9 | 2 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021
Μουσική Συνοδεία
Μια εξουσία μπορεί να είναι αδύναμη αν χαρακτηρίζεται από ανυπαρξία συναίνεσης, έλλειμμα νομιμοποίησης, απώλεια αξιοπιστίας, αποδυνάμωση της ισχύος της πειθούς ή παρακμή του κύρούς της.
Η αδυναμία αυτή, που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει την εξουσία σε φάση αποσύνθεσης και σε διαδικασία διάλυσης, ιστορικά συνήθως αντιμετωπίζεται με πλεονασμό της ισχύος του εξαναγκασμού, με καταφυγή σε τιμωρίες, απειλές και εκβιασμούς, και με προσπάθεια ισχυροποίησής της μέσω πρόκλησης φόβου.
Η εξουσία, προκειμένου να συντηρείται και να κυριαρχεί ο φόβος, χρειάζεται να προσφέρει κάποια ελπίδα σωτηρίας από αυτό που προκαλεί αγωνία σε όσους ανθρώπους δεν συναινούν, δεν νομιμοποιούν, δεν εμπιστεύονται, δεν πείθονται, δεν αποδέχονται, δεν αναγνωρίζουν κ.λπ.
Στον αντίποδα του φόβου βρίσκεται η οργή. Η οργή είναι κάτι που δίνει θάρρος. Και η αδικία προκαλεί θάρρος. Όταν οι άνθρωποι αδικούνται συνήθως οργίζονται. Η ελπίδα για κάτι καλό, επίσης, δίνει θάρρος ή σωστότερα κουράγιο στον άνθρωπο [Επισήμανση].
Ο Αριστοτέλης μας λέει πως θάρρος ―ανεξάρτητα από αισθήματα αδικίας και οργής― έχουν οι άνθρωποι είτε όταν πιστεύουν ότι πέτυχαν πολλά δίχως να πάθουν τίποτε, είτε όταν βρέθηκαν πολλές φορές σε κίνδυνο και κατάφεραν να ξεφύγουν. Διαφορετικά: οι άνθρωποι που δεν είναι οργισμένοι και αδικημένοι γίνονται άφοβοι, δηλαδή θαρραλέοι, είτε επειδή έχουν πετύχει πολλά δίχως να έχουν απώλειες ή να υποστούν συνέπειες, είτε επειδή δεν έχουν βιώσει ποτέ κίνδυνο ή έχουν εκ πείρας αναπτύξει τρόπους αντιμετώπισής του.
Ο Πλάτων είχε επισημάνει πως ουσιαστικά δεν υπάρχει καμία κατάσταση πραγμάτων και καμία αναγκαιότητα στην οποία ο άνθρωπος να πρέπει να υπακούσει όταν δεν θέλει κατά κανέναν τρόπο, δηλαδή όταν είναι έτοιμος να πεθάνει.
Με βάση τα προηγούμενα, οι άνθρωποι που πιστεύουν πως έχουν πετύχει πολλά χωρίς να πάθουν τίποτα, οι άνθρωποι που δεν έχουν βιώσει ποτέ κίνδυνο ή έχουν γλιτώσει πολλές φορές από κινδύνους, οι οργισμένοι άνθρωποι, οι άνθρωποι που έχουν αδικηθεί και, τέλος, οι άνθρωποι που δεν φοβούνται το θάνατο, είναι οι άφοβοι, θαρραλέοι και ελεύθεροι άνθρωποι. Και είναι ακριβώς αυτοί οι άνθρωποι που δεν τους καθορίζει απόλυτα η πρόκληση φόβου και δεν χειραγωγούνται εύκολα από μια ελπίδα σωτηρίας.
Δημήτρης Β. Πεπόνης
Επισήμανση
Υπάρχει μια ιδιόμορφη σχέση μεταξύ οργής και ελπίδας και μια λεπτή γραμμή που διαφοροποιεί το κουράγιο από το θάρρος. Σε ό,τι αφορά το πρώτο ζευγάρι, δηλαδή την οργή και την ελπίδα, αναφέρω ενδεικτικά και εν συντομία τα εξής: η οργή σιγοβράζει μέσα στο καζάνι της αδικίας, της απαξίωσης, της περιφρόνησης και της προσβολής. Στην προσβολή εμπεριέχεται η έλλειψη αισθήματος σεβασμού, και όποιος δεν σέβεται περιφρονεί. Λόγω του ότι η ελπίδα από τη φύσή της είναι προσανατολισμένη προς το μέλλον, οι άνθρωποι ενσωματώνουν σε αυτήν ένα αποκλειστικά θετικό περιεχόμενο. Όμως η ελπίδα είναι πάντοτε ελπίδα για κάτι, καλό ή κακό: ένας άνθρωπος μπορεί να είναι γεμάτος από ελπίδες επιτυχίας, ευτυχίας, σωτηρίας αλλά και από ελπίδα εκδίκησης, η οποία αποτελεί την αρχή του ηδονικού αισθήματος που συνοδεύει την οργή. Σε αντίθεση με την ελπίδα, η οργή και το θάρρος δεν υπολογίζουν το μέλλον. Οι άνθρωποι χάνουν από τα μάτια τους το γεγονός ότι η ελπίδα δεν είναι πάντοτε αθώα. Πόσο μάλλον στις μέρες μας, όπου η διαχείριση του μέλλοντος αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους οικοδομεί κυριαρχία, διαμορφώνει συναίνεση και αντλεί νομιμοποίηση μια εξουσία.
.~`~.
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
9 | 2 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021
