17 | 12 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021
Μουσική Συνοδεία
Η Γη έχει χτυπηθεί από άπειρες ηλιακές εκλάμψεις και μαγνητικές καταιγίδες και οι άνθρωποι, επί δεκάδες χιλιετίες, επιβιώσαν στην επιφάνειά της. Είναι μόνο τώρα, υπό τις τρέχουσες τεχνολογικές συνθήκες, που ο ανθρώπινος πολιτισμός διατρέχει κίνδυνο πιθανής κατάρρευσης, ακριβώς λόγω της βαθιάς τεχνολογικής εξάρτησης τόσο πολλών όψεων της πνευματικής και υλικής ανθρώπινης ύπαρξης, από τα απλούστερα μέχρι τα ζωτικότερα πράγματα· πιο συγκεκριμένα, λόγω του τρόπου οργάνωσης και της βαθιάς εξάρτησης ανθρώπινων κοινωνιών π.χ από τη δορυφορική και ψηφιακή τεχνολογία, σε τομείς από την ασφάλεια και την άμυνα μέχρι τις επικοινωνίες, το εμπόριο και την επεξεργασία τροφίμων (για να αναφέρουμε παραδείγματα ζωτικής σημασίας). Ο άνθρωπος απέκτησε μια απειλή που δεν αντιμετώπιζε στο παρελθόν. Το φυσικό φαινόμενο υπήρχε, η απειλή από αυτό όμως όχι.
Ένα φυσικό φαινόμενο μετατράπηκε σε σχεδόν υπαρξιακή απειλή για τον άνθρωπο μέσα από μια συγκεκριμένη χρήση της τεχνολογίας.
Αυτός είναι ένας πρώτος «ελέφαντας στο δωμάτιο», για τον οποίον ουδείς ομιλεί. Θέμα του κειμένου, βέβαια, δεν είναι τόσο η τεχνολογία per se όσο συγκεκριμένες χρήσεις της. Κυρίως, όμως, είναι η ανάδειξη ορισμένων τεχνολογικών όψεων («ελεφάντων») που περνάνε απαρατήρητες :
1. Η τεχνολογία, μέσω συγκεκριμένων χρήσεων της, φέρνει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με απειλές ―και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις με απειλές υπαρξιακού χαρακτήρα― που ήταν ανύπαρκτες παλαιότερα. Δηλαδή, γεννά νέες απειλές για τον άνθρωπο που δεν υπήρχαν πριν από μια συγκεκριμένη τεχνολογική χρήση.
2. Η τεχνολογία, σε αρκετές περιπτώσεις, δίνει λύσεις μόνο ή κυρίως σε προβλήματα που η ίδια ή κάποια χρήση της δημιουργεί: η πρόγνωση μια ηλιακής καταιγίδας είναι αναγκαία και απαραίτητη προκειμένου να κλείσουν εγκαίρως και να μην καταστραφούν ηλεκτρονικά συστήματα. Μια τέτοια πρόγνωση ήταν άχρηστη, δηλαδή δεν είχε καμία χρηστική αξία και σημασία, για μια ανθρώπινη κοινωνία που δεν έκανε χρήση δορυφορικών ή ψηφιακών συστημάτων για τις ζωτικές της λειτουργίες και για τις οργανωτικές της δομές.
3. Στα προηγούμενα θα πρέπει να συνυπολογιστούν οικονομικές απαιτήσεις, ζημίες και κόστη από μια απειλή που δεν υπήρχε πριν από μια συγκεκριμένη τεχνολογική χρήση, καθώς και η χρηματοδότηση και οι επενδύσεις για τη συντήρηση και την ανανέωση μιας υποδομής πρόληψης της συγκεκριμένης, ανύπαρκτης πρωτύτερα, απειλής : π.χ έγκαιρης πρόγνωσης μιας μαγνητικής καταιγίδας ή ηλιακής έκλαμψης, υποστήριξης χώρων αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων κ.λπ. Επενδύσεις που όταν γίνουν μη συμφέρουσες και μη αποδοτικές, δηλαδή μόλις αποτελέσουν φθίνουσες επενδύσεις, θα καταστήσουν μια τεχνολογία άχρηστη ― αυτός δεν είναι ο μόνος μη τεχνολογικός τρόπος μέσω του οποίου καθίσταται άχρηστη μια τεχνολογία: η άποψη που ισχυρίζεται πως μια τεχνολογία υπερβαίνεται αποκλειστικά και μόνον από μια νέα τεχνολογία είναι μεν αληθής αλλά αγνοεί τα ζητήματα της χρηστικότητας και της σχέσης κόστους-οφέλους, τα οποία είναι μη τεχνολογικά.
4. Επιπλέον, τα κόστη από τη χρήση μιας τεχνολογίας δεν είναι μόνο οικονομικά [Σημείωση].
5. Ερωτήματα: Η ανάπτυξη της τεχνολογίας...
Σημαίνει πρόοδο; Εάν αφήσουμε στην άκρη την αοριστολογία του περιεχομένου της συγκεκριμένης έννοιας, μπορούμε να απαντήσουμε ναι. Ωστόσο, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε, πρόοδο σε σχέση με τι ακριβώς;
Σημαίνει περισσότερη ισχύ; Ασφαλώς ναι. Όμως, προκειμένου να απαντήσουμε ναι χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις θα πρέπει να προϋποθέσουμε, αγνοώντας πολύ βολικά, το κομβικότερο όλων των ζητημάτων, αυτό της ενέργειας που απαιτείται για να παραχθεί αυτή η μεγαλύτερη ισχύς.
Σημαίνει, άραγε, περισσότερη ασφάλεια; Όχι. Ίσως μάλιστα σημαίνει το ακριβώς αντίθετο:
6. Ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι πιο ευάλωτος και πιο εύθραυστος από ποτέ. Σε ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, ποτέ δεν υπήρξαν τόσες ταυτόχρονες απειλές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μαζική κατάρρευση αδιανόητης κλίμακας. Ποτέ κατά το παρελθόν, ο άνθρωπος δεν αντιμετώπιζε τόσες πολλές απειλές πρώτου μεγέθους και ποτέ δεν είχε τόσο περιορισμένες αντοχές απέναντι στο χρόνο.
Εδώ ο καθένας και η καθεμιά, ανάλογα με τα γούστα, μπορεί να διαλέξει: αυτός που θεωρεί υπερβολική μια περιβαλλοντική ή καλύτερα κλιματική απειλή δεν μπορεί να αγνοήσει την απειλή μιας ηλιακής-μαγνητικής καταιγίδας (η οποία θα επηρεάσει μια κοινωνία του παρόντος ή του κοντινού μέλλοντος δυσανάλογα συγκριτικά με μια κοινωνία του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος ―λίγες γενεές πριν―, π.χ του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα, μια ηλιακή έκλαμψη μπορεί να αποβεί μοιραία, παραλύοντας και αποδιοργανώνοντας τα πάντα). Ένα άτομο που θεωρεί υπερβολική μια ιογενής απειλή δεν μπορεί να αγνοήσει την απειλή ενός πυρηνικού ολέθρου. Ενώ κάποιος τρίτος, που υποτιμά μια απειλή προερχόμενη από την πειραματική μοριακή βιολογία, δεν μπορεί να αγνοήσει μια απειλή κατάρρευσης οικοσυστημάτων και αφανισμού ζωικών ειδών, που θα είχε αλυσιδωτές αντιδράσεις και επιπτώσεις. Υπάρχει ποικιλία για όλες και όλους. Το κοινό στοιχείο είναι ότι απειλές τέτοιου μεγέθους και χαρακτήρα, και μάλιστα παράλληλα και ταυτόχρονα, δεν υπήρξαν ποτέ στην μέχρι τώρα ιστορία του ανθρώπου.
Επισήμανση και Σημείωση
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η νοοτροπία και η λογική ―κατ' ουσίαν η πίστη― που πρεσβεύει την άποψη πως για κάθε ανθρώπινο πρόβλημα υπάρχει μια τεχνολογική λύση, καθώς και την θέση ότι για κάθε απειλή που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος υπάρχει μια επίσης τεχνολογική σωτηρία, δεν είναι μόνο παραπλανητική ―εκτός από αφελής― αλλά και εσφαλμένη. Μια τέτοια ιδέα λειτουργεί ως ιδεολογικό ναρκωτικό όχι μόνο επειδή αποκρύπτει ορισμένους από τους προηγούμενους τεχνολογικούς «ελέφαντες» αλλά και γιατί δημιουργεί ψευδαισθήσεις.
Σημείωση: Η τελευταία έμμεση αναφορά στο ζήτημα της τεχνολογίας και της εξάρτησης από αυτήν σε συνάφεια με το ζήτημα της ευθραυστότητας της σύγχρονης κοινωνίας συγκριτικά με τις παλαιότερες, και της αντοχής και της ανθεκτικότητάς των παλαιότερων απέναντι στο χρόνο, έγινε στην ενδέκατη Summa (II). Στο παρόν κείμενο αναδείχθηκαν ορισμένες ακόμα πτυχές, μεταξύ των οποίων και αυτή των νέων απειλών που υπάρχουν σήμερα και δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Τέλος, στα Προλεγόμενα ενός νέου Ιστορικού Κύκλου, μεταξύ πολλών άλλων, τέθηκε τόσο το ζήτημα της φθίνουσας επένδυσης όσο και τα μη οικονομικά κόστη από συγκεκριμένες χρήσης μιας τεχνολογίας. Περισσότερα κείμενα σχετιζόμενα έμμεσα ή άμεσα με την Τεχνολογία μπορείτε να βρείτε εδώ.
.~`~.
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
17 | 12 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021
