.jpg)
2 | 2 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024
Μουσική Συνοδεία
.~`~.
Η πρόκληση για τις ΗΠΑ σε αυτό το κοσμοϊστορικό σημείο καμπής, στο οποίο βρίσκεται συνολικά ο πλανήτης, δεν περιορίζεται στους Ταλιμπάν και στη Ρωσσική Ομοσπονδία. Και άλλοι δρώντες θα προσπαθήσουν να δοκιμάσουν τα όρια της αμερικανικής ισχύος, απογυμνώνοντας τις ΗΠΑ και φανερώνοντας την επιταχυνόμενη αποδυνάμωση και παρακμή της ηγεμονικής επιρροής και ισχύος τους, που πλέον μετατρέπεται σε κατάρρευση.
Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ. 177
Πράγματι αυτό συμβαίνει καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα πρόκληση για τους Αμερικανούς, από τους «Υποστηρικτές του Θεού» (Anṣār Allāh, γνωστούς ως Χούθι) αυτή τη φορά στην Ερυθρά Θάλασσα, και πιο συγκεκριμένα από την εδαφική τους βάση στη βορειοδυτική Υεμένη.
Η Ρωσσία με την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 στην Ουκρανία έθεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες προ του διλήμματος: πρώτα Ευρώπη και μετά Ασία ―δηλαδή Κίνα και Ταϊβάν―, ή πρώτα Ασία και μετά Ευρώπη; (Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ.105). Η επίθεση της Χαμας στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και η πρόκληση των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν μετατρέψει το δίλημμα σε τρίλημμα: πρώτα Μέση Ανατολή και μετά Ευρώπη και Ασία ή πρώτα Ευρώπη και μετά Ασία και Μέση Ανατολή;
Πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023, οι Η.Π.Α. είχαν τρεις προτεραιότητες, σε Ανατολική Ευρώπη, Ανατολική Ασία και Μέση Ανατολή/Δυτική Ασία αντίστοιχα: την υποστήριξη της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσσίας, τον περιορισμό της επιρροής, την απομείωση της ισχύος και την ανάσχεση της Κίνας, και την εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Ο πόλεμος στη Γάζα έχει εκτροχιάσει λίγο ή πολύ και τους τρεις αυτούς στόχους.
Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Ευρώπη, οι Αμερικανοί με την άμεση εμπλοκή τους ανοιχτά της Υεμένης (σε αντίθεση με την Ουκρανία) απάντησαν: πρώτα Μέση Ανατολή. Όμως η απάντηση αυτή μπορεί να είναι παραπλανητική αν ιδωθεί μόνο υπό το πρίσμα της ιεράρχησης συμφερόντων ή της κρισιμότητας της κατάστασης δίχως να σταθμιστεί το εξής σημαντικό: το ευρωπαϊκό θέατρο του πολέμου στην Ουκρανία είναι κυρίως χερσαίο και έχει ηπειρωτικό χαρακτήρα, ενώ το μεσανατολικό στην Ερυθρά Θάλασσα είναι αεροναυτικό ― και οι «ναυτικές δυνάμεις» αποφεύγουν τους χερσαίους πολέμους (βασικά δεν μπορούν να νικήσουν), εξ ου και συνήθως βάζουν άλλους να σκοτώνονται για λογαριασμό τους σε τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης άλλο βορειοδυτική Υεμένη και άλλο Ρωσσία.
Σε ό,τι αφορά την Ανατολική Ασία, εάν οι Κινέζοι ήθελαν πραγματικά να κάνουν εισβολή στη Ταϊβάν ακριβώς τώρα θα ήταν η καταλληλότερη στιγμή, που υπάρχουν ανοιχτά μέτωπα και στην Ανατολική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Αλλά οι Κινέζοι δεν είναι στρατηγικά ανυπόμονοι και δεν χρειάζεται να πάνε τόσο μακριά, όχι μόνο γιατί αυτό που επιδιώκουν είναι η ειρήνη και όχι ο πόλεμος αλλά και επειδή μπορούν πολύ απλά να ρωτήσουν με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα: ποιο κράτος διαμεσολαβεί τις ισραηλινό-παλαιστινιακές σχέσεις και διαχειρίζεται την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση και ευρύτερα τα πράγματα στη Μέση Ανατολή από το τέλος του ψυχρού πολέμου και ύστερα; Ποιο είναι το αποτέλεσμα των τελευταίων 35 χρόνων; Χάος και πόλεμος.
Σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή, το ξέσπασμα του πολέμου και η ευρύτερη εύφλεκτη κατάσταση στην περιοχή οφείλεται, μεταξύ άλλων, και στην αποτυχία των Η.Π.Α. να διαμεσολαβήσουν ειλικρινά και ουσιαστικά μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αλλά επιπλέον και στην αδυναμία τους να σταθεροποιήσουν τη Μέση Ανατολή. Η αδυναμία, που σχετίζεται με τις ικανότητες, και η αποτυχία, που σχετίζεται με τις προθέσεις, φανερώνουν όχι απλώς τα όρια της ισχύος αλλά και την απώλεια της αξιοπιστίας του αμερικανικού κράτους ― ιδιαίτερα αν η αμερικανική αδυναμία και αποτυχία ιδωθεί με φόντο τη διαμεσολάβηση της Κίνας μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας που αποσκοπεί στην περιφερειακή ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής και όχι στην καταστροφή της, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα.
Και το κλειδί για μια τέτοια εξέλιξη είναι οι σχέσεις των περιφερειακών μεγάλων δυνάμεων με το αξονικό κράτος της περιοχής: το Ιράν.
Επιπλέον, δίχως την άτακτη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και την πτώση της Καμπούλ στους Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου 2021 και δίχως την αμερικανική αποτυχία αποτροπής της ρωσσικής εισβολής (Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ.75-78) και την έναρξη του διακρατικού πολέμου στο έδαφος της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022, είναι πολύ πιθανόν ότι δεν θα είχε υπάρξει η ισραηλινή αποτυχία αποτροπής της επίθεσης της Χαμας στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Είχαν προηγηθεί δεκάδες επιθέσεις σε αμερικανικούς στόχους σε Ιράκ και Συρία πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023. Η αμερικανική αποτροπή στη Μέση Ανατολή αν δεν είχε καταρρεύσει το λιγότερο ήταν αναποτελεσματική πριν από την κατάρρευση της ισραηλινής αποτρεπτικής ικανότητας.
Οι Ταλιμπάν στην Κεντρική Ασία (Αφγανιστάν), οι Ρώσσοι στην Ανατολική Ευρώπη (Ουκρανία) και πλέον οι Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα (Υεμένη) δοκιμάζουν και συνάμα φανερώνουν τα όρια της συνεχώς συρρικνούμενης αμερικανικής ισχύος. Το ίδιο κάνουν οι Παλαιστίνιοι της λωρίδας της Γάζας με τα όρια της ισραηλινής ισχύος.
Επιπροσθέτως, τόσο στη Συρία όσο και στο Αφγανιστάν (παρόλο που αποτελούν διαφορετικές μεταξύ τους περιπτώσεις), οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν μπόρεσαν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο (και να επιβάλλουν τον νόμο) ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους. Το ίδιο συνέβη και στην Ουκρανία.
Ούτε το Ισραήλ, μετά από 100 και πλέον μέρες πολέμου, έχει καταφέρει να προασπίσει το ―κατά το ισραηλινό κράτος― δίκαιο (και να επιβάλλει τον νόμο) στη λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, προσπαθεί με κάθε τρόπο και έχει καταφέρει, σε κάποιο βαθμό μέχρι στιγμής, να επιβεβαιώσει την ισχύ του, φανερώνοντας την αποφασιστικότητά του, και να επιβάλλει εκ νέου αποτροπή επί του εδάφους της Γάζας.
Το επιχειρεί τόσο μέσω άρνησης των δυνατοτήτων του αντιπάλου ή του εχθρού (Χαμάς) όσο και μέσω τιμωρίας των αμάχων, με τη χρήση υπέρμετρης ―αλλά όχι απαραίτητα αποτελεσματικής― ισχύος, γεγονός που ήδη έχει επιπτώσεις στο κύρος, στην εικόνα και στην επιρροή του σε διεθνές επίπεδο, ενώ η δυσανάλογη χρήση βίας μπορεί να συμβάλλει στην απώλεια ηθικής νομιμοποίησης και στη δραματική μείωση της ήπιας ισχύος του.
Αν ο πόλεμος στη Γάζα βρεθεί στην πρώτη θέση ως η πιο θανατηφόρα σύγκρουση για παιδιά σε παγκόσμια κλίμακα (Deadliest conflict for children), μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελεί ένα στίγμα που θα συνοδεύει για πάντα το Ισραήλ. Επιπλέον, το ισραηλινό κράτος βρέθηκε για πρώτη φορά αντιμέτωπο με την κατηγορία της γενοκτονίας ενώπιον ενός διεθνούς δικαστηρίου, μετά από την απόφαση της Νότιας Αφρικής να στραφεί εναντίον του. Η συγκεκριμένη απόφαση θα πρέπει να γίνει αντιληπτή στο πλαίσιο της σχέσης Βορρά-Νότου (Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ. 145-156), ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι στο συγκεκριμένο ζήτημα έχουμε σύγκλιση Αράβων, μουσουλμανικού κόσμου και παγκόσμιου Νότου. Η Νότια Αφρική, βασιζόμενη στο παρελθόν και την ιστορική της εμπειρία, με αυτή την κίνηση έθεσε υποψηφιότητα για την ανάληψη ηγεσίας μέρους του παγκόσμιο Νότου και για την απόκτηση μεγαλύτερων ερεισμάτων σε πλανητική κλίμακα, προβαλλόμενη ως ηθική δύναμη.
Συνοψίζοντας, η αποτρεπτική ικανότητα του ισραηλινού κράτους κατέρρευσε την 7η Οκτωβρίου 2023. Η ισραηλινή αποτυχία αποτροπής αποτελεί σύμπτωμα και καμπανάκι για το ισραηλινό κράτος, και θα γίνει αντικείμενο εκτεταμένης μελέτης όχι μόνο στο Τελ Αβίβ και στην Ουάσινγκτον, αλλά και στα ευρωπαϊκά και μεσανατολικά κράτη (ίσως επανέλθω επί του θέματος με μελλοντικό κείμενο). Αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό γεγονός, σημείο καμπής, καθώς η αποτυχία αποτροπής ενός πολέμου ή ενός τετελεσμένου γεγονότος και η αδυναμία ενός κράτους να προασπίσει το δίκαιο, να επιβάλλει τον νόμο και να επιβεβαιώσει την ισχύ του, αποτελούν αδιάψευστους ελέγχους της κατάστασής του και των ορίων της ισχύος του.
Προηγήθηκαν της κατάρρευσης της ισραηλινής αποτρεπτικής ικανότητας και της αποτυχίας αποτροπής της 7ης Οκτωβρίου 2023 μήνες συνταγματικής κρίσης και πολιτικής πόλωσης στο εσωτερικό του Ισραήλ, αποτυχία εκτίμησης των ικανοτήτων, των δυνατοτήτων και των προθέσεων της Χαμάς, η κυριαρχία μιας κουλτούρας διαχείρισης και όχι επίλυσης του Παλαιστινιακού, η επανάπαυση σε αμερικανοκινούμενα δόγματα υποκατάστασης του ανθρώπινου από τον τεχνολογικό παράγοντα σε επίπεδο πληροφοριών και η υπερεκτίμηση του στρατιωτικού και του τεχνολογικού έναντι του πολιτικού και ανθρώπινου παράγοντα γενικότερα. Η αμερικανοποίηση του Ισραήλ σε επίπεδο νοοτροπίας αποτελεί καθοριστικό μέρος της μεγαλύτερης αποτυχίας του κράτους εδώ και μισό αιώνα, από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, ή αλλιώς από τον Δ΄ Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο.
Όπως έχω επισημάνει «Στον πόλεμο υπάρχουν δύο παράγοντες: οι άνθρωποι και τα όπλα. Και ο καθοριστικός παράγοντας είναι ο άνθρωπος.» (Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, Σελ. 184). Αυτό που αδυνατούν να καταλάβουν όλοι αυτοί είναι ότι ο ανθρώπινος παράγοντας, η πολιτική ικανότητα και ηγεσία και η στρατηγική σκέψη, λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Εάν η ικανότητα της ηγεσίας τείνει προς το μηδέν, προς την ανικανότητα, τότε εκμηδενίζεται και η δυνατότητα αξιοποίησης και η επίδραση των στρατιωτικών, τεχνολογικών και οικονομικών πόρων.
Η ουσία δεν βρίσκεται στο υπερεκτιμημένο Ισραήλ αυτό καθεαυτό, αλλά στις σχέσεις του εβραϊκού με τα μουσουλμανικά κράτη (αραβικά και μη) και στην ένταξή του σε μια νέα περιφερειακή τάξη. Ας λειτουργήσουν τα επόμενα λόγια του αείμνηστου Γεράσιμου Κακλαμάνη ως υπενθύμιση και προειδοποίηση:
Σίγουρα τό κράτος τού Ισραήλ πολεμά για τήν «ασφάλειά» του, αυτό όμως δέν σημαίνει πώς εξασφαλίζει έτσι καί τήν ιστορική επιβίωση του, άκόμη κι' άν δεκαπλασιασθή. Διότι αύτή έξαρτάται άπό τις ιστορικές σχέσεις πού μπορεί νά άναπτύξη με τον ισλαμικό κόσμο και όχι από τα όπλα.
Το «Ανατολικόν Ζήτημα» Σήμερα, 1998
Σε ό,τι αφορά την αμερικανική επιρροή στη Μέση Ανατολή, υπό το φόντο της συμφωνίας Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, με τη διαμεσολάβηση της Κίνας, και του εκτροχιασμού των σχέσεων Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, μετά από την επίθεση της Χαμάς, το έτος 2023 μπορεί να ιδωθεί ως έτος-ορόσημο της έναρξης της μετα-αμερικανικής/μονοπολικής εποχής στη Μέση Ανατολή.
Ευρύτερα, μετά από την άτακτη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και την πτώση της Καμπούλ στους Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου 2021, και την αμερικανική αποτυχία αποτροπής της ρωσσικής εισβολής και την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ, που ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023, και η πρόκληση των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα έρχονται να προσθέσουν νέα κομμάτια στο παζλ της φθίνουσας πορείας της επιρροής, του κύρους και της εξουσίας των Η.Π.Α. διεθνώς.
Η διαφορά ανάμεσα στις δυνατότητες και τα αναμενόμενα και παραγόμενα αποτελέσματα των πολιτικών τους, και το χάσμα ανάμεσα στην εικόνα που έχουν διαμορφώσει οι Ηνωμένες Πολιτείες για τον εαυτό τους (την αυτοκατανόησή τους στο ευρύτερο πλαίσιο του αμερικανικού εξαιρετισμού και ειδικότερα της μεταψυχροπολεμικής ιδεολογίας περί «απαραίτητου έθνους») και στην τρέχουσα θέση και επιρροή που ασκούν σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστούν τις Η.Π.Α. τον μεγάλο ασθενή.
Γιατί ο μεγάλος ασθενής αποτυγχάνει; Ας αφήσουμε την αμερικανική αλαζονεία στην άκρη. Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν μπορούν να πείσουν και να αποτρέψουν;
Η αποτροπή είναι μια μορφή εξαναγκασμού προκειμένου να επηρεαστεί η συμπεριφορά ενός άλλου δρώντα (θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μορφή «πειθούς» μέσω εξαναγκασμού, απειλών ή και τιμωρίας, αλλά ο Αριστοτέλης θα ισχυριζόταν ότι τα προηγούμενα δεν είναι τρόποι πειθούς). Η αποτροπή προϋποθέτει ότι υπάρχει η βούληση και η προθυμία τα λόγια να γίνουν πράξη ― εξ ου και έχει σημασία η αξιοπιστία. Το γενικευμένο πρόβλημα αποτροπής που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν σχετίζεται τόσο με τις δυνατότητές τους όσο με την (αν)ικανότητα της ηγεσίας τους και την (αν)αξιοπιστία τους.
Το επίπεδο της αξιοπιστίας ενός ηγετικού κράτους σχετίζεται άμεσα με τη διεθνή του θέση και με τη διάρκεια ζωής της ηγεσίας του (Xuetong Yan, 2019). Διότι η εξουσία και το κύρος σε διεθνή κλίμακα δεν μπορούν να επιβληθούν με εξαναγκασμό επί όλων των υπολοίπων κρατών, παρά απαιτείται η εθελοντική αποδοχή τους (η άρνηση συμμετοχής στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσσία τουλάχιστον από τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού φανέρωσε μια κρίση ηγεσίας, κύρους και νομιμοποίησης). Η δε απώλεια αξιοπιστίας οδηγεί σε περαιτέρω περιορισμό της ηγετικής επιρροής και δύναμης στην περίπτωση που το ηγετικό κράτος εφαρμόζει δύο μέτρα και δύο σταθμά (Ποιος θα πάρει ξανά στα σοβαρά π.χ. ένα λόγο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θα εκφράζεται από αμερικανικά στόματα;). Ο συνδυασμός της αναξιοπιστίας με την εφαρμογή της αρχής δύο μέτρα και δύο σταθμά οδηγεί με εσωτερική λογική συνέπεια στην υποκρισία, και αν συνοδευτεί επιπλέον από ανευθυνότητα, ασυνέπεια ή και μη προβλεψιμότητα (π.χ χαοτική αποχώρηση από το Αφγανιστάν δίχως πρότερη ενημέρωση, αντιδράσεις για AUKUS κ.λπ), μπορεί να καταλήξει σε γενικευμένη κρίση κύρους και αξιοπιστίας, δηλαδή σε κρίση εμπιστοσύνης, και εν τέλει σε κρίση εξουσίας.
Δημήτρης Β. Πεπόνης
.~`~.
Το βιβλίο μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος με τίτλο:
Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης
Από την Ουκρανία και την Πανδημία στη Νέα Πλανητική Τάξη
Δημήτρης Β. Πεπόνης
Μπορείτε να προμηθευτείτε και να παραγγείλετε Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης (Τόπος) σε όλα τα βιβλιοπωλεία πανελλαδικά. Ενδεικτικοί σύνδεσμοι με το βιβλίο: Πολιτεία, Ιανός, Πρωτοπορία, Public κ.λπ.
~
Επικοινωνία: cosmoidioglossia@gmail.com
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
2 | 2 | 5 μ.Κ ~ Year V AQ | 2024
