊκή γιορτή να κυριαρχούν το λευκό και το μπλε ως χρώματα που παραπέμπουν στην εθνική σημαία και ιδεολογία του ισραηλινού κράτους το οποίο, όπως ισχυρίζονται, διαπράττει κλοπή ταυτότητας και κάνει παραχάραξη συμβόλων (π.χ. Menorah) και ιστορίας, προσπαθώντας να μεταμορφώσει τους Ιουδαίους σε Ισραηλινούς. 

Θεωρούν τον Σιωνισμό ως ένα τεράστιο πείραμα κοινωνικής μηχανικής με σκοπό τη μετατροπή των μελών της ιουδαϊκής θρησκευτικής κοινότητας σε ισραηλινή πολιτική κοινότητα, δηλαδή σε έθνος, και της ιουδαϊκής θρησκείας σε κοσμική θρησκεία, δηλαδή σε εθνικισμό. 

Γι’ αυτούς ο ισραηλινός στρατός (IDF) δεν αποτελεί οργάνωση μόνο με στρατιωτικό αλλά και με ιδεολογικό χαρακτήρα, που διδάσκει αξίες διαμετρικά αντίθετες από τις αξίες του Ιουδαϊσμού, λειτουργώντας ως χωνευτήρι στο πλαίσιο της εθνικής ιδεολογίας του ισραηλινού κράτους και ως μηχανισμός κατήχησης της «Εκκλησίας του Σιωνισμού», όπως χαρακτηριστικά λένε. Ο Σιωνισμός δεν είναι Ιουδαϊσμός, ισχυρίζονται: ο Σιωνισμός πήρε τον έλεγχο του Ιουδαϊσμού προκειμένου να νομιμοποιηθεί.

Επιπλέον, θεωρούν πως όταν άνθρωποι όπως ο τωρινός πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου (τον οποίον θεωρούν άθεο), μιλάνε για την ιουδαϊκή θρησκεία εκφράζουν μια αλλοιωμένη προτεσταντική ευαγγελική εκδοχή του Ιουδαϊσμού στο πλαίσιο της κρατικής ιδεολογίας. Κάτω από την επιφάνεια υποκρύπτεται ο φόβος ορισμένων Ορθόδοξων Ιουδαίων, που αντιτίθενται στον Σιωνισμό, ότι οι Ευαγγελικοί Χριστιανοί, μέσω του Χριστιανικού Σιωνισμού, θέλουν να τους προσηλυτίσουν στον Χριστιανισμό (εξ ου και κατηγορούν τον θρησκευτικό Σιωνισμό πως είναι ένα αντίγραφο, μια απομίμηση, του Ευαγγελικού Χριστιανισμού). Ο φόβος τους ενισχύεται από το γεγονός ότι Ευαγγελικοί υπήρχαν πολύ πριν υπάρξουν Σιωνιστές, οι οποίοι υιοθέτησαν σε μεγάλο βαθμό μια προτεσταντική ευαγγελική ερμηνεία της Βίβλου απλώς επειδή οι Ευαγγελικοί είχαν μεγάλη επιρροή στη Βρετανία και η Βρετανία είχε την Εντολή για την Παλαιστίνη (Mandate for Palestine).

«Τι διαφορά έχει ο Χερτσλ από τον Χριστό;», ρωτάνε σε κοινό ανέκδοτο που χρησιμοποιούν. Και η απάντηση που δίνουν είναι: «Ο Χερτσλ γιόρταζε τα Χριστούγεννα ενώ ο Χριστός τη Χανουκά».


~ Γέφυρα ~ 


Ένας κοσμικός Σιωνιστής θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι όλα αυτά είναι υπερβολές και ότι η ιουδαϊκή περίπτωση αποτελεί απλά μια ακόμα περίπτωση ανολοκλήρωτης διαδικασίας μετάβασης από μια προνεωτερική σποραδική θρησκευτική ταυτότητα προς μια νεωτερική εδαφική εθνική ταυτότητα. 

Όπως οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες, που σκοτώνονταν κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών πολέμων, κατέληξαν στη βεστφαλιανή κυριαρχία και εδαφικότητα, και όπως οι Ορθόδοξοι που κινούνταν από την Κριμαία μέχρι τον Νείλο, από τη Μασσαλία μέχρι την Αλεξάνδρεια και από τη Βιέννη μέχρι την Κωνσταντινούπολη, έμαθαν να ζουν μέσα στα όρια του εθνικού τους κράτους, έτσι και οι Ιουδαίοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν στο έδαφος του εθνικού τους ισραηλινού κράτους. Εξάλλου παρόμοιες δυσκολίες αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τόσοι και τόσοι μουσουλμανικοί, αραβικοί και μη, πληθυσμοί σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή. 

Σε αυτόν τον ισχυρισμό Ορθόδοξοι Ιουδαίοι που αντιτίθενται στον Σιωνισμό είναι πιθανόν να ανταπαντούσαν ότι οι Ιουδαίοι δεν είχαν διαχρονικά μια και μόνο γλώσσα την οποία μιλούσαν αδιαλείπτως, αλλά πολλές. Ούτε είχαν έναν σχετικά κεντρικό εδαφικό πυρήνα γύρω από τον οποίον ζούσαν ή μια αυτοκρατορία την οποία κυβερνούσαν υπό τον δικό τους Νόμο. Ούτε άλλαξαν θρησκεία, κάτι που θα ήταν αδύνατον γιατί απλώς θα είχαν πάψει να υπάρχουν. Το μόνο πράγμα που τους ένωνε, θα έλεγαν, ήταν ο Νόμος. Ούτε το κράτος, ούτε το έδαφος, ούτε  η γλώσσα. Ναι μεν τα εβραϊκά είναι ιερή γλώσσα αλλά δεν θεωρούν ότι αποτελούν την ιστορική γλώσσα του ιουδαϊκού λαού καθώς επί αιώνες, ακόμη και την περίοδο του Δεύτερου Ναού, οι Ιουδαίοι δε μιλούσαν την εβραϊκή αλλά την αραμαϊκή γλώσσα (Ο Πάπας είχε διορθώσει τον Μπενιαμίν Νετανιάχου μόλις ο τελευταίος ανέφερε κατά τη διάρκεια συνομιλίας τους, το 2014, την ιστορική ανακρίβεια πως ο Χριστός μιλούσε εβραϊκά: αραμαϊκά μιλούσε). 

Παρόλο που ο ιδρυτής του πολιτικού Σιωνισμού, Theodor Herzl, αντιτάχθηκε στην προσπάθεια αναβίωσης της εβραϊκής γλώσσας, καθώς πίστευε ότι αυτή ήταν νεκρή και δεν θα μπορούσε να αναστηθεί γιατί δεν υπήρχε προηγούμενο αναβίωσης μιας αρχαίας γλώσσας του παρελθόντος ως καθομιλουμένης ενός ζωντανού έθνους στο παρόν (Micah Goodman, Catch-67: The Left, the Right, and the Legacy of the Six-Day War), στον 20ο αιώνα έγινε προσπάθεια για την καθιέρωση και καθημερινή χρήση της εβραϊκής γλώσσας ως καθομιλουμένης γλώσσας του ιουδαϊκού λαού, στο πλαίσιο της εθνοκρατικής οικοδόμησης, καθώς για 2.000 χρόνια ζωής στη Διασπορά η εβραϊκή γλώσσα χρησιμοποιείτο κυρίως για θρησκευτικούς σκοπούς.


~ ΙV ~ 


Με αυτή την παρατήρηση ερχόμαστε στις σχέσεις μεταξύ θρησκευόμενων και κοσμικών Ιουδαίων Σιωνιστών. Ο καθηγητής Arye Edrei στον προαναφερθέντα συλλογικό τόμο “The Cambridge Companion to Judaism and Law” (Σελ. 339-40) παρατηρεί:

Μετά από έναν αιώνα αναζήτησης και αγώνα, το Hibbat Zion, το πρώτο διεθνές ιουδαϊκό εθνικό κίνημα (1884), έγινε ο πρώτος χώρος όπου κοσμικοί και θρησκευόμενοι Ιουδαίοι κατάφεραν να εργαστούν συνεργατικά κάτω από την ίδια στέγη για έναν κοινό στόχο. Παρά την ένταση και τη διαμάχη μεταξύ του κοσμικού και του θρησκευτικού στο σιωνιστικό κίνημα και στο κράτος του Ισραήλ καθ' όλη τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, αυτή η συνεργασία διατηρήθηκε. Και οι δύο πλευρές ενδιαφέρθηκαν και καλωσόρισαν την ίδρυση, και στη συνέχεια τη διατήρηση ενός ιουδαϊκού κράτους. Ωστόσο, οι σημαντικές διαφορές στο νόημα που δίνουν οι δύο πλευρές σε αυτόν τον στόχο – ένα κράτος που εκπληρώνει τη halakhah στην ολότητά της, ή μια ιουδαϊκή εθνική οντότητα χωρίς παραδοσιακά ιουδαϊκά πλαίσια – δεν πρέπει να υποτιμηθούν. 

Ενώ ήταν σαφές και στις δύο πλευρές ότι η έννοια του ιουδαϊκού κράτους ενσωμάτωνε μια υποχρεωτική σύνδεση με το ιουδαϊκό παρελθόν, διέφεραν ως προς τη φύση και τον βαθμό αυτής της σύνδεσης, καθώς και τις επιθυμητές μεθόδους για την προώθηση της επίτευξής της. Η εύρεση της κατάλληλης ισορροπίας αποτέλεσε αντικείμενο ιδεολογικών και πρακτικών αντιπαραθέσεων όλα τα χρόνια του αγώνα για ένα κράτος και παρέμεινε μια από τις πιο θυελλώδεις δημόσιες αντιπαραθέσεις μέχρι σήμερα. 

Έτσι, ο ριζικός ορισμός του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους που είναι αποδεκτός στις Ηνωμένες Πολιτείες, ή ακόμη και η δυτικοευρωπαϊκή του έκφανση, δεν μπορεί να υιοθετηθεί στο Ισραήλ για δύο λόγους – πρώτον, την επικείμενη σύνδεση μεταξύ θρησκείας και εθνικισμού στον Ιουδαϊσμό και, δεύτερον, τη φιλοδοξία των θρησκευόμενων και των κοσμικών να ζουν συνεργατικά, δεδομένης της συνειδητοποίησης ότι ένα κράτος τελείως απαλλαγμένο από τη θρησκεία θα έχανε το νόημά του για το θρησκευτικό σώμα. 

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ, και στη συνέχεια οι βασικοί νόμοι που εγκρίθηκαν το 1992, ορίζουν το Ισραήλ ως «Ιουδαϊκό Κράτος». Συχνά, η απονομή ιουδαϊκού χαρακτήρα στη δημόσια ζωή στο Ισραήλ ή η προώθηση του ιουδαϊκού πολιτισμού βρίσκουν έκφραση στην επιβολή κανόνων που προέρχονται από την ιουδαϊκή θρησκεία. Με άλλα λόγια, οι θρησκευτικοί κανόνες επιβάλλονται στη δημόσια σφαίρα όχι ως θρησκευτικοί κανόνες, αλλά ως αντανάκλαση της εθνικής ταυτότητας. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ έχει αποδεχθεί τον ιουδαϊκό χαρακτήρα του κράτους ως συνταγματικό δεδομένο και ως εκ τούτου έχει επίσης αποδεχθεί αυτό που αποκαλεί  μοναδική «ισραηλινή εκδοχή του χωρισμού». Ωστόσο, παρόλο που αυτό είναι αποδεκτό, το δικαστήριο προσπαθεί επιμελώς να επισημάνει εύλογα όρια και να σταθεροποιήσει την ένταση μεταξύ του Ισραήλ ως «ιουδαϊκού κράτους» και ως «δημοκρατικού κράτους». Το ίδιο ισχύει και στην ισραηλινή κοινωνία γενικά. Παρά την ευρεία συμφωνία επί της αρχής, η ισραηλινή κοινωνία είναι διχασμένη ως προς τον τρόπο ισορροπίας μεταξύ του ιουδαϊκού χαρακτήρα και της δημοκρατικής φύσης του κράτους. Στην πολιτική σφαίρα, αυτό το ζήτημα είναι κεντρικό στις προεκλογικές εκστρατείες, τις πλατφόρμες των κομμάτων και τις συμφωνίες συνασπισμών. Συζητείται εκτενώς στην Κνεσέτ και στην κυβέρνηση και συχνά βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ένα σημαντικό ποσοστό των συνταγματικών αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου όλα αυτά τα χρόνια σχετίζεται με αυτόν τον τομέα, γεγονός που συχνά τοποθετεί το δικαστήριο στο επίκεντρο της ιδεολογικής διαμάχης. Επιπλέον, υπήρξε ένας σημαντικός παράγοντας στις προκλήσεις για το καθεστώς του Ανώτατου Δικαστηρίου στην ισραηλινή κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες.

Εδώ περιγράφονται, μεταξύ άλλων, οι ρίζες της έντασης μεταξύ θρησκευτικού Σιωνισμού και δημοκρατικών κανόνων στο πλαίσιο του ισραηλινού κράτους, η οποία έφτασε σε τρομακτικά διχαστικά επίπεδα το 2023. 

Σημείο καμπής για τη ριζοσπαστικοποίηση του θρησκευτικού ιουδαϊκού Σιωνισμού αποτέλεσε ο Πόλεμος των Έξι Ημερών, ο οποίος ερμηνεύθηκε ως μέρος της «ιερής ιστορίας», δηλαδή στο πλαίσιο μιας αντίληψης περί του τέλους της ιστορίας και της αρχής μιας νέας μεσσιανικής εποχής. Πριν από τον πόλεμο ο θρησκευτικός Σιωνισμός αποδεχόταν τους κοινοβουλευτικούς κανόνες του Σιωνιστικού κατεστημένου ενώ μετά από τον πόλεμο ομάδες του άρχισαν να αμφισβητούν τη νομιμότητα εκλεγμένων κυβερνήσεων και κοινοβουλευτικών αποφάσεων (Avi Sagi and Dov Schwartz, Religious Zionism and the Six Day War. From Realism to Messianism).  

Στον ίδιο πόλεμο βρίσκεται η απαρχή του μετασχηματισμού της ισραηλινής «δεξιάς» και «αριστεράς»: Οι «δεξιοί» ξεκίνησαν ως φιλελεύθεροι και εξελίχθηκαν σε μεσσιανιστές που σκέφτονται κυρίως την ασφάλεια υποστηρίζοντας ότι ο εποικισμός εδαφών θα φέρει τη λύτρωση ενώ μια αποχώρηση από τα κατεχόμενα θα φέρει την καταστροφή. Οι «αριστεροί» ξεκίνησαν ως σοσιαλιστές που ονειρεύτηκαν την ειρήνη, η οποία δεν πιστεύουν πλέον ότι μπορεί να έρθει με την αποχώρηση από τα κατεχόμενα εδάφη αν και θεωρούν ότι η διατήρηση της στρατιωτικής παρουσίας εκεί θα φέρει την καταστροφή, και επικεντρώνονται κυρίως στα δεινά της κατοχής (Micah Goodman, Catch-67: The Left, the Right, and the Legacy of the Six-Day War). 

Η τρομακτική πόλωση και οι μεγάλες ταραχές που έλαβαν χώρα στο εσωτερικό του κράτους (πριν από την ισραηλινή αποτυχία αποτροπής της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023), με αφορμή τη δικαστική μεταρρύθμιση, μπορούν να ερμηνευτούν ως αποτέλεσμα της αλλαγής στους συσχετισμούς δύναμης μεταξύ θρησκευόμενων και κοσμικών Ιουδαίων Ισραηλινών και της μετακίνησης από αναθεωρητικές προς περισσότερο μεσσιανικές θέσεις. 

Ωστόσο, αυτά ισχύουν αν εξετάσει κανείς τα πράγματα μόνο ενδογενώς, ως προς την εσωτερική τους διάσταση. Ίσως το ζήτημα να μην άπτεται μόνο του εσωτερικού του ισραηλινού κράτους: θυμίζω σε αυτό το σημείο την πρωτότυπη ανάλυση που έχω παρουσιάσει για την κρίση των κοσμικών κινημάτων εκσυγχρονισμού μέσω εκδυτικισμού (top-down secularist modernization through westernization monements): (Russian) Sovietism, (Pan-Arab) Ba'athism, (Turkish) Kemalism, (Israeli) Zionism. Όλα αυτά τα κινήματα εξαντλήθηκαν (περισσότερα στο βιβλίο μου Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ. 262-278). Το ίδιο συνέβη και με τον Σιωνισμό τόσο στην κρατική ισραηλινή όσο και στην υπερκρατική του διάσταση: η εξάντληση του κοσμικού Σιωνισμού οδήγησε στην θρησκευτικοποίησή του, τόσο στο εσωτερικό του ισραηλινού κράτους όσο και στο εξωτερικό του, σε παγκόσμια κλίμακά, με την άνοδο του ανανεωμένου χριστιανικού Σιωνισμού.


~ V ~ 


Από τα τέλη του 20ου αιώνα ο χριστιανικός-ευαγγελικός Σιωνισμός πλανητικοποιήθηκε μέσω της εξάπλωσης του Προτεσταντισμού γενικά και του Πεντηκοστιανισμού ειδικότερα σε αυτό που ονομάστηκε Παγκόσμιος Νότος (π.χ Βραζιλία, Νιγηρία κ.λπ), με τον τελευταίο να αποτελεί βασικό φορέα του προτεσταντικού Σιωνισμού στις μη αγγλοσαξονικές και μη βορειοατλαντικές περιοχές του πλανήτη. Η επέκταση του Πεντηκοστιανισμού και προτεσταντικών σιωνιστικών ομάδων επιρροής και πίεσης σε δεκάδες χώρες, αποτελεί τη μεγάλη ελπίδα του Ισραήλ για αντιστροφή της σχετικής απομόνωσης στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. 

Ο νέος χριστιανικός Σιωνισμός σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Νιγηρία, ή ακόμα και η Ν. Κορέα, δεν αποτελεί μόνο αξιοσημείωτη θρησκευτική εξέλιξη αλλά θα μπορούσε να έχει και σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις (Daniel Hummel, The New Christian Zionism). Τα αποτελέσματα παλαιότερων εκλογών σε Ηνωμένες Πολιτείες και Βραζιλία που έφεραν στην εξουσία Τραμπ και Μπολσονάρο αντίστοιχα φανέρωσαν, μεταξύ άλλων, ότι ο χριστιανικός Σιωνισμός βρίσκεται σε φάση αντεπίθεσης. Η περσινή εκλογή ενός τσαρλατάνου στην Αργεντινή αποτελεί το τελευταίο και πιο χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα.



“In 2014, the New York Times reported the construction of an enormous replica of Solomon’s temple by a Pentecostal congregation in São Paolo, Brazil. The temple’s entrance is guarded by a menorah that resembles one displayed outside the Knesset in Jerusalem, as well as flags of Israel, the United States, Brazil, and other nations.” Samuel Goldman, God's Country: Christian Zionism in America.



Ο Andrew Crome στο βιβλίο του “Christian Zionism and English National Identity, 1600–1850” (Σελ. 274), σημειώνει: 

Με τον Μπαράκ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο και την επιρροή των ευαγγελιστών να φαίνεται να μειώνεται, έγινε μεγάλη συζήτηση για την έκλειψη του Χριστιανικού Σιωνιστικού λόμπι... με τον Ντόναλντ Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο χάρη στην υποστήριξη ενός κύματος ευαγγελιστών, οι σχολιαστές ανησυχούν και πάλι για την πολιτική δύναμη της θρησκευτικής δεξιάς και ιδιαίτερα για την επιρροή των Χριστιανών Σιωνιστών στην εξωτερική πολιτική. Η απόφαση του Δεκεμβρίου του 2017 να μεταφερθεί η πρεσβεία των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ υποδηλώνει τουλάχιστον ότι ο Χριστιανικός Σιωνισμός της κυβέρνησης Τραμπ ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό τέχνασμα για να κερδίσει ψήφους.

Μέσω του Πεντηκοστιανισμού και από εκεί μέσω τμημάτων του Χαρισματικού κινήματος ο προτεσταντικός Σιωνισμός έχει παρεισφρήσει μερικώς και στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ιδιαίτερα της περιφέρειας (το έδαφος του ευρωπαϊκού Ρωμαιοκαθολικισμού, σε γενικές γραμμές, δεν είναι ιδιαίτερα δεκτικό σε τέτοιες προσπάθειες). Επίσης επιστρέφει στη γενέτειρά του, τη Βρετανία, μέσω προσπαθειών οργάνωσης των μη λευκών προτεσταντικών και πεντηκοστιανών κοινοτήτων της Βρετανίας και την ίδρυση μικρών αλλά ιδιαίτερα δραστήριων ομάδων, όπως η ομάδα “Christian Watchmen Over Zion” κ.λπ (Arutz Sheva, Christian-Zionist Revolution Brewing in Britain).

Η Βρετανία και η Γερμανία αποτελούν κράτη πύλες-εισόδου του χριστιανικού Σιωνισμού στην Ευρώπη αλλά επιπλέον αποτελούν και τα κράτη με τη μεγαλύτερη επιρροή σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση της πολιτικής έναντι του Ισραήλ τόσο στην Ευρώπη γενικά όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα.

Παρόλο που ο Λούθηρος υπήρξε σκληρός αντισημίτης είναι πολύ πιθανόν η Ευαγγελική Εκκλησία στη Γερμανία, με πάνω από είκοσι εκατομμύρια μέλη, να αποτελέσει στο μέλλον (αν δεν αποτελεί ήδη) βασικό φορέα μέσω του οποίου ο χριστιανικός Σιωνισμός θα παρεισφρήσει στη Γερμανία και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως μέσω της ανόδου νεοεθνικιστικών και νεοσυντηρητικών κομμάτων. Τα προηγούμενα πρέπει να ενταχθούν στο πλαίσιο της ριζοσπαστικοποίησης ενός τμήματος του Ευαγγελικού Χριστιανισμού (υποκατηγορία του οποίου είναι ο Πεντηκοστιανισμός, οι Πλυμούθιοι Αδελφοί κ.λπ), και της κατάστασης παροξυσμού που βρίσκεται ο παραδοσιακός Λευκός Αγγλοσαξονικός Προτεσταντισμός (WASP), ιδιαίτερα υπό το φως της κατάρρευσης του εθνοτικού αγγλο-προτεσταντικού πυρήνα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (για περισσότερα δες: Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης). Δίχως αυτούς τους παράγοντες η ερμηνεία της ανόδου ορισμένων νεοεθνικιστικών κομμάτων είναι μερική και ελλιπής, αν όχι ανέφικτη, όσον αφορά συγκεκριμένα ιδεολογικά τους περιεχόμενα.

Σε ό,τι αφορά την υπερεθνική ευρωπαϊκή διάσταση, οι ομάδες πίεσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι επίσημες και καταγεγραμμένες, με γνωστότερη την ομάδα "European Coalition for Israel" που ιδρύθηκε το 2003 στις Βρυξέλλες και έχει ασκήσει σημαντικό κανονιστικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση της ατζέντας και στη χάραξη της πολιτικής της Ε.Ε (Elvira King, The Pro-Israel Lobby in Europe: The Politics of Religion and Christian Zionism in the European Union).

Ο σύγχρονος χριστιανικός Σιωνισμός στην ευρωπαϊκή παραλλαγή του ναι μεν μοιράζεται ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά με τον αμερικανικό αλλά είναι λιγότερο συνεκτικός και μονολιθικός, εκκινεί από διαφορετικές αφετηρίες και έχει διαφορετικά κίνητρα. Η βάση του σύγχρονου ευρωπαϊκού χριστιανικού Σιωνισμού δεν είναι θεολογική (Dispensationalism) ή εσχατολογική (Premillennialism) ούτε συνδέεται με κάποιο πνεύμα εξαιρετισμού (Exceptionalism), όπως συμβαίνει στην περίπτωση του αμερικανικού-προτεσταντικού πατέρα του, αλλά εδράζεται από κανονιστική σκοπιά στην ευθύνη για τον ευρωπαϊκό αντισημιτισμό, που έχει βαθύτατες ρίζες στην ιστορία, και ασφαλώς στην ενοχή για το Ολοκαύτωμα. 

Υπό αυτή την έννοια η άνοδος του ανανεωμένου και εν πολλοίς εισαγόμενου χριστιανικού Σιωνισμού στα ευρωπαϊκά κράτη λειτουργεί τουλάχιστον σε τρία διαφορετικά επίπεδα: πρώτον, αποτελεί ένα ιδεολογικό εργαλείο στην πολιτική φαρέτρα εθνικιστικών και συντηρητικών κομμάτων, δεύτερον, εκφράζει ένα ρεύμα φιλοσημιτισμού στο εσωτερικό του ευρωπαϊκού Χριστιανισμού και τέλος, τρίτον, επηρεάζει τον προσανατολισμό, το περιεχόμενο και τη διαδικασία διαμόρφωσης της ευρωπαϊκής ταυτότητας στον 21ο αιώνα. 

Ο Stephen Spector στο βιβλίο του “Evangelicals and Israel. The Story of American Christian Zionism” (Σελ. 111), επισημαίνει τέσσερις μεγάλες κριτικές που ασκούνται στον Αμερικανικό ευαγγελικό Χριστιανικό Σιωνισμό, τονίζοντας ότι κατηγορείται: 

Πρώτον, ότι οι Χριστιανοί υποστηρίζουν την Aliyah (Ιουδαϊκή μετανάστευση στο Ισραήλ) κυρίως επειδή επιταχύνει την Αρπαγή των πιστών [Δ`~: Rapture: εσχατολογικό δόγμα του Αμερικανικού Ευαγγελισμού], τη μάχη του Αρμαγεδδώνα, τη μαζική μεταστροφή ή τον θάνατο των Ιουδαίων και το Χιλιετές βασίλειο του Χριστού. Δεύτερον, ότι το αληθινό κίνητρο των Ευαγγελικών είναι να προσηλυτίσουν τους Ιουδαίους. Τρίτον, ότι η Χριστιανική Σιωνιστική θεολογία διαστρεβλώνει τον Χριστιανισμό: παρερμηνεύει τις βιβλικές διαθήκες και αγνοεί την έμφαση στην απονομή δικαιοσύνης, την ανακούφιση από τον πόνο και την επίδειξη συμπόνιας στους καταπιεσμένους, οι οποίοι, κατά την άποψη αυτή, είναι οι Παλαιστίνιοι. Η τέταρτη σημαντική κριτική είναι ότι οι ευαγγελικοί Σιωνιστές έχουν συμμαχήσει με ακροδεξιούς Ισραηλινούς πολιτικούς και αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ανταλλαγή γης για ειρήνη. 

Αυτό, συνεχίζει αναφερόμενος στα λόγια ενός άλλου συγγραφέα, του Gershom Gorenberg: «αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο για το ιουδαϊκό κράτος από την τρομοκρατία. “Όσο τρομακτικός κι αν είναι ο παλαιστινιακός τρόμος”, λέει ο Gorenberg, “δεν απειλεί την ύπαρξη του Ισραήλ”. Όμως, τα παλαιστινιακά δημογραφικά δεδομένα το κάνουν, υποστηρίζει, εφόσον το Ισραήλ διατηρήσει όλη τη γη από τη Μεσόγειο έως τον Ιορδάνη, όπως το παροτρύνουν να κάνει οι ευαγγελικοί υποστηρικτές».

Το προαναφερθέν βιβλίο του Andrew Crome “Christian Zionism and English National Identity, 1600–1850” ολοκληρώνεται ως εξής (υπενθυμίζοντας ότι οι κοσμικοί έχουν υποτιμήσει τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει, τουλάχιστον παλαιότερα, αυτά τα πράγματα στη διαμόρφωση της αγγλικής και της αμερικανικής εθνικής ταυτότητας):

Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες βουλιάξουν ή κολυμπήσουν είναι ακόμη ασαφές, και το μέλλον του Χριστιανικού Σιωνισμού παραμένει εξίσου κρυμμένο στην ομίχλη του μέλλοντος. Ανεξάρτητα από το ποιο μπορεί να είναι αυτό το μέλλον, η συνεχιζόμενη επιβίωσή του [providential restorationism] στις Ηνωμένες Πολιτείες μιλάει για μια προφητική παράδοση πεντακοσίων χρόνων που έχει επιδείξει αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα. Ανεξάρτητα από τις πολιτικές της επιπτώσεις (στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον), πάντα μιλούσε για μια κεντρική ελπίδα, μια εποχή «όταν ο Ισραήλ δεν θα ονομάζεται πλέον εγκαταλελειμμένος, ούτε η γη του έρημη, αλλά οι άνθρωποι θα τον αποκαλούν λαό του Κυρίου, λαό άγιο, ναι, όταν θα αποκαλείται ‘πόλη ποθητή, όχι εγκαταλειμμένη’». Όσο μια τέτοια ελπίδα παραμένει σε ισχύ, υποψιάζομαι ότι θα συνεχίσει να προσφέρει ένα χρήσιμο μοντέλο για την κατασκευή της εθνικής ταυτότητας.

Ο Crome ουσιαστικά παραθέτει Ησαΐα παραφρασμένο από άλλον Άγγλο συγγραφέα. Το πρωτότυπο έχει ως εξής (62:11-12): ἰδοὺ γὰρ Κύριος ἐποίησεν ἀκουστὸν ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς· εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών· ἰδοὺ ὁ σωτήρ σοι παραγέγονεν ἔχων τὸν ἑαυτοῦ μισθὸν καὶ τὸ ἔργον πρὸ προσώπου αὐτοῦ. καὶ καλέσει αὐτὸν λαὸν ἅγιον, λελυτρωμένον ὑπὸ Κυρίου· σὺ δὲ κληθήσῃ ἐπιζητουμένη πόλις καὶ οὐκ ἐγκαταλελειμμένη.


~ Μεσσιανικός Επίλογος ~ 


Γιατί οι Ευαγγελικοί, σε μεγάλο μέρος τους, και ευρύτερα οι χριστιανοί Σιωνιστές υποστηρίζουν τόσο σθεναρά το Ισραήλ; Το ερώτημα δεν τίθεται από ρεαλιστική σκοπιά και άρα δεν επιτρέπει να αναφερθούμε σε γεωπολιτικούς λόγους, τους οποίους θεωρούμε καθοριστικούς (το κείμενο δεν ασχολείται με το πολύ ενδιαφέρον ζήτημα της σχέσης του Χριστιανικού Σιωνισμού με την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών). 

Η απάντηση είναι επειδή οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν ότι μέχρι να συγκεντρωθούν όλοι οι Ιουδαίοι στο Ισραήλ, αυτό που εμείς ονομάζουμε «Δευτέρα Παρουσία» και αυτό που αυτοί ονομάζουν «Δεύτερος Ερχομός» του Χριστού ―με το συγκεκριμένο περιεχόμενο που του προσδίδουν― δεν πρόκειται να συμβεί. Όπως η γέννηση του χριστιανικού Σιωνισμού προϋπέθετε την προτεσταντική εξέγερση και την αναζήτηση της αγγλικής ταυτότητας έτσι και η εκπλήρωση της βιβλικής προφητείας προϋποθέτει την επιστροφή και αποκατάσταση των Ιουδαίων στη βιβλική τους πατρίδα από τους Αμερικανούς Χριστιανούς Σιωνιστές (Ουσιαστικά η Διαθήκη μεταξύ Θεού και Εκλεκτού Λαού και η βιβλική προφητεία της επιστροφής στη Γη της Επαγγελίας είναι αυτά που πίστευαν και δίδασκαν οι Πουριτανοί της Βρετανίας και της Β. Αμερικής πολύ πριν από τον Αλκαλάι, τον Χερστλ και τους Ιουδαίους Σιωνιστές). 

Το θέμα είναι ότι εσχατολογική ή μεσσιανική διάσταση της επιστροφής του Χριστού δεν έχουν μόνο οι Αμερικανοί Ευαγγελικοί Σιωνιστές αλλά και οι Ιρανοί Σιίτες Μουσουλμάνοι: κατ' αυτούς ο Χριστός θα φανερωθεί/εμφανιστεί/κατέλθει στον λευκό μιναρέ του τεμένους της Δαμασκού και μαζί με τον Μαχντι (Muhammad al-Mahdi), τον Μεσσία των Σιιτών, θα πολεμήσουν τον Αντίχριστο (Dajjal), τον οποίον θα εξολοθρεύσει ο Ιησούς Χριστός (Isa).




Αυτά ισχυρίζονται οι Ιρανοί Σιίτες, οι οποίοι στο πλαίσιο μιας κατάλληλα προσαρμοσμένης σε πολιτικές επιδιώξεις Ισλαμικής εσχατολογίας θα μπορούσαν να δουν τον τελευταίο τους δωδέκατο Ιμάμη και Μεσσία al-Mahdi να συμμαχεί με τον Χριστό των Ρώσσων Ορθόδοξων. Βέβαια, σε μια τέτοια περίπτωση, οι Άραβες Σουνίτες θα είχαν τις αντιρρήσεις τους καθώς ναι μεν πιστεύουν στον Μαχντί αλλά ως έναν απλό ενάρετο άνθρωπο (Άραβα ασφαλώς και όχι μη Άραβα), ο οποίος αρχικά όχι μονό δεν θα έχει υπεράνθρωπες αλλά ούτε καν ηγετικές ικανότητες και δυνάμεις ―τις οποίες θα αποκτήσει ξαφνικά, μέσα σε μια μέρα ή νύχτα, και μετά θα διοικήσει εξαλείφοντας την αδικία και το κακό από τον κόσμο―, καθώς γι' αυτούς ο Χριστός, «ο Υιός της Ευλογημένης Μαρίας», είναι ανώτερος από τον Μαχντί. Οι Αμερικανοί Ευαγγελικοί ―οι οποίοι χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα διαφοροποίησης στο εσωτερικό τους―, από την δική τους πλευρά, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αρχίσει να ταυτίζουν τον Μεσσία al-Mahdi με τον Αντίχριστο, προσπαθώντας να επικαιροποιήσουν τις θεολογικές τους ερμηνείες στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης του Ισραήλ με το Ιράν (αν η Ε.Έ. ήταν υπερκράτος να είστε σίγουροι ότι γι' αυτούς ο Αντίχριστος θα ήταν ο/η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως παλαιότερα ήταν ο Πάπας). Σε όλο αυτόν τον κυκεώνα οι Ορθόδοξοι Ιουδαίοι, τόσο αυτοί που πρεσβεύουν όσο και αυτοί που μάχονται τον Σιωνισμό, αποτελούν μια σταγόνα στον μεσσιανικό εσχατολογικό ωκεανό, μια αδύναμη φωνή βοώντος εν τη ερήμω (έχουν καταπέσει στον ρόλο του κομπάρσου σε ένα έργο που κάποτε οι ίδιοι υπήρξαν αρχικοί δημιουργοί: βατράχια δίπλα σε ελέφαντες).




Γι' αυτό προτιμότερο είναι να αποφευχθούν τέτοια εσχατολογικά και μεσσιανικά σχήματα, διότι αν αρχίσουμε να κινούμαστε προς μεταφυσικές κατευθύνσεις μιας πολιτικής θεολογίας της αποκάλυψης πολύ δύσκολα θα αποφευχθεί ο Αρμαγεδδών.

Το κείμενο αυτό ολοκληρώνεται με τις τελευταίες γραμμές του βιβλίου του Motti Inbari “Messianic Religious Zionism Confronts Israeli Territorial Compromises” (Σελ. 188) που αναφέρονται στον γνωστό ιστορικό και φιλόσοφο Gershom Scholem, στον Μεσσιανισμό και την ελπίδα: 

Ο Σολέμ επιχειρηματολόγησε για το τίμημα του Μεσσιανισμού, το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει από την ίδια του την ουσία ο ιουδαϊκός λαός για αυτή την ιδέα, και να την παραδώσει στον κόσμο. Γι' αυτόν, η μεσσιανική ιδέα δεν είναι μόνο παρηγοριά και ελπίδα. Κάθε απόπειρα πραγμάτωσής της ανοίγει τις αβύσσους που οδηγούν κάθε εκδήλωσή της ad absurdum. Υπάρχει κάτι μεγαλειώδες στο να ζεις με την ελπίδα, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει κάτι βαθιά εξωπραγματικό σε αυτό. Αυτό το μάθημα χρησιμεύει ως προειδοποίηση για τον Σιωνισμό: 

“Γεννημένος μέσα από τη φρίκη και την καταστροφή που ήταν η ιουδαϊκή ιστορία στη γενιά μας, είναι δεμένος με την ίδια την ιστορία και όχι με τη μεταϊστορία, δεν έχει παραδοθεί ολοκληρωτικά στον Μεσσιανισμό. Το αν η ιουδαϊκή ιστορία θα μπορέσει να αντέξει αυτή την είσοδο στο συγκεκριμένο πεδίο χωρίς να χαθεί στην κρίση της μεσσιανικής διεκδίκησης που έχει ουσιαστικά επινοηθεί - αυτό είναι το ερώτημα που από το μεγάλο και επικίνδυνο παρελθόν του ο Ιουδαίος αυτής της εποχής θέτει στο παρόν και στο μέλλον του”. 

Ο Μεσσιανισμός είναι ένα θαυμάσιο ιδανικό. Φέρνει ελπίδα και προσβλέπει στο απόλυτο. Ωστόσο, κάθε φορά που οι άνθρωποι προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν τη βασιλεία των ουρανών επί της γης, είναι γραφτό να κάνουν λάθος. Είναι σημαντικό να εσωτερικεύσουμε τα λόγια αυτού του μεγάλου ιστορικού.

Είναι σίγουρο ότι ο ευρύτερος κόσμος του μεγάλου κύκλου του Βούδα θα στέκεται αποσβολωμένος απέναντι σε όλα αυτά, ενώ ο Θουκυδίδης θα μονολογεί, και τα λόγια του θα αντηχούν από τα βάθη των αιώνων (Ἱστορίαι 5.103.1): «ἐλπὶς δὲ κινδύνῳ παραμύθιον οὖσα τοὺς μὲν ἀπὸ περιουσίας χρωμένους αὐτῇ, κἂν βλάψῃ, οὐ καθεῖλεν: τοῖς δ᾽ ἐς ἅπαν τὸ ὑπάρχον ἀναρριπτοῦσι (δάπανος γὰρ φύσει) ἅμα τε γιγνώσκεται σφαλέντων καὶ ἐν ὅτῳ ἔτι φυλάξεταί τις αὐτὴν γνωρισθεῖσαν οὐκ ἐλλείπει». 


Δημήτρης Β. Πεπόνης


.~`~.

Το βιβλίο μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος με τίτλο:


Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης
Από την Ουκρανία και την Πανδημία στη Νέα Πλανητική Τάξη

Δημήτρης Β. Πεπόνης




Μπορείτε να προμηθευτείτε και να παραγγείλετε Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης (Τόπος) σε όλα τα βιβλιοπωλεία πανελλαδικά. Ενδεικτικοί σύνδεσμοι με το βιβλίο: Πολιτεία, ΙανόςΠρωτοπορίαPublic κ.λπ.




~

Επικοινωνία: cosmoidioglossia@gmail.com

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


1 | 3 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024