17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022
Μουσική Συνοδεία
Οι (Fb) Summæ αποτελούνται από σύντομες παρεμβάσεις που γράφονται είτε με αφορμή την επικαιρότητα είτε υπό την πίεση του χρόνου, και δημοσιεύονται μόνο στη σελίδα της Κοσμοϊδιογλωσσίας στο facebook. Ο στόχος της επαναδημοσίευσής τους σε αυτή καθεαυτή την Κοσμοϊδιογλωσσία, δηλαδή εδώ, είναι η δυνατότητα ανάγνωσης για όσους δεν διαθέτουν λογαριασμό σε κοινωνικά δίκτυα. Εδώ μπορείτε να βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις (Fb) Summæ.
~
I
''...ουσιαστικά η υπόθεση εργασίας είναι ότι εδώ έχουμε δύο πολιτείες-πολιτισμούς. Τα μόνα δύο πολιτισμικά κράτη που θα εισέλθουν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Οι περισσότεροι άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί δεν τα κατάφεραν.
Και δεν είμαστε απλώς δύο κράτη-πολιτισμοί. Είμαστε επίσης οι δύο χώρες στον κόσμο με πληθυσμό πάνω από ένα δισεκατομμύριο. Παρακαλώ, μην με παρεξηγήσετε. Δεν υποτιμώ την κατάσταση. Γνωρίζετε τη σοβαρότητα της τρέχουσας κατάστασης ή τις προκλήσεις του ζητήματος των συνόρων. Επισημαίνω ότι είναι επιτακτική ανάγκη, και για τις δύο χώρες, να καταλήξουν σε μια λύση, που δεν αφορά μόνο τις ίδιες. Εννοώ ότι ο κόσμος όλος έχει πολλά να κερδίσει...
Είμαστε οι δύο πολιτισμοί όπου ξεκίνησε η γεωργία και που θα εισέλθουν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Δεν υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που θα μπορούσαν να πουν: ξεκίνησα τότε και θα συνεχίσω μέχρι... σήμερα.''
Subrahmanyam Jaishankar
Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας
(σε αναφορά του πριν από κάποιους μήνες στις σχέσεις Κίνας-Ινδίας)
~
II
Το 2019, σε ερώτηση που έγινε στον υπουργό εξωτερικών της Ινδίας, Subrahmanyam Jaishankar, σχετικά με το εάν το Νέο Δελχί πρέπει να επιλέξει πλευρά μεταξύ Η.Π.Α και Κίνας, ο Jaishankar απάντησε: «η Ινδία πρέπει να πάρει θέση και να διαλέξει πλευρά - την δική μας [ινδική] πλευρά». Η ερώτηση έγινε στο πλαίσιο της μεταφυσικής, ανιστόρητης, και συνθηματολογικής φράσης περί ''σωστής πλευράς της ιστορίας'', την όποια έκανε ευρέως γνωστή ο Ομπάμα, και την οποία αναπαράγουν πάσης φύσεως ''μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες που συναπαρτίζουν τον πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο'' διαφόρων κρατών-πελατών (client state) ή δορυφορικών, εξαρτημένων, προστατευόμενων και υποτελών κρατών, που οικειοθελώς και αυτοβούλως ακολουθούν εντολές ή λειτουργούν ως λαγοί ή δίνουν διαπιστευτήρια στο εξωτερικό ως τοπικοί διαχειριστές και βραχίονες εξωεθνικών συμφερόντων, παρουσιάζοντας μια τέτοια επιλογή και στάση στο εσωτερικό του κράτους και στους ιθαγενείς ψηφοφόρους ως ''αναβάθμιση''.
Ας ελπίσουμε ότι τοπάρχες σαν αυτούς δεν θα αποδειχθούν καταστροφικοί και μοιραίοι για τα πραγματικά και ουσιαστικά συμφέροντα των κρατών, των λαών και των εθνών τους, θυμίζοντας Λιθουανούς που ''υψώνουν το ανάστημά τους'' απέναντι στην Κίνα την ίδια στιγμή που μια χώρα σαν τη Γαλλία αποστασιοποιείται (πρώτος ορισμός του λαγού), Ουκρανούς που ενώ βρίσκονται σε πόλεμο με τη Ρωσσία κάνουν υποδείξεις στη Γερμανία (δεύτερος ορισμός του λαγού), και Γεωργιανούς που θέλουν να φυτέψουν Αμερικανικές σημαίες σε εδάφη που περιτριγυρίζονται από Τουρκία, Ρωσσία και Ιράν (ορισμός του αφελή και του ιδιοτελή που θέλει να δώσει διαπιστευτήρια). Ας ελπίσουμε ότι τα κράτη αυτών των διαχειριστών και τοπαρχών δεν θα μετατραπούν σε Λιθουανίες και Ουκρανίες του Νότου και σε Γεωργίες της Δύσης. Βέβαια θα μου πείτε εδώ υπήρξαν πολιτικά πρόσωπα και ηγετικές προσωπικότητες σε κράτος που συνορεύει με την Τουρκία, που ισχυρίζονταν ότι είναι προς το συμφερόντων τους η καταστροφή σχεδόν όλων των κρατών που συνορεύουν μαζί της ή αυτών που μπορούν να την εξισορροπήσουν (Συρία, Ιράκ, π. Γιουγκοσλαβία), καθώς και η καταστροφή των σχέσεων του συγκεκριμένου κράτους με τις περιφερειακές και μεγάλες δυνάμεις που μπορούν να την απειλήσουν άμεσα εδαφικά (Ιράν, Ρωσσία). Στη... Βουλγαρία αναφέρομαι.
Και για να ολοκληρώσω όπως ξεκίνησα, με το Νέο Δελχί. Η Ινδία έχει θετικότατες και αξιολογότατες σχέσεις με το Ιράν, καθώς ανάμεσά τους βρίσκεται το Πακιστάν. Εάν πάψει να υπάρχει μεταξύ τους το Πακιστάν τότε, και μόνον τότε, θα έχει πραγματικό συμφέρον και ουσιαστικό λόγο η Ινδία να παρουσιάζει το Ιράν ως απειλή. Οτιδήποτε διαφορετικό πρακτικά αποτελεί εξυπηρέτηση εξωεθνικού συμφέροντος περιτυλιγμένη με ιδεολογική, ψευδοϊστορική και ταυτοτική προβιά προκειμένου να λανσαριστεί και να πουληθεί στους Ινδούς ιθαγενείς στο εσωτερικό της χώρας.
~
III
Η περίοδος που διανύουμε κυριαρχείται από την αντίληψη ότι Η.Π.Α και Ε.Σ.Σ.Δ κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου προσέφεραν οικουμενικά οράματα, ενώ στις μέρες μας κάτι τέτοιο δεν ισχύει από τις κυρίαρχες και αναδυόμενες ανταγωνιστικές δυνάμεις.
Η συνθήκη αυτή αποτελεί μέρος της διαδικασίας αποδυνάμωσης και αποσύνθεσης της λεγόμενης «δυτικής» οικουμενικότητας και παγκοσμιότητας (μέρος της οποίας ήταν και ο διεθνισμός της Ε.Σ.Σ.Δ ασφαλώς), ουσιαστικά της κατάρρευσης του ευρωκεντρικού κοσμοειδώλου και των διαφόρων παραλλαγών και μετασχηματισμών του, και της αντικατάστασής του από νέα χαρακτηριστικά μιας αναδυόμενης παγκόσμιας τάξης που σε αυτή την αρχική και μεταβατική φάση χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό και ποικιλομορφία. Στοιχεία οικουμενικότητας, σε σπερματική μορφή, υπάρχουν και σε αυτά τα νέα κέντρα μόνο που είτε, πρώτον, δεν έχουν αναπτυχθεί ή εκλεπτυνθεί και προωθηθεί αρκετά είτε, δεύτερον, δεν τα γνωρίζουμε λόγω της απόλυτης, μέχρι πρότινος, ιδεολογικής ηγεμονίας του ευρωκεντρισμού και του δυτικοκεντρισμού (π.χ οι Ινδοί προωθούν μέσω του Ο.Η.Ε, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, και άλλων πρακτικών στο πλαίσιο μαλακής ισχύος, το δικό τους οικουμενικό δόγμα υπό την ονομασία: Vasudhaiva Kutumbakam). Τέλος, τρίτον, σε αυτή τη μεταβατική φάση όλα τα οικουμενικά και παγκόσμια, τα οποία συνήθως έχουν άυλη διάσταση (από ιδέες και αξίες μέχρι συναλλαγές και διαμεσολαβητές, ψηφιακού και μη χαρακτήρα) επανα-γειώνονται στο έδαφος και την ιστορία, ή στο χώρο και τον χρόνο.
Με διαφορετικά λόγια ζούμε την υποχώρηση και πολυδιάσπαση του οικουμενισμού, της πλανητικοποίησης ή του παγκοσμισμού, του μέχρι πρότινος ενός κυρίαρχου ηγεμονικού κέντρου-πόλου, σε πολλά τμήματα, μέρη και κέντρα που συνδυάζουν ποικιλομορφία, ιδιαιτεροκρατικά χαρακτηριστικά και οικουμενικά στοιχεία, σε σπερματική ή ακατέργαστη μορφή, και δυνητικά μπορούν είτε να επανερμηνεύσουν τα κυρίαρχα, είτε να γεννήσουν νέα, είτε να αναζωογονήσουν παλαιά στοιχεία οικουμενισμού. Ουσιαστικά διανύουμε την ολοκλήρωση ενός μακροϊστορίκού κύκλου, δηλαδή μια μεταβατική εποχή.
`~.
Μέρος της διαδικασίας αποσύνθεσης του ευρωκεντρικού κοσμοειδώλου και της υποχώρησης της δυτικοκεντρικής ιδεολογίας και ιστοριογραφίας, καθώς και του οικουμενικού-δογματικού τους χαρακτήρα, έχω περιγράψει παλαιότερα στο πρώτο μέρος (I, II, III) κειμένου με τίτλο: Περί της κρίσης του διανοητικού οικοδομήματος και θεμελιωδών κοσμικών δογμάτων των τελευταίων αιώνων | 1 μ.Κ (Year Ι AQ) | 2020.
~
IV
Έχω επισημάνει αρκετές φορές στο παρελθόν, τόσο κατά την παλαιά | π.Κ - BQ | όσο και κατά τη νέα | μ.Κ - AQ | περίοδο της Κοσμοϊδιογλωσσίας, το ζήτημα της ιστοριογραφίας και της οριοθέτησης του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου σε συνάφεια με το ζήτημα του ευρωκεντρισμού. Συγκεκριμένα, έχω κατ' επανάληψη αναφερθεί στο παράδειγμα της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937 αντί της εισβολής Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του πολέμου.
Η τελευταία και πιο πρόσφατη αναφορά ήταν λίγες ημέρες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, συγκεκριμένα στο κείμενο με τίτλο «Επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου;», όπου σημείωνα:
η ιστοριογραφία του Μεγάλου Πολέμου, εκτός του ότι έχει μεταβάλει το δευτερεύον σε πρωτεύον, ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του (ανάλογα λειτουργεί και η επιλογή της εισβολής της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, και όχι π.χ της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937).
Η πρώτη χρονικά αναφορά στο συγκεκριμένο προβληματισμό ήταν πριν από πέντε χρόνια, το 2017. Τότε είχα επισημάνει τα εξής:
Γιατί ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε το 1939, με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, και όχι το 1937 με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα; Τοποθετώντας ως εναρκτήριο σημείο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όχι την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία αλλά την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα, όχι το 1939 αλλά το 1937, και ξαναδιαβάζοντας τα γεγονότα (με λιγότερο ευρωκεντρικό τρόπο) εν είδει νοητικό-ιστορικού πειράματος, μπορεί άραγε να προκύψει κάτι γόνιμο και ενδιαφέρον που θα μας βοηθήσει, όχι μονάχα ως προς την ανάγνωση και ερμηνεία του παρελθόντος αλλά και κυρίως στην καλύτερη κατανόηση της εποχής μας, προκειμένου να εκτιμήσουμε πιθανές εξελίξεις και προοπτικές του μέλλοντος μας; Μπορεί άραγε το ξαναδιάβασμα του θεάτρου της Άπω-Ανατολικής Ασίας, μιας περιοχής που έχει αποκτήσει στις μέρες μας ιδιαίτερη σημασία και που μελλοντικά θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα (πάντα είχε απλά ιστοριογραφικά υποβαθμίστηκε η σημασία της), να μας βοηθήσει να δούμε τις εξελίξεις στην περιοχή αυτή με διαφορετικό μάτι, σήμερα;
Η ανταπόκριση στον προβληματισμό μου έρχεται πέντε χρόνια μετά, μέσω ενός άρθρου στο Atlantic, με αφορμή την έκδοση του νέου βιβλίου του Richard Overy, όπου σημειώνονται τα εξής:
Taking a global view leads to a different picture of the war. For example, when did it begin? Most English speakers would say 1939, with Germany’s invasion of Poland. But by then Japan had already been at continuous war with China for two years and had violently conquered Beijing, Shanghai, and the Chinese capital of Nanjing. (China recently mandated that its textbooks use an even earlier start year for its war with Japan: 1931, when the Japanese invaded Manchuria.) Only by sidelining Asia can you claim that the Second World War ran from 1939 to 1945.
Χρειάστηκαν περίπου τρεις γενιές, από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, προκειμένου να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο που τοποθετεί στο επίκεντρο έναν τέτοιο προβληματισμό και ξαναδιαβάζει τα γεγονότα με λιγότερο ευρωκεντρικό τρόπο (και προφανώς ο Overy δεν διάβασε τους δικούς μου προβληματισμούς το 2017). Έτσι κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό το έργο του Richard Overy με τίτλο ''Blood and Ruins''. Δεν θα ασχοληθώ εδώ με συμφωνίες ή διαφωνίες σχετικά με τις θεματικές του (π.χ το ζήτημα της αυτοκρατορίας διατρέχει το βιβλίο στο σύνολό του) ή γιατί πιθανώς κυκλοφόρησε και έγινε ευρύτερα γνωστό στη τωρινή συγκυρία, απλώς θα τονίσω ότι χρειάστηκαν 77 χρόνια από το τέλος του πολέμου προκειμένου να γραφτεί ένα βιβλίο 1000+ σελίδων που να καταφέρει να ξεφύγει από αυτό:
«η ιστοριογραφία... του πολέμου... ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του (ανάλογα λειτουργεί και η επιλογή της εισβολής της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, και όχι π.χ της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937)».
~
V
Ποιο από τα τρία παρακάτω είναι πιθανότερο να μην υπάρχει στο τέλος της δεκαετίας:
1. Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ)
2. Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε)
3. Ρωσική Ομοσπονδία (Ρ.Ο)
.~`~.
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022
