Ευρώπη, Ευρασία, Ανατολική Ασία και το νόημα της Ταϊβάν υπό το φως του πολέμου στην Ουκρανία. Και τι υπενθυμίζουν τα εκλογικά αποτελέσματα της Ταϊβάν.

20 | 2 | 4 μ.Κ ~ Year ΙV AQ | 2023

Μουσική Συνοδεία

Περιεχόμενα

Ευρώπη, Ευρασία, Ανατολική Ασία

Για την Ταϊβάν: I, II, III

Για την Ουκρανία: IV, V

Επιστροφή στο αρχικό πλαίσιο και ολοκλήρωση

~

Ευρώπη, Ευρασία, Ανατολική Ασία

Από την 24η Φεβρουαρίου 2022, ημερομηνία έναρξης της ρωσσικής στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία, μέσα σε μόλις ένα χρόνο, ο πλανήτης έχει ζήσει τις εξής μορφές αποκλεισμού κρατών:

 

1) την επιβολή από την Ομάδα των Επτά (G7) μερικού χρηματοοικονομικού αποκλεισμού της Ρωσσίας από το διεθνές σύστημα τραπεζικών συναλλαγών SWIFT, 

2) τον ενεργειακό αποκλεισμό της Γερμανίας και την αποκοπή της από τη ρωσσική ενέργεια μέσω της δολιοφθοράς των αγωγών Northstream, 

3) την προσπάθεια επιβολής τεχνολογικού αποκλεισμού της Κίνας από το κράτος των Η.Π.Α. 

Τα προηγούμενα αποτελούν είδη πολέμου. Ό,τι είναι οι κυρώσεις και το εμπάργκο για το εμπόριο είναι ο αποκλεισμός για την τροφοδοσία, και ό,τι είναι η πολιορκία για μια πόλη είναι ο αποκλεισμός για ένα κράτος. 

Με διαφορετικά λόγια, τα κράτη της Γερμανίας, της Ρωσσίας και της Κίνας σε Ευρώπη, Ευρασία και Ανατολική Ασία αντίστοιχα τελούν υπό πολιορκία. Ποιο κράτος δεν βρίσκεται υπό πολιορκία; Ασφαλώς το κράτος που διεξάγει τις πολιορκίες. 

Αυτή η παρατήρηση θα πρέπει να ενταχθεί στο εξής σημαντικό πλαίσιο: της σχέσης που υπάρχει μεταξύ των τριών αυτών περιοχών της παγκόσμιας ηπείρου, της Αφροευρασίας, που χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια και καταρρεύσεις περιφερειακών τάξεων και σφαιρών, όπως συνέβη σε Ευρώπη και Ανατολική Ασία το 1945 και σε Ευρασία το 1991, σε αντίθεση με το βόρειο τμήμα της περιφερειακής ηπείρου, της Αμερικής, που χαρακτηρίζεται από συνεχής και αδιάκοπη εξέλιξη τουλάχιστον από το 1865 ή το 1912, ανάλογα με το σημείο οριοθέτησης που επιλέγει κανείς: π.χ το τέλος του εμφυλίου πολέμου (1865) ή την εδαφική ολοκλήρωση του συνεχούς ενιαίου ηπειρωτικού εδάφους των Η.Π.Α (contiguous/conterminous United States) με την αποδοχή του Νέου Μεξικό και της Αριζόνα ως 47ης και 48ης πολιτείας αντίστοιχα (1912) και την αναδιοργάνωση της Αλάσκας, (η οποία θα γίνει η 49η πολιτεία των Η.Π.Α το 1959).

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου παγκόσμιου πολέμου Βερολίνο και Τόκιο επιδίωξαν να οικοδομήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων σε Ευρώπη και Ανατολική Ασία αντίστοιχα. Η ήττα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας το 1945 είχε ως αποτέλεσμα αντί της οικοδόμησης δύο περιφερειακών τάξεων σε Ευρώπη και Ανατολική Ασία, την υποβάθμιση αυτών των περιοχών στο διεθνές σύστημα και την οικοδόμηση δύο διηπειρωτικών τάξεων με πυρήνες τη Βόρεια Αμερική και την Ευρασία (από τις οποίες ετερο-καθορίστηκαν/προσδιορίστηκαν).

Ειδικότερα, η ήττα της Γερμανίας το 1945 είχε ως αποτέλεσμα τη σχεδόν ολοκληρωτική διχοτόμηση της ευρωπαϊκής ηπείρου σε μια Ευρωαμερικανική και μια Ευρασιατική Σφαίρα υπό τις Η.Π.Α και την Ε.Σ.Σ.Δ αντίστοιχα. Από την πολυδιάσπαση της Σοβιετικής Ευρασιατικής Σφαίρας το 1991 θα προκύψει η διαμόρφωση μιας εν συνόλω Ευρωπαϊκής Σφαίρας (έστω αμερικανικά ετεροκαθοριζόμενης) και, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της Ουκρανίας. 

Η ήττα της Ιαπωνίας το 1945 είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της Ανατολικής Ασίας στο διεθνές σύστημα για κάποιες δεκαετίες. Από την κατάρρευση της Ιαπωνικής Σφαίρας στην Ανατολική Ασία θα προκύψει μια μονοπολική ηγεμονική τάξη στον Ειρηνικό Ωκεανό με κέντρο τη Βόρεια Αμερική (η «Αγγλοσαξονική λίμνη» του MacArthur) και, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της Ταϊβάν.

Η περίπτωση της Ταϊβάν είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της Ουκρανίας, καθώς το νησί αποτελεί μέρος της κινεζικής επικράτειας και οι σχέσεις ανάμεσα σε Πεκίνο και Ταϊπέι αποτελούν εσωτερικό ζήτημα της Κίνας. Ο λόγος (discourse) που επιδιώκει τη σύνδεση των δύο ζητημάτων προωθείται κυρίως από τις Η.Π.Α και στις περισσότερες περιπτώσεις εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα. Ωστόσο, υπάρχει μια αναλογία άξια αναφοράς που σχετίζεται όχι με τις σημερινές σχέσεις της Ρωσσικής Ομοσπονδίας και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας αλλά με την κατάρρευση των τάξεων που είχαν ως κέντρο τους την αυτοκρατορική Ιαπωνία και τη σοβιετική Ρωσσία.

Δεν αναφερόμαστε σε παραλληλία ιδεολογικών περιεχομένων αλλά σε κατ' αναλογία ομοιότητα. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε την κατάρρευση μιας τάξης, ανατολικοασιατικής το 1945 ευρασιατικής το 1991. Η Σοβιετική Σφαίρα ήταν στο πλευρό των νικητών και αποτέλεσε τον ένα εκ των δύο πόλων του παγκόσμιου συστήματος μεταπολεμικά, η Ιαπωνική Σφαίρα ήταν στο πλευρό των ηττημένων και κατέρρευσε στον πόλεμο.

Με ανάλογο τρόπο που το ζήτημα της Ταϊβάν αποτελεί πολιτικό παράγωγο της κατάρρευσης της ισχύος της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας και της αποσύνθεσης της Μείζονας Σφαίρας Συνευημερίας της Ανατολικής Ασίας το 1945, και δευτερευόντως αποτέλεσμα του κινεζικού εμφυλίου, το ζήτημα της Ουκρανίας στη σημερινή του μορφή αποτελεί πρώτιστα αποτέλεσμα της κατάρρευσης της ισχύος της σοβιετικής Ρωσσίας και της πολυδιάσπασης της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών το 1991, και μετέπειτα ασφαλώς της επακόλουθης επέκτασης της Ευρωαμερικανικής Σφαίρας και του ΝΑΤΟ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. 

Επιπλέον, η μη υπογραφή συνθήκης ειρήνης μεταξύ Ρωσσίας και Ιαπωνίας φανερώνει όχι μόνο ότι το 1945 δεν βρίσκεται τόσο μακριά, ή εκτός εποχής, όπως νομίζουν οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι η ιστορία τελείωσε το 1991, αλλά επιπλέον τη συνάφεια και τη σύνδεση μεταξύ της Ουκρανίας και της Ταϊβάν ως ζητημάτων που προκύπτουν από την κατάρρευση δύο διαφορετικών τάξεων σε Ευρασία και Ανατολική Ασία αντίστοιχα. 

Το πρόβλημα δεν βρίσκεται απλώς στις σχέσεις της Μόσχας με το Κίεβο και του Πεκίνου με την Ταϊπέι, όπως ισχυρίζεται η Ουασινγκτον, αλλά στις σχέσεις της Ρωσσίας και της Κίνας με τις Η.Π.Α. 

Όμως ποιο είναι το επίδικο των αμερικανό-ρωσσικών και των αμερικανό-κινεζικών σχέσεων στις περιοχές της Ευρώπης και της Ανατολικής Ασίας αντίστοιχα; 

Προτού απαντήσουμε στο ερώτημα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στις σχέσεις της Ρωσσίας με την Ιαπωνία θα αναφερθούμε αναλυτικά στο μέλλον σε ειδικό κείμενο καθώς χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Λόγω της πρόσφατης κατάρρευσης της τάξης στην Ευρασία το 1991, του μεγέθους και της έκτασης του κράτους της Μόσχας, και της μη υπογραφής συνθήκης ειρήνης με την Ιαπωνία, η Ρωσσία είναι ενεργή και στα δύο μέτωπα, τόσο σε Ευρώπη όσο και σε Ανατολική Ασία.

Ας επιστρέψουμε τώρα στο ερώτημα των σχέσεων της Κίνας και της Ρωσσίας με τις Η.Π.Α, ξεκινώντας την απάντησή μας κάπως ελλειπτικά. Άλλωστε από τότε που αναγγέλθηκε το Τέλος της Ιστορίας, διαμορφώθηκε ένας νέος ορισμός για το τι είναι αλήθεια; 

Αλήθεια είναι αυτό που θέλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. 

~ I ~

• Τον Οκτώβριο του 1971, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στην 26η σύνοδό της  ενέκρινε το ψήφισμα 2758 με τίτλο «Αποκατάσταση των νόμιμων δικαιωμάτων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη». Το περιεχόμενο του ψηφίσματος είχε ως εξής (Πηγή: Ψηφιακή Βιβλιοθήκη των Ηνωμένων Εθνών):

Η Γενική Συνέλευση

Λαμβάνοντας υπ' όψιν τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Θεωρώντας ότι η αποκατάσταση των νόμιμων δικαιωμάτων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι απαραίτητη τόσο για την προστασία του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών όσο και για τον σκοπό που τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να υπηρετήσουν βάσει του Χάρτη.

Αναγνωρίζοντας ότι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι οι μόνοι νόμιμοι εκπρόσωποι της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη και ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είναι ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Αποφασίζει να αποκαταστήσει όλα τα δικαιώματα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και να αναγνωρίσει τους εκπροσώπους της κυβέρνησής της ως τους μοναδικούς νόμιμους εκπροσώπους της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη και να εκδιώξει αμέσως τους εκπροσώπους του Τσιάνγκ Κάι-σεκ από τη θέση που κατέχουν παράνομα στα Ηνωμένα Έθνη και σε όλους τους οργανισμούς που σχετίζονται με αυτά.

Τα κράτη που ψήφισαν υπέρ με πράσινο, κατά με κόκκινο και η αποχή με μπλε. Κράτη άξια λόγου που ψήφισαν κατά: Ηνωμένες Πολιτείες, Ιαπωνία, Αυστραλία, Φιλιππίνες. Επιπλέον, δύο κράτη του αργότερα ονομασθέντος πλανητικού Νότου που σήμερα είναι μέλη των BRICS, Βραζιλία και Ν. Αφρική, και το μετέπειτα ενεργειακό θεμέλιο και στήριγμα της παγκόσμιας νομισματικής ηγεμονίας του δολαρίου, η Σαουδική Αραβία.

• Στις 29 Σεπτεμβρίου 1972, δηλαδή ένα χρόνο μετά, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας και η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας θα υπογράψουν Κοινό Ανακοινωθέν στο περιεχόμενο του οποίου, μεταξύ άλλων, δηλώνεται ότι «2. Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας αναγνωρίζει την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως τη μοναδική νόμιμη κυβέρνηση της Κίνας. 3. Η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας επαναλαμβάνει ότι η Ταϊβάν είναι αναπαλλοτρίωτο τμήμα του εδάφους της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.» (Πηγή: Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας). Η βασική στάση της Ιαπωνίας, σε ό,τι αφορά τη σχέση της με την Ταϊβάν, έκτοτε ορίζεται από αυτό το κοινό ανακοινωθέν, και το Τόκιο διατηρεί σχέσεις με το νησί σε μη κυβερνητικό επίπεδο. Με αυτό το ανακοινωθέν η κόκκινη Ιαπωνία του χάρτη γίνεται πράσινη.

• Την 1η Ιανουαρίου 1979, το Κοινό Ανακοινωθέν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας καθιέρωσε επίσημες σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών. Στο περιεχόμενό του αναφέρεται: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως τη μοναδική νόμιμη κυβέρνηση της Κίνας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών θα διατηρήσει πολιτιστικές, εμπορικές και άλλες ανεπίσημες σχέσεις με τον λαό της Ταϊβάν.» (Πηγή: Taiwan Documents Project). Το ανακοινωθέν υπογράφηκε μετά από το τέλος, τη λήξη της επίσημης αμερικανικής αναγνώρισης της «Δημοκρατίας της Κίνας» (Republic of China, ROC), κοινώς της Ταϊβάν, από τις Η.Π.Α τον Δεκέμβριο του 1978. Ο τότε Πρόεδρος Κάρτερ ανακοίνωσε επίσης την απόσυρση όλου του στρατιωτικού προσωπικού των Η.Π.Α από την Ταϊβάν και το τέλος της Σινο-Αμερικανικής Συνθήκης Αμοιβαίας Άμυνας (1955-1980). Με αυτό το ανακοινωθέν οι κόκκινες Η.Π.Α του χάρτη γίνονται πράσινες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη από το 1972 είχαν αναγνωρίσει ότι «όλοι οι Κινέζοι εκατέρωθεν του στενού της Ταϊβάν υποστηρίζουν ότι υπάρχει μόνο μία Κίνα» (Shanghai Communiqué). Ένα ανακοινωθέν που ήρθε μετά από την κορύφωση της Σινο-Σοβιετικής ρήξης και τις συνοριακές συγκρούσεις μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας που αποτέλεσαν ουσιαστικά έναν ακήρυχτο πόλεμο χαμηλής έντασης περίπου επτά μηνών (η επίλυση του συνοριακού ζητήματος αποτέλεσε προϋπόθεση για τις σημερινές σχέσεις Πεκίνου και Μόσχας). Ωστόσο, από το 1972 και μέχρι το 1978 οι Αμερικανοί έκαναν χρήση του όρου "acknowledge" και όχι του όρου "recognize". Εκείνη την περίοδο οι Η.Π.Α επιδίωκαν τη σύγκλιση Ιαπωνίας-Κίνας εις βάρος της Σοβιετικής Ένωσης, δηλαδή να στρέψουν την Ανατολική Ασία εναντίον της Ευρασίας. Σωστά επισημαίνουν ορισμένοι Ρώσσοι ακαδημαϊκοί της μετασοβιετικής περιόδου ότι «ξέρετε, εμείς δεν είχαμε απέναντί μας μόνο τη Δύση αλλά και την Ανατολή». Τουλάχιστον για μια περίοδο αυτό είναι αληθές. 

Ας το επαναλάβουμε: η ιστορία δεν κρίνεται στην περιφερειακή ήπειρο της Αμερικής ή σε όσα επιθυμεί να αναδεικνύει η Αγγλό-Αμερικανική ιστοριογραφία, αλλά στην παγκόσμια ήπειρο της Αφροευρασίας, δηλαδή στις σχέσεις Ευρώπης, Ευρασίας, Ανατολικής Ασίας (με τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική ως τμήματά της να ετερο-καθορίζονται/προσδιορίζονται ιστορικά. Αυτό δεν συνέβαινε πάντα. Στις μέρες μας η Νότια Ασία και η Μέση Ανατολή αρχίζουν να φανερώνουν σημάδια αυτο-καθορισμού/προσδιορισμού).

Από κινεζικής πλευράς η Δημοκρατία της Κίνας/Republic of China (ROC) είχε διάρκεια ζωής 37 έτη (1912-1949), μέχρι την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας/People's Republic of China (PRC) στο σύνολο της ηπειρωτικής χώρας ως διάδοχο κράτος της Δημοκρατίας της Κίνας, η οποία θα περιοριστεί στο νησί της Ταϊβάν (διάδοχο κράτος της Σοβιετικής Ένωσης είναι η Ρωσσική Ομοσπονδία). Από βρετανικής πλευράς η διάρκεια ζωής της Republic of China (ROC) ήταν 38 έτη: στις 6 Ιανουαρίου 1950 «η Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητος» αφαιρεί την αναγνώριση από την «Δημοκρατία της Κίνας», δηλαδή από το καθεστώς του Chiang Kai-shek που εδρεύει πλέον στην Ταϊβάν. Το ίδιο ισχύει και για την Ινδονησία παρόλο που στη ψηφοφορία που φαίνεται στο χάρτη απείχε λόγω εντάσεων στις σχέσεις της με την Κίνα. Για ολόκληρο τον πλανήτη η διάρκεια ζωής της Republic of China (ROC) θα είναι 59 έτη (1912-1971) όπως είδαμε στη ψηφοφορία. Από ιαπωνικής πλευράς θα είναι 60 έτη (1912-1972) και από αμερικανικής 67 έτη (1912-1979).

• Το 1992, Πεκίνο και Ταϊπέι δηλώνουν ότι «οι δύο πλευρές του Στενού της Ταϊβάν ανήκουν σε μια Κίνα και θα συνεργαστούν για την εθνική επανένωση».

• Το 2015 έγινε η πρώτη συνάντηση και ο πρώτος άμεσος διάλογος μεταξύ του Προέδρου της Κίνας Xi Jinping και του ηγέτη της Ταϊβάν, Ma Ying-jeou, στη Σιγκαπούρη.

~ II ~

Η πολιτική της Ταϊβάν κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ma Ying-jeou (2008-2016), προερχόμενου από το Εθνικιστικό Κόμμα Κίνας (Kuomintang) ήταν για μια ειρηνική επανένωση με την Κίνα σε βάθος χρόνου. Το 2016 θα εκλεγεί Πρόεδρος η Tsai Ing-wen, προερχόμενη από το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) το οποίο, σε αντίθεση με το Εθνικιστικό Κόμμα, απορρίπτει την αρχή της μίας Κίνας και υποστηρίζει τη θέση περί ξεχωριστής εθνικής ταυτότητας της Ταϊβάν. Την ίδια χρονιά το DPP θα κερδίσει στις γενικές εκλογές για πρώτη φορά στην ιστορία του.

Έχει ενδιαφέρον η παρατήρηση ότι τόσο το Κομμουνιστικό (CCP) όσο και το Εθνικιστικό (Kuomintang, KMT) Κόμμα της Κίνας, δηλαδή τα δύο κόμματα που έχουν ως  κοινή τους κοίτη την επανάσταση του 1911 (Xinhai Revolution), που σφυρηλατήθηκαν στον κινεζικό εμφύλιο (1927-1949) και πολέμησαν τον εισβολέα στον Β΄ Σινοϊαπωνικό Πόλεμο (1937-1945), δηλαδή τα κόμματα που έχουν πληρώσει φόρο αίματος, θεωρούν ότι η Ταϊβάν είναι μέρος της Κίνας και οι κάτοικοι του νησιού Κινέζοι. 

Είναι το Κόμμα που ιδρύθηκε στην Ταϊβάν το 1986 (DPP), έχει τις ρίζες του στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και δεν έχει γνωρίσει κατάρρευση, πόλεμο, επανάσταση, εμφύλιο, εισβολή και κατοχή που απορρίπτει αυτές τις δύο κοινές θέσεις του Κομμουνιστικού (CPP) και του Εθνικιστικού (KMT) Κόμματος Κίνας. Είναι το κόμμα που η ατζέντα του είναι εξόφθαλμα «δυτικογενής»: η Ταϊβάν με το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) στην εξουσία και με Πρόεδρο την Tsai Ing-wen έγινε το 2019 το πρώτο μέρος σε ολόκληρη την Ασία που νομιμοποίησε τους γάμους ομοφυλοφίλων ― πανηγύρια ασφαλώς σε Washington Post, Forbes, World Economic Forum, Bloomberg, Time, Financial Times, CNN, BBC, France 24, Voice of America και γενικότερα «σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο», ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος την «εκπολιτιστική αποστολή» (civilizing mission) στην Ασία: τον ρόλο και τη λειτουργία που επιτελεί σήμερα η «δημοκρατία» τον 19ο αιώνα τον είχε η «αποστολή του εκπολιτισμού». 

Η σταδιακή άνοδος της εθνικής Ταϊβάνέζικης ταυτότητας πάει χέρι-χέρι με το nation-building και τον «εκδημοκρατισμό», και με αλλαγές στη γλώσσα και το εκπαιδευτικό σύστημα επί προεδρίας Lee Teng-hui (1988-2000), που συμπίπτει με τη μονοπολική στιγμή κυριαρχίας των Η.Π.Α, κατά τη διάρκεια της οποίας εκφράζονται αυτονομιστικές-αποσχιστικές θέσεις από τον συγκεκριμένο Πρόεδρο («η Ταϊβάν είναι ήδη ένα κράτος με ανεξάρτητη κυριαρχία») και καλλιεργούνται οι δυνάμεις που εκφράζουν την ανεξαρτησία του νησιού, υποστηριζόμενες από τις Η.Π.Α. Πάνω στη στάση που θα κρατήσει, τις θέσεις που θα εκφράσει και το κλίμα που θα καλλιεργήσει ο Lee Teng-hui θα οικοδομήσει το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα την ηγεμονία του.

~

Σύγκριση των θέσεων του Κομμουνιστικού (CCP) και του Εθνικιστικού (KMT) Κόμματος Κίνας από τη μια μεριά, και του Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος (DPP) από την άλλη, σχετικά με το καθεστώς της Ταϊβάν.

Πηγή: Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας

~

Τέλος, το 2019, ιδρύθηκε ένα νέο κόμμα, το Λαϊκό Κόμμα της Ταϊβάν (TPP), το οποίο ήρθε τρίτο στις πρόσφατες εκλογές. Το μόττο του κόμματος σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική είναι «Πραγματισμός και Ετοιμότητα» (περισσότερα εδώ).

Η Ταϊβάν έχει τρεις κυρίαρχες γλώσσες (Taiwanese Mandarin, Hokkien, Hakka) και δύο κυρίαρχες υποομάδες των Χαν, της πολυπληθέστερης εθνότητας στον πλανήτη, που αποτελούν το 95% των κατοίκων του νησιού και προέρχονται από την ηπειρωτική Κίνα: τους Hoklo/Hokkien και τους Hakka. Όλοι οι υπόλοιποι αυτόχθονες πληθυσμοί, δηλαδή όσοι δεν είναι Han, δεν ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο σε συνολικό πληθυσμό 24 εκατομμυρίων ανθρώπων που κατοικούν στο νησί. 

Υπάρχουν περίπου 40 εκατομμύρια Hoklo/Hokkien και 80 εκατομμύρια Hakka στον πλανήτη, η πλειοψηφία των οποίων ζει στην Κίνα. Και οι δύο υποομάδες έχουν ως επίκεντρο τη νότια Κίνα και τις ηπειρωτικές ακτές μεταξύ Fujian, Χονγκ Κονγκ και Guangdong, απέναντι από τα νησιά Χαϊνάν και Ταϊβάν, αν και ιστορικά ξεκίνησαν από την ενδοχώρα και κάποια στιγμή ακολουθώντας τους ποταμούς έφτασαν παραθαλάσσια. Άνθρωποι και των δύο αυτών υποομάδων ζουν επίσης στην Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη, την Ινδονησία και το Σουλτανάτο του Μπρουνέι. 

Η προαναφερθείσα Tsai Ing-wen, ο Lee Hsien Loong πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης, όπως και ο αείμνηστος Lee Kuan Yew, καθώς και η πρώην πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης Yingluck Shinawatra, προέρχονται από την υποομάδα Hakka.

Από την υποομάδα Hokkien/Hoklo κατάγεται ο Andrew Yang, υποψήφιος για την προεδρία του Δημοκρατικού Κόμματος το 2020, για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης το 2021 και ιδρυτής του κόμματος Forward (FWD) το οποίο αξιώνει να αποτελέσει τρίτο πόλο ανάμεσα στο Ρεπουμπλικανικό και το Δημοκρατικό Κόμμα, καθώς και ο Yuan Tseh Lee που είναι ο πρώτος και o μόνος εξ όσων γνωρίζω Ταϊβάνεζος Χαν, δηλαδή Κινέζος από την Ταϊβάν, που έχει τιμηθεί με Βραβείο Νόμπελ. 

Παραδοσιακά, το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) εμφανίζει καλύτερες επιδόσεις σε περιοχές, κομητείες και πόλεις της Ταϊβάν που μιλούν κυρίως Hokkien, και το Εθνικιστικό Κόμμα Κίνας (KMT) σε αυτές που μιλούν κυρίως Hakka και μανδαρίνικα (προφανώς έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από πού αντλεί ψήφους το νέο τρίτο κόμμα, TPP, παρόλο που στις πρόσφατες εκλογές δεν κέρδισε κανένα «δήμο» (township-level).

Στην εικόνα αριστερά φαίνονται τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στο νησί (με ανοιχτό πράσινο χρώμα οι δήμοι που επικράτησε το DPP και με θαλασσί οι δήμοι που επικράτησε το KMT). Στην εικόνα δεξιά αποτυπώνεται ένας γλωσσικός χάρτης της Ταϊβάν (με πράσινο χρώμα οι περιοχές όπου πλειοψηφούν οι ομιλούντες Hokkien, με μωβ οι ομιλούντες μανδαρίνικα και με ροζ οι ομιλούντες Hakka). Η επικάλυψη μεταξύ των δύο χαρτών είναι εντυπωσιακή.

Όλα τα προηγούμενα έχουν τη σημασία και τη βαρύτητά τους. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η ρίζα του ζητήματος της Ταϊβάν βρίσκεται στην παρακμή της κινεζικής ισχύος και στην παράλληλη ανοδική πορεία της Ιαπωνίας ως παγκόσμιας δύναμης (1895-1945). Διαμορφώνεται, πρώτα και κύρια, ως μετα-αυτοκρατορικό απομεινάρι της κατάρρευσης της ιαπωνικής ισχύος και ως ιστορικό αποτέλεσμα και υποπροϊόν της ήττας της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς το νησί της Ταϊβάν ήταν υπό ιαπωνική κατοχή από το τέλος του Α΄ Σινοϊαπωνικού Πολέμου το 1895 μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, και μόνο δευτερευόντως ως αποτέλεσμα του κινεζικού εμφυλίου, πιο συγκεκριμένα των τελευταίων μεταπολεμικών του χρόνων (1945-1949). Από εκεί και ύστερα το θέμα εδράζεται κυρίως στο συσχετισμό ισχύος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων (1949-1979) (περισσότερα στο βιβλίο μου «Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης»).

 

~ III ~

Οι προηγούμενες παρατηρήσεις που αφορούν το εσωτερικό της Ταϊβάν έχουν μικρότερη σημασία απ' ό,τι τους αποδίδεται. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι όσο πιο πολύ εμβαθύνει κανείς στην εσωτερική πολιτική του Κιέβου και της Ταϊπέι τόσο καλύτερη και πιο διαυγή εικόνα θα έχει για την Ουκρανία και την Ταϊβάν αντίστοιχα. Άραγε, μπορούν να απαντήσουν γιατί αποκτούν τα πράγματα μια δυναμική «τώρα» (θυμίζουμε πως το DPP υπάρχει από το 1986), ας πούμε την τελευταία δεκαετία, και ιδιαίτερα από το 2014-15 και μετά; Δεν υπάρχει πειστική απάντηση στο θέμα του χρονισμού. 

Θα εξειδικεύσουμε μελλοντικά στον τρόπο με τον οποίο έχει μάθει ο αναγνώστης να σκέφτεται και αποτελεί κοινό τόπο: της αναγωγής της εξωτερικής στην εσωτερική πολιτική, δηλαδή της προσπάθειας ερμηνείας και κατανόησης του διεθνούς και παγκόσμιου περιβάλλοντος μέσω της αναγωγής των πάντων στην εσωτερική πολιτική και τη φύση του καθεστώτος των κρατών. 

Βέβαια μια τέτοια δογματική στάση, απολύτως ηγεμονική και κυρίαρχη, δεν βασίζεται σε κάποια λογικώς ορθή και ανιχνεύσιμη διαδικασία μέσω της οποίας π.χ τα αποτελέσματα που προέρχονται από το συστημικό επίπεδο να μπορούν να αποδοθούν στα κράτη, ούτε εξηγεί τους ιστορικούς κύκλους ή τις επαναλήψεις που παρατηρούνται στην ιστορία. Επιπλέον, προϋποθέτει ότι οι προθέσεις των δρώντων αντιστοιχούν και συμβαδίζουν με τα ιστορικά και πολιτικά αποτελέσματα, ότι τα γεγονότα εξαρτώνται από τα λόγια και ότι τα λόγια ευθυγραμμίζονται με τις πράξεις. Προϋποθέτει, επιπροσθέτως, τη δύναμη ελέγχου όχι απλώς των γεγονότων αλλά και της ροής ή της εξέλιξής τους. 

Αλλά ακόμη και αν αφήσουμε όλα τα προηγούμενα στην άκρη, το δόγμα αυτό δεν σταθμίζει δύο ακόμα σημαντικές παραμέτρους ή περιπτώσεις (με τη δεύτερη να έχει σαφώς μεγαλύτερη βαρύτητα από την πρώτη):

(1) την επιλογή της οικοδόμησης κράτους στο πλευρό των Η.Π.Α που βασίζεται πρώτα και κύρια σε υπολογισμό της εξωτερικής πολιτικής, και σε αυτή ακριβώς την επιλογή να ανταποκρίνεται μια ορισμένη ιδεολογική τάξη πραγμάτων και μια εξέλιξη στο εσωτερικό του κράτους με μέτρο το αμερικανικό πρότυπο (εξ ου και η ανάγκη να δίνονται διαπιστευτήρια στο εξωτερικό). Με λίγα λόγια, ένα κράτος μπορεί να επιλέγει να είναι «δημοκρατία» ακριβώς επειδή αυτό πιστεύει ότι χρειάζεται προκειμένου να εξυπηρετηθεί η εξωτερική πολιτική, δηλαδή να έχει τις Η.Π.Α στο πλευρό του (ή και τις επιχορηγήσεις της Ε.Ε στην τσέπη του), και όχι λόγω κάποιας πρωτοκαθεδρίας της εσωτερικής πολιτικής. 

(2) την ιεραρχία των κρατών στο διεθνές σύστημα: όσο υψηλότερα βρίσκεται ένα κράτος στην παγκόσμια ιεραρχία τόσο περισσότερο επηρεάζει το περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον. Παραδείγματος χάριν, οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στις Η.Π.Α όχι μόνο επηρεάζουν το παγκόσμιο περιβάλλον περισσότερο από ό,τι επηρεάζει π.χ η εσωτερική πολιτική ζωή της Ουκρανίας και της Ταϊβάν, αλλά ετερο-καθορίζουν/προσδιορίζουν και το ίδιο το εσωτερικό περιβάλλον του Κιέβου και της Ταιπέι. 

Η εσωτερική πολιτική ζωή στην Ουκρανία και την Ταϊβάν εξαρτάται και ετερο-καθορίζεται/προσδιορίζεται από το εξωτερικό. Παραδείγματος χάριν: (i) Το τωρινό καθεστώς στην Ουκρανία υπάρχει μόνο υπό την ανοχή και τη στήριξη των Η.Π.Α και της Ε.Ε, ακόμη και πριν από την έναρξη της εισβολής της Ρωσσίας. (ii) Στις τοπικές εκλογές που έλαβαν χώρα τον Νοέμβριο του 2022 στην Ταϊβάν το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) ηττήθηκε από το Εθνικιστικό Κόμμα Κίνας (KMT) χάνοντας 13 από τους 21 δήμους, μεταξύ των οποίων και τον κεντρικό-μητροπολιτικό δήμο της Ταϊπέι. Η κυρία Tsai Ing-wen παραιτήθηκε. «Ζήτω το Kuomintang! Ζήτω οι ιδεολογικοί απόγονοι του Chiang Kai-shek!», αναφωνούν στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας... «Ζήτω οι κοινοί μας αγώνες και η ολοκλήρωση της Σινικής Σφαίρας». Φυσικά, οι πιέσεις που ασκούνται από τον «πολιτισμένο κόσμο» στο Εθνικιστικό Κόμμα Κίνας (Kuomintang) προκειμένου να μετακινηθεί προς τη θέση της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν είναι ασφυκτικές. 

Λίγους μήνες πριν από τις προαναφερθείσες εκλογές, και συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 2022, είχαμε την επίσκεψη της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών στην πρωτεύουσα της Ταϊβάν, που είχε ως αποτέλεσμα τον αεροναυτικό αποκλεισμό του νησιού από την Κίνα. Η επίσκεψη της Πελόζι είχε τριπλή στόχευση: 

1. Να επικοινωνήσει και να προωθήσει το ψευδές ιδεολογικό δίπολο που επιχειρούν να επιβάλλουν οι Η.Π.Α σε ολόκληρο τον πλανήτη: Δημοκρατίες-Αυταρχίες (Με το ζήτημα έχουμε ασχοληθεί στο παρελθόν, όπως και με το παρεμφερές περί πολλαπλών νεωτερικοτήτων. Δεν θα επεκταθούμε εδώ σε λεπτομέρειες, απλώς σε επόμενο κείμενο θα χρησιμοποιήσουμε λόγια από πρόσφατη ομιλία του υπουργού εξωτερικών της Ινδίας σχετικά με το θέμα). 

2. Να συνδέσει το ζήτημα της Ουκρανίας με αυτό της Ταϊβάν, παρουσιάζοντας την Κίνα ως επιθετική και να διαμορφώσει μια αίσθηση διεθνούς απονομιμοποίησης (Δεν είχε ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Μετά από την επίσκεψη της Πελόζι στην Ταϊβάν, ο Γενικός Γραμματέας του Ο.Η.Ε απλώς θα επαναλάβει ότι για τα Ηνωμένα Έθνη ισχύει η πολιτική της ενιαίας Κίνας και το προαναφερθέν ψήφισμα 2758 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών). 

3. Να στηρίξει την Πρόεδρο Tsai Ing-wen και το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) στις δημοτικές εκλογές που θα γίνονταν μετά από λίγους μήνες, στις οποίες όπως είδαμε νωρίτερα τελικά το DPP ηττήθηκε.

Ας δώσουμε τώρα την απάντησή μας για το ζήτημα του χρονισμού σε ό,τι αφορά την Ταϊβάν.

Αυτό που πραγματικά συνέβη την περασμένη δεκαετία, και ειδικότερα από την τετραετία 2014-2018 και ύστερα, είναι η μεταστροφή στην Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική της κυβέρνησης Ομπάμα και στη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας επί Τραμπ, που συνεχίστηκε και την περίοδο Μπάιντεν και επαναπροσδιόρισε τη συνολική εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτείων προσανατολίζοντάς την προς έναν ανανεωμένο ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, με ανταγωνιστές την Κίνα και τη Ρωσσία.

Με διαφορετικά λόγια, αυτό που άλλαξε είναι το δόγμα εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Και μαζί του άλλαξε η ίδια η πραγματικότητα όχι απλώς της Ουκρανίας και της Ταϊβάν αλλά κρατών επιπέδου Γερμανίας. Άλλωστε όχι μόνο η αλήθεια, δυστυχώς, αλλά και η ίδια η πραγματικότητα εξαρτάται από τη βούληση και τα συμφέροντά των Αμερικανών (και όταν λέμε «Αμερικανών» προφανώς δεν εννοούμε τον Τζο από το Κεντάκι), και όχι ασφαλώς από την Tsai Ing-wen και τον Poroshenko που ετερο-καθορίζονται/προσδιορίζονται από το εξωτερικό. 

Όμως ακόμη και αυτή η αναγωγή στο εσωτερικό των Η.Π.Α δεν μπορεί να «δει» π.χ ότι όπως η κατάρρευση των τάξεων σε Ευρώπη (Γερμάνια) και Ανατολική Ασία (Ιαπωνία) στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε στην υποβάθμιση και τον ετερο-καθορισμό/προσδιορισμό τους από τη Βόρεια Αμερική (Η.Π.Α) και την Ευρασία (Ε.Σ.Σ.Δ), έτσι και η κατάρρευση της Ευρασίας στον Ψυχρό Πόλεμο (Ρωσσία) οδήγησε σε υποβάθμιση και ετερο-καθορισμό/προσδιορισμό από την Ανατολική Ασία (Κίνα), και όχι ασφαλώς κάποια ομοιότητα στην εσωτερική φύση των καθεστώτων που γίνεται προσπάθεια να χωρέσουν όλα μέσα σε ένα τσουβάλι μέσω της αοριστίας συνθημάτων όπως «δημοκρατικός-αυταρχικός», που δικαιολογεί κάθε θεωρία και κάθε πολιτική απόφαση της στιγμής, εξαφανίζοντας από τις συνειδήσεις πραγματικότητες όπως αυτές που περιγράφουμε και εγκλωβίζοντας την σκέψη σε σχήματα εσωτερικής μόνο πολιτικής. Ούτε, επιπλέον, μπορεί να «δει» την επιστροφή των μετώπων του Α΄ Παγκοσμίου Πόλεμου, την οποία έχουμε παρουσιάσει παλαιότερα μέσα από την Κοσμοϊδιογλωσσία (και μπορεί να βρει κανείς στο βιβλίο μου «Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης»). 

Ολοκληρώνουμε με μια τελευταία παρατήρηση απέναντι στην οποία είναι τυφλό το δόγμα που ανάγει απόλυτα την εξωτερική στην εσωτερική πολιτική, προσπαθώντας κατά αυτόν τον τρόπο να ερμηνεύσει την παγκόσμια πολιτική.

Εάν τα έτη 1949 για την Κίνα, 1950 για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ινδονησία, 1971 για ολόκληρο τον πλανήτη, 1972 για την Ιαπωνία και 1979 για τις Ηνωμένες Πολιτείες σηματοδότησαν τη σταδιακή έκλειψη της αναγνώρισης της Republic Of China από το εξωτερικό, τότε τα έτη της ίδρυσης του Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος (DPP) το 1986, του συνεδρίου του συγκεκριμένου κόμματος κατά τη διάρκεια του οποίου εγκρίθηκε ψήφισμα που διακηρυσσόταν ότι η Ταϊβάν είναι ανεξάρτητη χώρα το 1999, και της εκλογής του DPP για πρώτη φορά στη θέση του πρώτου κόμματος σχηματίζοντας κυβέρνηση το 2016, σηματοδότησαν την αμφισβήτηση της αναγνώρισης της Republic Of China από το εσωτερικό. 

Δηλαδή έχουμε μια πορεία εμβάθυνσης της έκλειψης της αναγνώρισης του καθεστώτος του Chiang Kai-shek και του Εθνικιστικού Κόμματος Κίνας (Kuomintang, KMT) τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό. Αυτή η πορεία  φανερώνει ότι ο ιστορικός χρόνος μετράει αντίστροφα για το συγκεκριμένο κόμμα. Εάν το KMT δεν προσχωρήσει πλήρως στη θέση περί ανεξαρτησίας (κάτι που θα σήμαινε την αυτοαναίρεση και αυτοκατάλυση του) η πορεία αυτή μπορεί να έχει μόνο την εξής κατάληξη για το νησί της Ταϊβάν: 

Επανένωση με την Κίνα ή πλήρης ανεξαρτησία από αυτήν σε ό,τι αφορά το εξωτερικό, και διχοτόμηση ή εμφύλιος σε ότι αφορά το εσωτερικό. 

 ~ IV ~

Αρκετοί ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εισβολή της Ρωσσίας είναι αποτέλεσμα των προβλημάτων στις σχέσεις Κιέβου-Μόσχας, λόγω της ιδεολογικής φύσης του καθεστώτος της καθεμιάς χώρας. Δηλαδή προτάσσουν το ιδεολογικό στοιχείο της σύγκρουσης.

Η δική μας προσέγγιση, από την πρώτη στιγμή, είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί έκφανση μιας κολοσσιαίων διαστάσεων κρίσης στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσικής Ομοσπονδίας, που επωάζεται εδώ και χρόνια.

Την περίοδο των Νατοϊκών βομβαρδισμών κατά της Γιουγκοσλαβίας, των μετασοβιετικών συγκρούσεων στο Βόρειο Καύκασο (πόλεμοι Τσετσενίας) και της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη (1999), η Ρωσσία ήταν υπερβολικά αδύναμη προκειμένου η ένταση στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας να οδηγηθεί σε μια έκρηξη ηφαιστειακού τύπου. 

Το 2002 οι Η.Π.Α θα αποχωρήσουν από τη Συνθήκη των Αντι-βαλλιστικών Πυραύλων (Anti-Ballistic Missile Treaty), απόφαση που αποτέλεσε τη ρίζα της στροφής της Ρωσσίας προς τα λεγόμενα υπερηχητικά ή πολυηχητικά όπλα (ή όπως αλλιώς θέλει να τα ονομάσει κανείς για λόγους μάρκετινγκ). Ένα χρόνο μετά, οι δυνάμεις που το 2021 υπέγραψαν το Τριμερές Σύμφωνο του Αγγλοσαξωνικού άξονα (AUKUS), εισβάλλουν στο Ιράκ (2003). Στην εισβολή αντιτάχθηκαν από κοινού Ρωσσία, Γαλλία, Κίνα και Γερμανία. Επιπλέον, την ίδια χρονιά είχαμε τη λεγόμενη «Επανάσταση των Ρόδων» στη Γεωργία και την επόμενη (2004) την «Πορτοκαλί Επανάσταση» στην Ουκρανία, η οποία συνοδεύτηκε και από τη μεγάλη επέκταση του ΝΑΤΟ σε Ανατολική Ευρώπη, Εύξεινο και Βαλτική. Ήδη από τότε, σχεδόν 20 χρόνια πριν από σήμερα, η Μόσχα αρχίζει να αναφέρεται στη διεύρυνση-επέκταση του ΝΑΤΟ και στις προσπάθειες των Η.Π.Α να αποκτήσουν πρόσβαση στην Κεντρική Ασία ως «δυνητικά εχθρικές πράξεις» και ως «καταπάτηση της σφαίρας ιστορικών συμφερόντων» της Ρωσσίας. 

Το 2007, η Ουάσιγκτον ανακοινώνει σχέδια για την κατασκευή αντιβαλλιστικής πυραυλικής άμυνας στην Πολωνία και ενός σταθμού ραντάρ στην Τσεχία. Η Ρωσσία προειδοποιεί τις Η.Π.Α ότι αυτές οι κινήσεις θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε πυριτιδαποθήκη, συγκρίνοντας τα αμερικανικά σχέδια για την εγκατάσταση του συστήματος με την κίνηση της Σοβιετικής Ένωσης να αναπτύξει πυραύλους στην Κούβα. Επιπλέον, η Μόσχα θα εξετάσει το ενδεχόμενο να στοχεύονται με πυραύλους η Βαρσοβία και η Πράγα και προειδοποιεί ότι μπορεί να αναγκαστεί να ανακατευθύνει τους πυραύλους της προς την Ουκρανία εάν αναπτυχθούν βάσεις του ΝΑΤΟ στη συγκεκριμένη χώρα (εκείνη την περίοδο το Κίεβο ήταν έτοιμο να εγκρίνει νομοθεσία που θα απαγόρευε την ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων του ΝΑΤΟ στο έδαφος της Ουκρανίας). 

Τα προηγούμενα συμβαίνουν ενώ ήδη έχουμε περάσει στο 2008, έτος που θα γίνει η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία. Η Ρωσσία την καταδικάζει (αργότερα θα την επικαλεστεί ως προηγούμενο για την ανεξαρτησία της Κριμαίας). Την ίδια χρονιά έχουμε τη δέσμευση του τότε Αμερικανού Προέδρου Τζορτζ Μπους για την ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Στις 7 Αυγούστου του ίδιου έτους ξεκινά ο πόλεμος στη Γεωργία. 

Όλα αυτά μια 15ετία πριν από σήμερα. Δεν συνεχίζουμε για να μην κουραστεί ο αναγνώστης. Απλώς θα ολοκληρώσουμε με την πρώτη κορύφωση (πριν από την τωρινή) που έρχεται με την μονομερή κήρυξη ανεξαρτησίας της Κριμαίας το 2014, την προσάρτησή της από τη Ρωσσική Ομοσπονδία και την εκδίωξη-αποκλεισμό της Μόσχας από την ομάδα των Οκτώ (G8). Ένα χρόνο νωρίτερα, το 2013, είχε προηγηθεί ρήξη και απομόνωση της Ρωσσίας στο εσωτερικό της ομάδας (G8) σχετικά με τον πόλεμο στη Συρία, και διαδηλώσεις στο Κίεβο (Euromaidan) με αφορμή την μη υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης Ουκρανίας-Ε.Ε, που σηματοδοτούσε την περαιτέρω σύνδεση της Ανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου με τις ευρωατλαντικές δομές στο πλαίσιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (Μολδαβία, Ουκρανία, Λευκορωσία και Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν), για την οποία η Γαλλία και η Γερμανία εξέφραζαν επιφυλάξεις. 

Συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με τον Ρώσσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των G8 στις 17 Ιουνίου 2013 (Lough Erne, Enniskillen, Βόρεια Ιρλανδία).

Τα προηγούμενα γεγονότα φανερώνουν μια συνεχή πορεία κρίσης και κλιμάκωσης της έντασης στις αμερικανο-ρωσσικές σχέσεις, από τις οποίες επηρεάζεται άμεσα η κατάσταση των σχέσεων της Ρωσσίας με την Ε.Ε και το ΝΑΤΟ. Η κορύφωση, πριν μιλήσουν τα όπλα, δηλαδή πριν από την εισβολή, ήρθε την 15η Δεκεμβρίου 2021 με τα προσχέδια συμφωνίας και συνθήκης που έστειλε η Ρωσσία σε ΝΑΤΟ και Η.Π.Α τα οποία αφορούσαν μέτρα και εγγυήσεις ασφάλειας. Τα διαπραγματευτικά αυτά έγγραφα αγνοήθηκαν. 

Το πρόβλημα δεν βρίσκεται απλώς στις ουκρανο-ρωσσικές σχέσεις του Κιέβου με τη Μόσχα, όπως ισχυρίζονται Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, αλλά στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με το μετασοβιετικό κράτος της Ρωσσικής Ομοσπονδίας, οι οποίες τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι χειρότερες από την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. 

Και όλα αυτά δίχως να σταθμίσουμε τις εντάσεις και τις διαφωνίες σχετικά με τους πολέμους εκτός Ευρώπης: τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο του Ιράκ, τον πόλεμο της Λιβύης κ.λπ. Από το 2001, οι πόλεμοι και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, της προώθησης της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν στοιχίσει κάτι λιγότερο από 1.000.000 ανθρώπινες ζωές και έχουν δημιουργήσει 35-40 εκατομμύρια εκτοπισμένους στον πλανήτη.

~ V ~

Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της Ευρώπης, από το 1991 και τη διάλυση της Σοβιετικής Σφαίρας αρχίζει μια περίοδος σλαβικών «εμφυλίων» πολέμων που διαδραματίζονται στο πλαίσιο μιας ευρείας γεωπολιτικής αναδιάταξης η οποία λαμβάνει χώρα στην περιοχή της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με την επέκταση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. 

Η πορεία αυτή ξεκινάει από την επανένωση της Γερμανίας, συνεχίζεται με την ανασύσταση της Κεντρικής Ευρώπης και την πολυδιάσπαση μέρους της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, διαμορφώνοντας ένα νέο περιφερειακό περιβάλλον και μεταβάλλοντας τη συνολική δομή ισχύος στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Αρχικά είχαμε τον εμφύλιο (από γλωσσική σκοπιά) πόλεμο μεταξύ των νότιων Σλάβων στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στη συνέχεια μεταξύ των ανατολικών Σλάβων στη μετασοβιετική Ουκρανία. Εάν ο αναγνώστης διαφωνεί με μια έννοια περί «εμφυλίου» μπορεί να σκεφτεί με όρους πολυδιάσπασης του σλαβικού ημισφαιρίου. Η τωρινή στάση της Πολωνίας, η οποία επιδιώκει να καταστεί η σημαντικότερη συμβατική στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη, μέσω της προσπάθειας ανάπτυξης του ισχυρότερου ευρωπαϊκού στρατού ξηράς, καθιστά ρεαλιστική την πιθανότητα ενός γενικευμένου πανσλαβικού «εμφυλίου» πολέμου, δηλαδή της πλήρους και ολοκληρωτικής πολυδιάσπασης και αναδιοργάνωσης της σλαβόφωνης σφαίρας. 

Μια τέτοια διαδικασία είναι σχεδόν αδύνατον να μην επηρεάσει κράτη όπως η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Σε αυτήν εδώ την περιοχή της Ευρώπης του Δούναβη φαίνεται πως αντηχεί ακόμα όχι απλώς το 1991 ή το 1945 αλλά το 1918, ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η πολυδιάσπαση της Αυστρο-Ουγγαρίας. Άραγε είναι τυχαίο ότι ενώ έχουν διαφορετικό χαρακτήρα και καθεστώς στο εσωτερικό τους, τόσο η Αυστρία όσο και η Ουγγαρία διαφοροποιούνται ως προς το ζήτημα της Ουκρανίας και τη στάση τους απέναντι στη Ρωσσία; Το ίδιο συμβαίνει και με την Τουρκία, τόσο για λόγους που σχετίζονται με το παρελθόν και τον Α΄ ΠΠ όσο και για απτούς και πραγματιστικούς λόγους που σχετίζονται με το παρόν. 

Όπως έχουμε επισημάνει παλαιότερα τόσο ο Α΄ όσο και ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, στην ευρωπαϊκή τους διάσταση, κινούνται προς τους άξονες Βαλτική - Εύξεινος - Μεσόγειος, με κατεύθυνση από Δύση προς Ανατολή. Από αυτή την άποψη ζούμε μια ακόμα ιστορική επανάληψη, και δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερα πρωτότυπο ή καινοφανές σε όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Ευρώπη μεταξύ Βαλτικής και Εύξεινου: την πρώτη φορά η απειλή ήταν ο πανσλαβισμός, τη δεύτερη ο κομμουνισμός και σήμερα είναι ο αυταρχισμός, ή ο «Πουτινισμός». Στον Α΄ ΠΠ την κατεύθυνση προς Ανατολάς ακολούθησαν οι παγγερμανιστές, στον Β΄ ΠΠ οι εθνικοσοσιαλιστές και σήμερα οι ατλαντιστές, δηλαδή οι ΝΑΤΟϊκοί, ή οι «φιλελεύθεροι δημοκράτες». Το πρόβλημά τους ήταν και παραμένει η Ρωσσία, και όχι ασφαλώς οι ιδεολογίες, εξ ου και οι επαναλήψεις. 

Το ζήτημα της Ουκρανίας στην πρόσφατη ιστορική του μορφή έχει τις ρίζες του στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, στην ιδεολογική του στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στην τωρινή πολιτική και στρατηγική του μορφή, που είναι και η σημαντικότερη, στην πολυδιάσπαση της Ε.Σ.Σ.Δ και τις μεταψυχροπολεμικές αμερικανό-ρωσσικές σχέσεις.

Η ιδιαιτερότητα της τωρινής μετα-σοβιετικής/ψυχροπολεμικής μονοπολικής πορείας προς Ανατολάς έγκειται στο ΝΑΤΟ. Ο Τζο Μπάιντεν στην πρόσφατη ομιλία στη Βαρσοβία, μεταξύ άλλων, είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται την Πολωνία και το ΝΑΤΟ όσο το ΝΑΤΟ χρειάζεται τις Ηνωμένες Πολιτείες, γιατί... για την ικανότητά μας να λειτουργούμε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο (και οι ευθύνες μας εκτείνονται πέρα από την Ευρώπη), πρέπει να έχουμε ασφάλεια στην Ευρώπη. Είναι τόσο βασικό, τόσο απλό». 

Ωστόσο, αξίζει να αναφέρουμε τη θέση που εξέφρασε ο Zhou Bo: «όσο πιο δημοφιλές γίνεται το ΝΑΤΟ, τόσο λιγότερο ασφαλής γίνεται η Ευρώπη. Όλες οι στρατιωτικές συμμαχίες βασίζονται σε «απειλές» για να επιβιώσουν όπως οι βδέλλες βασίζονται στο αίμα. Το ΝΑΤΟ ελπίζει να διατηρήσει τη ζωτικότητά του μέσω της επέκτασής του, αλλά η επέκτασή του έχει ωθήσει την Ευρώπη στο χείλος των πυρηνικών απειλών» (μπορείτε να δείτε συνέντευξή του στη Deutsche Welle κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Μονάχου).

Και πράγματι, ζήσαμε διάφορες απειλές τις τελευταίες δεκαετίες: ξεκινήσαμε από την απειλή του Ισλάμ (πόλεμος κατά της τρομοκρατίας), συνεχίσαμε με την απειλή της Ρωσσίας (πόλεμος κατά της αυταρχίας), και έχουμε περάσει στη φάση κατασκευής «κοινής γνώμης» και διαμόρφωσης κλίματος για την απειλή της Κίνας. Ξεκινήσαμε από τη λεγόμενη Ευρύτερη Μέση Ανατολή (Greater Middle East, που περιλαμβάνει την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αφρική), περάσαμε στην Ευρασία για να καταλήξουμε μελλοντικά στην Ανατολική Ασία.

Η ευρωπαϊκή ασφάλεια ουσιαστικά είναι ζήτημα του τρόπου συμβιβασμού και διαχείρισης των σχέσεων και των σημείων επαφής της ΝΑΤΟϊκής και της Ρωσσικής Σφαίρας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι το σύμπτωμα της ασυμβατότητας τους, της αδυναμίας διαμόρφωσης μιας συναίνεσης και εύρεσης ενός κοινού τόπου και τρόπου συνύπαρξης παρά τις διαφορές τους. Και η ρίζα όλων των προηγούμενων, η ασθένεια, είναι η συνεχή πορεία κρίσης και κλιμάκωσης της έντασης στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας. Γενικότερα, οι Αμερικανοί δεν συμβιβάζονται με τίποτα και με κανέναν (είναι τόσο βασικό, τόσο απλό, για να επαναλάβουμε τα λόγια του Μπάιντεν, και έχει τόσο τρομακτικές συνέπειες). Όμως η πραγματικότητα έχει το χαρακτηριστικό ότι, εν τέλει, προσγειώνει τους πάντες.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία σηματοδοτεί την απαρχή της μετα-μονοπολικής/αμερικανικής εποχής στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως συμβαίνει και στον υπόλοιπο πλανήτη. Το είδαμε στην Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Το βλέπουμε στο ξεκίνημά του και στην Ανατολική Ευρώπη, με απείρως ισχυρότερες αντιστάσεις λόγω της σημασίας και της βαρύτητας που έχει η ευρωπαϊκή ήπειρος για την αμερικανική και «δυτική» ηγεμονία. Η Ουκρανία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της νέας εποχής.

Επιστροφή στο αρχικό πλαίσιο και ολοκλήρωση

Η Ουκρανία και η Ταϊβάν λειτουργούν ως πεδία βίαιου επανακαθορισμού των σχέσεων του μετασοβιετικού και μεταψυχροπολεμικού κράτους της Ρωσσίας και του μετεμφυλιακού και μεταπολεμικού κράτους της Κίνας με το ηγεμονικά κυρίαρχο μεταψυχροπολεμικά κράτος των Η.Π.Α. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται απλώς στις σχέσεις της Μόσχας με το Κίεβο και του Πεκίνου με την Ταϊπέι, αλλά στις ανταγωνιστικές σχέσεις της Ρωσσικής Ομοσπονδίας και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. 

Όμως ποιο είναι, τελικά, το επίδικο των αμερικανό-ρωσσικών και των αμερικανό-κινεζικών σχέσεων στις περιοχές της Ευρώπης και της Ανατολικής Ασίας αντίστοιχα; 

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξαρτάται από το πρίσμα που εξετάζει κανείς τις κρίσεις και τους πολέμους: από συστημική, περιφερειακή, διακρατική ή άλλη σκοπιά.

Προς το παρόν θα περιοριστούμε στην εξής απάντηση και μελλοντικά θα εξειδικεύσουμε. Όπως ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται (π.χ από την δολιοφθορά στους αγωγούς Nord Stream που αποτελεί de facto κήρυξη πολέμου επί της ουσίας μα όχι ονομαστικά, καθώς δεν υπάρχει ανάληψη ευθύνης εφόσον ο δράστης κρύβεται), και όπως θα φανεί ακόμη πιο καθαρά στο μέλλον, το πραγματικό επίδικο όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία και όσων θα συμβούν στην Ταϊβάν είναι οι σχέσεις της Ρωσσίας με τη Γερμανία και της Κίνας με την Ιαπωνία, και η θέση που θα έχουν σε μια υπό διαμόρφωση νέα μετα-μονοπολική/αμερικανική τάξη πραγμάτων σε Ευρώπη και Ανατολική Ασία αντίστοιχα. 

~

Σκοπός είναι η απόλυτη εκμηδένιση της πιθανότητας τα προηγούμενα κράτη να πετάξουν εκτός Ευρώπης και Ανατολικής Ασίας τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στο πλαίσιο μιας ηπειρωτικής συνεννόησης σαν αυτή που επιδίωξε ο Yōsuke Matsuoka (1880-1946), διπλωμάτης και υπουργός εξωτερικών της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, ο οποίος υπέγραψε το Τριμερές Σύμφωνο μεταξύ Ιαπωνίας, Γερμανίας και Ιταλίας το 1940 και το Ιαπωνικό-Σοβιετικό Σύμφωνο Μη-Επίθεσης/Ουδετερότητας το 1941. 

Οι Ιάπωνες, από κάποια περίοδο και ύστερα (που σχετιζόταν και σχετίζεται πάντοτε με την από βορρά απειλή), καταλάβαιναν καθαρότερα από όλα τα υπόλοιπα κράτη της Αφροευρασίας ποιος ήταν ο πραγματικός αντίπαλος: η Αγγλο-Αμερικανοκεντρική τάξη γενικά και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής συγκεκριμένα.

Το 1907, αμέσως μετά από τη νίκη της Ιαπωνίας επί της Ρωσσίας στον πόλεμο (1904-1905), δηλαδή μετά από την εξάλειψη του από βορρά κινδύνου, ο Matsuoka είχε εμπνευστεί μια συμμαχία που θα αποτελείτο από τη Βρετανία, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία ως μέσο και τρόπο αποτροπής της εισχώρησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην ήπειρο της Ασίας. 

Το ερώτημα θα πρέπει να τεθεί ξανά: Γιατί αποχώρησε η Ιαπωνία από την Κοινωνία των Εθνών; Η επίσημη ιστοριογραφία της «σωστής πλευράς της ιστορίας», δηλαδή της Αγγλο-Αμερικανικής, έχει ως επίκεντρο το πρόσχημα που χρησιμοποίησε η Ιαπωνία (Mukden Incident) προκειμένου να ξεκινήσει την εισβολή στη Μαντζουρία στις 18 Σεπτεμβρίου 1931.

Ωστόσο, η ιαπωνική οπτική έβλεπε τα πράγματα διαφορετικά πολύ πριν από αυτό το γεγονός, εστιάζοντας στην ανισότητα της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας με τις Άγγλο-Αμερικανικές δυνάμεις. Οι εντάσεις και η σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τους νόμους περί μετανάστευσης πλήγωσε ανεπανόρθωτα την υπερηφάνεια των Ιαπώνων που αδυνατούσαν να δεχτούν να αντιμετωπίζονται ως κατώτεροι (και ασφαλώς όσο περισσότερο συνειδητοποιούσαν ότι ζούσαν σε έναν κόσμο που διαμορφωνόταν από το δίπολο λευκός-μη λευκός και όσο περισσότερο αισθάνονταν υποτίμηση από τους Αγγλοσάξωνες τόσο περισσότερο υποτιμούσαν οι ίδιοι τους υπόλοιπους Ασιάτες). Η άρνηση των φιλελεύθερων δυνάμεων να δεχτούν την ενσωμάτωση μιας δήλωσης-ρήτρας για την ισότητα των φυλών στο προοίμιο του Συμφώνου της Κοινωνίας των Εθνών οδήγησε τους Ιάπωνες να συνειδητοποιήσουν ότι λόγω του ρατσισμού, κυρίως του αγγλοσαξωνικού, δεν υπήρχε χώρος για την Ιαπωνία στο νομικό και πολιτιστικό σύμπαν των κανόνων μιας Αγγλο-Αμερικανοκεντρικής τάξης [Yukiko Koshiro, 2013] (Σε αυτό το τελευταίο σημείο μπορεί να διαπιστώσει κανείς μια συνάφεια μεταξύ μετασοβιετικών Ρώσσων και αυτοκρατορικών Ιαπώνων ως προς τις σχέσεις τους με τους Άγγλους και τους Αμερικανούς).

Η μονομερής αχαλίνωτη στρατιωτική επιθετικότητα ήταν η απάντηση που επέλεξε η αυτοκρατορική Ιαπωνία για να αμφισβητήσει και να αψηφήσει την Αγγλό-Αμερικανική υπεροχή, η οποία ασφαλώς παραμένει ίδια και απαράλαχτη μέχρι τις μέρες μας κάνοντας απλώς χρήση ενός διαφορετικού λεξιλογίου και λόγου (discourse) που έχει υποκαταστήσει τα φυλετικά-ρατσιστικά με διαφορετικά ιδεολογικά περιεχόμενα. Ωστόσο, εάν σηκώσει κανείς το ιδεολογικό πέπλο μπορεί να τα βρει. Αναφερθήκαμε προηγουμένως: τον ρόλο και τη λειτουργία που είχε η «αποστολή του εκπολιτισμού» τον 19ο αιώνα τον επιτελεί σήμερα η «δημοκρατία» Το βλέπουμε ήδη, και θα το δούμε ακόμα εντονότερα στο μέλλον. Πολύ καλά κάνουν και δείχνουν αντιστάσεις, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, οι Ινδοί. Έχουν πικρή πείρα και ιστορική εμπειρία.

Οι Ιάπωνες, λοιπόν, αμφισβήτησαν και αψήφησαν την Αμερικανική υπεροχή, και το αποτέλεσμα ήταν οι εικόνες που ακολουθούν οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν ως λεζάντα τη φράση: 

«Πως τόλμησες! Ποτέ ξανά!»

~

Δημήτρης Β. Πεπόνης

.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.

20 | 2 | 4 μ.Κ ~ Year ΙV AQ | 2023

Read More

Μεταβολές που επιφέρει η μερική επιστράτευση στη Ρωσσία και η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία: με αφορμή την διακήρυξη και το διάγγελμα του Πούτιν.

23 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία

Όπως έχει επισημανθεί παλαιότερα μέσα από την Κοσμοϊδιογλωσσία, τέλος και σκοπός του πολέμου είναι η επιβολή της βούλησης της μιας αντιμαχόμενης πλευράς επί της άλλης. Η βούληση συνδέεται με το τίμημα που πρέπει να είναι διατεθειμένες να καταβάλλουν οι εμπόλεμες πλευρές. 

Η Ρωσσία δεν κατάφερε να επιβάλει στρατιωτικά τη βούλησή της στην Ουκρανία, μέσω της λεγόμενης ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, δηλαδή ενός συγκεκριμένου είδους πολέμου που επέλεξε η πολιτική και στρατιωτική της ηγεσία. Αυτό συνέβη διότι δεν ήταν διατεθειμένη να καταβάλλει το τίμημα που ήταν απαραίτητο γι' αυτό τον σκοπό.

Η μερική επιστράτευση στο εσωτερικό του Ρωσσικού κράτους προέρχεται ακριβώς από αυτή την συνθήκη: αποτελεί αναγνώριση της πραγματικότητας ότι πρέπει να πληρωθεί ένα διαφορετικό/μεγαλύτερο τίμημα, το οποίο προσπάθησε να αποφύγει η Μόσχα μέσω του είδους του πολέμου που επέλεξε, υπό τη μορφή της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», διακηρυγμένοι στόχοι της οποίας ήταν η «αποστρατιωτικοποίηση» και η «αποναζιστικοποίηση» του Ουκρανικού κράτους. 

Ο μόνος τρόπος να κερδηθεί ένας πόλεμος, εάν εξεταστεί στενά, δηλαδή στο πλαίσιο της νίκης και της ήττας στα πεδία των μαχών, και όχι ως προς την επιβολή της βούλησης του ενός επί του άλλου, που αποτελεί και τη βαθύτερη φύση του πολέμου, όταν δεν υπάρχει συνθηκολόγηση νομικά και παραίτηση ουσιαστικά της μιας πλευράς, είναι με έλεγχο στο έδαφος και ιδιοποίηση γης, επί των οποίων οικοδομείται μια τάξη που έχει ως θεμέλιο ένα νόμο. Αυτά είναι ουσιαστικά και τα θεμέλια της ειρήνης.

Τα δημοψηφίσματα στο εξωτερικό του Ρωσσικού κράτους, συγκεκριμένα στις αυτοανακηρυχθείσες/αποσχισθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες/Περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ (Donetsk, Lugansk) και στις Περιφέρειες Ζαπορόζιε και Χερσώνα (Zaporozhye, Kherson) στο εσωτερικό του Ουκρανικού κράτους, πηγάζουν από την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας νομικής πραγματικότητας και πολιτικής τάξης στο έδαφος.

Με διαφορετικά λόγια, εφόσον δεν παραιτείται ή δεν συνθηκολογεί ο αντίπαλος, απαιτείται η προσπάθεια να επιβληθεί μια νέα πραγματικότητα και τάξη επί του εδάφους, την οποία θα πρέπει να είναι σε θέση να προασπιστεί η μια αντιμαχόμενη πλευρά, ανεξάρτητα από τη βούληση της άλλης/αντίπαλης πλευράς. Η επιτυχημένη έκβαση μιας τέτοιας προσπάθειας ονομάζεται νίκη, ενώ η αδυναμία διατήρησης αυτής της στρατιωτικά επιβληθείσας νομικής και πολιτικής πραγματικότητας και τάξης αποτελεί ήττα (βλέπε και αποχώρηση Αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. Όσο τεχνολογικά ανεπτυγμένα όπλα και εάν έχει κάποιος, εάν δεν καταφέρει να επιβάλλει έλεγχο στο έδαφος, μέσω ιδιοποίησης γης, και να οικοδομήσει μια νέα τάξη θεμελιωμένη σε νόμο, την οποία τάξη θα διατηρήσει κιόλας, δεν μπορεί να τελειώσει ένας πόλεμος, εκτός εάν ο αντίπαλος παραιτηθεί. Στον πόλεμο υπάρχουν δύο παράγοντες: τα όπλα και οι άνθρωποι. Και στο τέλος-τέλος, ο άνθρωπος και όχι τα όπλα είναι ο καθοριστικός παράγοντας. Τα πάσης φύσεως όπλα απλώς ανεβάζουν τον πήχη και τα επίπεδα του τιμήματος που καταβάλλεται: η Ιαπωνία παραιτήθηκε μόνο μετά από δύο πυρηνικές επιθέσεις από τις Η.Π.Α και κήρυξη πολέμου από την Ε.Σ.Σ.Δ).

Βέβαια, νίκη δεν σημαίνει αυτόματα τέλος του πολέμου. Εάν η μια αντιμαχόμενη πλευρά ηττηθεί, αλλά δεν ενδώσει και συνεχίσει να αντιστέκεται (όπως π.χ συνέβη μεταξύ Σαβαφίδων και Οθωμανών), τότε δεν υπάρχει τέλος στον πόλεμο, όχι απλώς γιατί ένας πόλεμος τελειώνει μόνο με συνθηκολόγηση ονομαστικά και παραίτηση στην πράξη, δηλαδή με την επιβολή της βούλησης του ενός επί του άλλου και την αποδοχή της βούλησης του νικητή από τον ηττημένο (κάτι που δεν έκαναν οι Σαβαφίδες, οι οποίοι παρόλο που ηττήθηκαν π.χ στη μάχη του Τσαλντιράν και καταλήφθηκε η πρωτεύουσά τους από τους Οθωμανούς, απλώς δεν παραιτήθηκαν, δεν υπέκυψαν, και συνέχιζαν να αντιστέκονται), αλλά επιπλέον διότι μια στρατιωτική νίκη μπορεί κάλλιστα να συνοδευτεί από μια πολιτική ήττα.

Μέσω της μερικής επιστράτευσης επέρχεται μεταβολή στη δομή, τη σύνθεση και τη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσσίας που πολεμούν στο μέτωπο και στη «γραμμή σύγκρουσης, η οποία ξεπερνά τα χίλια χιλιόμετρα, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο νεοναζιστικούς σχηματισμούς, αλλά στην πραγματικότητα ολόκληρη τη στρατιωτική μηχανή της συλλογικής Δύσης», όπως διαβάζουμε στο πρόσφατο διάγγελμα του Βλάντιμιρ Πούτιν, συνοδεύεται και από μεταβολή στους στόχους: ναι μεν συνεχίζεται η επιδίωξη της «απελευθέρωσης ολόκληρης της επικράτειας του Ντονμπάς», αλλά προστίθεται επιπλέον ως κύριος ενεργητικός/θετικός στόχος «η προστασία της κυριαρχίας, της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσσίας» καθώς «είναι στην ιστορική μας παράδοση, στο πεπρωμένο του λαού μας, να σταματήσουμε αυτούς που επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία, που απειλούν να διαμελίσουν και να υποδουλώσουν την πατρίδα μας». Επιπρόσθετα, ως παθητικός/αρνητικός στόχος ορίζεται «η αποτροπή της αποδυνάμωσης, του διχασμού και τελικά της καταστροφής της χώρας», που αποτελεί στόχο της Δύσης με βάση το διάγγελμα, καθώς «η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες πιέζουν άμεσα το Κίεβο να μεταφέρει στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφός μας. Δηλώνουν ανοιχτά ότι η Ρωσσία πρέπει να ηττηθεί με όλα τα μέσα στο πεδίο της μάχης, στερούμενη της πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής και κάθε είδους κυριαρχίας, και να λεηλατηθεί».

Και οι δύο αυτές μεταβολές, στη δομή της πολεμικής ανθρωπομηχανής και στους στόχους που επιδιώκονται μέσω των πολιτικών αποφάσεων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων, οδηγούν και σε μεταβολή στο είδος του πολέμου.

Συνολικά, η μερική επιστράτευση επιφέρει μεταβολές στη δομή, τη σύνθεση και τη λειτουργία του στρατού, της οικονομίας, του νομικού καθεστώτος και της πολιτικής κατάστασης σε ολόκληρη την κοινωνία και την επικράτεια της Ρωσσίας, καθώς και στους σκοπούς και στο είδος του πολέμου στην Ουκρανία ― με όλα τα προηγούμενα να αποτελούν πτυχές και εκφάνσεις που πηγάζουν από τη μεταβολή στο τίμημα που πρέπει να καταβάλλει η Ρωσσική Ομοσπονδία.

Εάν επιχειρήσουμε να συμπυκνώσουμε σε μια πρόταση το ουσιαστικά νέο στοιχείο που προσφέρει το διάγγελμα του Βλάντιμιρ Πούτιν της 21ης Σεπτεμβρίου 2022, θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως εξής: αναγνώριση του γεγονότος ότι προκειμένου να υπάρξει αν όχι τέλος (δηλαδή επιβολή της βούλησης του Ρωσσικού επί του Ουκρανικού κράτους) τουλάχιστον νίκη στον πόλεμο (δηλαδή αλλαγή της νομικής και πολιτικής πραγματικότητας υπό μια νέα τάξη στο διαφιλονικούμενο έδαφος), θα πρέπει να καταβληθεί ένα διαφορετικό/μεγαλύτερο τίμημα (μέσω της μερικής επιστράτευσης) και να υπάρξει διαφοροποίηση στο είδος του πολέμου, που θα συνοδεύεται, επιπλέον, από πυρηνική αποτροπή.

Δημήτρης Β. Πεπόνης

~

Εάν κάποιος στοχαστεί το παλαιότερο κείμενο με τίτλο Επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου; (το οποίο δημοσιεύτηκε πριν από επτά μήνες, τον Φεβρουάριο, και συγκεκριμένα σχεδόν μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της εισβολής), όχι μόνο σε ότι αφορά την κεντρική του ιδέα, που εκφράζεται στον τίτλο, αλλά και στο ζήτημα που θίγει περί σταδιακής κλιμάκωσης μέσω της διαφοροποίησης στο είδους του πολέμου, και επιπλέον σταθμίσει όσα επισημαίνονται προς το τέλος ενός δεύτερου κειμένου με τίτλο Από τον Εύξεινο στη Βαλτική ως ΝΑΤΟϊκή λίμνη: με αφορμή την διακήρυξη της Φινλανδίας, τότε αντιλαμβάνεται ότι όχι μόνο όλα τα προηγούμενα δεν προμηνύουν τίποτα καλό, αλλά ότι οδηγούμαστε με ταχύτατους ρυθμούς προς την άβυσσο. Το συγκεκριμένο κείμενο, το οποίο δημοσίευσα πριν από τέσσερις μήνες, τον Μάιο, ολοκληρωνόταν ως εξής: 

...ανεξάρτητα από λόγια και δηλώσεις, όλα τα κομμάτια του παζλ που μπορούν να οδηγήσουν σε μια απευκταία εξέλιξη, έχουν τοποθετηθεί στη γεωστρατηγική σκακιέρα... αυξάνοντας παράλληλα την πιθανότητα μιας άμεσης και ανοιχτής πλέον σύγκρουσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσσίας... Είναι σαν να βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη όλοι οι αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση, η οποία ανά πάσα στιγμή, σε συνάφεια με πιθανές μελλοντικές αλληλουχίες γεγονότων, θα μπορούσε να αποκτήσει σάρκα και οστά, με οποιαδήποτε αναπάντεχη αφορμή. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει κάτι που ονομάζεται συμπτωματική χρονική ακολουθία. Ο παράγοντας που είναι τελευταίος χρονικά, δεν σημαίνει ότι είναι και ο ουσιαστικός: οι αχτίδες του ήλιου που ξεπροβάλλουν πίσω από ένα σύννεφο πέφτοντας πάνω σε ένα γυαλί, ή σε έναν καθρέφτη, που υπάρχει στο δάσος σε περίοδο ξηρασίας, δεν καθιστούν ούτε το σύννεφο τον ουσιαστικό αιτιακό παράγοντα για το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς, ούτε το γυαλί ή τον καθρέφτη εάν δεν επικρατεί ξηρασία ή ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Η όλη κατάσταση έτσι όπως έχει διαμορφωθεί οδηγεί στην πυρκαγιά. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορεί να σταθεί σοβαρά αναλυτικά, η θεωρία του ενός ―προσώπου, επιτελείου, κράτους― που έχει την ευθύνη για τον πόλεμο...

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια θα είναι αυτά τα γεγονότα και ποιος θα είναι ο τελευταίος χρονικά από αυτούς τους παράγοντες που θα προστεθούν στην υπάρχουσα κατάσταση, διαδραματίζοντας τον αποφασιστικό ρόλο για την καθοριστική μεταβολή της, δηλαδή ποιο θα είναι το γεγονός που θα θεωρηθεί ως το κατ' εξοχήν αίτιο (και αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θα αντιληφθούν ως και το μοναδικό, όπως π.χ συμβαίνει με τις ερμηνείες για τον πόλεμο της Ουκρανίας). Ίσως να μην έχει και ιδιαίτερη σημασία, καθώς αυτό το λεγόμενο κατ' εξοχήν αίτιο δεν θα αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την καθοριστική μεταβολή, παρά ο λόγος και η αιτία θα βρίσκεται ―ας το τονίσουμε ξανά― στην όλη κατάσταση που θα έχει διαμορφωθεί. Στην ουσία είναι αδιάφορο με ποια χρονική σειρά συγκεντρώνονται οι παράγοντες που οδηγούν στη μεταβολή μιας κατάστασης: το ζήτημα είναι να μην συγκεντρώνονται αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια απευκταία κατάσταση. Μπορεί, λοιπόν, να μη γνωρίζουμε ποιο θα είναι αυτό το τελευταίο χρονικά γεγονός, όμως αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά, είναι ότι η νέα κατάσταση που αχνοφαίνεται στον ορίζοντα, όπως σκιαγραφείται από τους παράγοντες που τη διαμορφώνουν, παραπέμπει σε πόλεμο ευρείας κλίμακας. 

17 | 5 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Διατύπωσα αυτή τη θέση δίχως να έχω ανάγκη τη μελέτη κινήτρων, λόγια και δηλώσεις σε ατομικό επίπεδο, προκειμένου να επιρρίψω ευθύνες με στόχο να υπάρξει καταλογισμός ενοχής, διότι δεν με ενδιαφέρει να εξυπηρετήσω τα μελλοντικά δικαστήρια, παρά με απασχολεί η προγνωστική δύναμη και η δυνατότητα πρόβλεψης. Με ενδιαφέρει περισσότερο το ερώτημα «γιατί γίνεται ένας πόλεμος» και λιγότερο το «ποιος φταίει;». Προκειμένου να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα αμέσως προηγούμενα παραθέτω ένα απόσπασμα από το κείμενο «Τις πταίει;» για τον πόλεμο, το οποίο δημοσίευσα λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την έναρξη της εισβολής της Ρωσσίας στην Ουκρανία:

Όταν οι άνθρωποι κάνουν την ερώτηση γιατί γίνεται ένας πόλεμος, σε μια υποτιθέμενη προσπάθεια να αναζητήσουν τα αίτια, συνήθως εννοούν ποιος έχει την ευθύνη για το ξέσπασμά του, προκειμένου μέσω αυτής της απόδοσης ή επίρριψης ευθύνης να υπάρξει καταλογισμός ενοχής. Η ιστορία σε ό,τι αφορά το παρελθόν, και η δημοσιογραφία στη σύντομη χρονική κλίμακα του παρόντος, συνήθως δίνουν μια απλή, καθαρή και συνεχώς επαναλαμβανόμενη απάντηση: ο επιτιθέμενος. Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις, στην πλευρά του επιτιθέμενου κυριαρχεί ένας κακός άνθρωπος, αν όχι κάποια διαταραγμένη προσωπικότητα,  ή και κάποιο είδος συλλογικής παράνοιας. Μάλιστα, στο ατομικό επίπεδο, ο ιστοριογραφικός μας πρωταγωνιστής, σκόπιμα και συνειδητά, δηλαδή έχοντας κίνητρο, φταίει για το ξέσπασμα του πολέμου. Όμως δεν αρκεί μόνον αυτό. Επιπροσθέτως, ο σίγουρα κακός αν όχι διαταραγμένος αυτός άνθρωπος, μαζί με το επιτελείο του, έχει προνοήσει και σχεδιάσει τον πόλεμο εκ των προτέρων, δηλαδή έχει πλάνο ή σχέδιο, με την απόδειξη αυτού του προσχεδιασμού να αποτελεί καθήκον των ιστορικών ex post facto, δηλαδή κατόπιν εορτής (ήτοι ήττας), και μετά το πέρας των γεγονότων. Τέλος, όταν έρχεται στην επιφάνεια το ερώτημα του χρονισμού, δηλαδή γιατί ο πόλεμος συνέβη τώρα και όχι νωρίτερα, μια συνηθισμένη απάντηση είναι ότι ναι μεν ο πρωταγωνιστής μας και το επιτελείο του είχαν προσχεδιάσει τον πόλεμο αλλά μέχρι τώρα τον ανέβαλαν προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη ευκαιρία, δηλαδή αποδίδεται δύναμη ελέγχου όχι απλώς των γεγονότων αλλά και της ροής ή της εξέλιξής τους.

Έτσι, μια πολύ συνηθισμένη και κυρίαρχη απάντηση, που αποτελεί δείγμα και της εποχής μας, στο ερώτημα γιατί γίνεται ένας πόλεμος είναι η εξής: «ο επιτιθέμενος κακός ή ψυχοπαθής (τάδε) ευθύνεται για τον πόλεμο. Όχι απλώς τον ξεκίνησε αλλά τον είχε προσχεδιάσει κιόλας, και μόλις οι συνθήκες ήταν κατάλληλες εξαπέλυσε τον πόλεμο». 

Ασφαλώς, αυτή δεν είναι μια ιστορική μέθοδος ή μια θεωρία ιστορίας παρά μια προσέγγιση δικαίου και ένας τρόπος επίρριψης ευθυνών ή ενοχής και καταδίκης...

Όμως, ενώ αυτές οι «ιστορικές» αντιλήψεις μπορεί να εξυπηρετούν σκοπούς από την περιοχή του δικαίου ―παραδείγματος χάριν τα κατηγορητήρια, τις παραβιάσεις συμβάσεων, την ανάληψη ευθύνης ή και την αποδοχή ενοχής (με το περίφημο άρθρο 231 της Συνθήκης των Βερσαλλιών, War Guilt Clause, να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα)―, εφαρμοζόμενες στα ιστορικά γεγονότα δεν εξηγούν τίποτα. 

22 | 2 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ

Εάν όντως τα πράγματα εξελιχθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να οδηγηθούμε σε πόλεμο ευρείας κλίμακας, δεν είναι καθόλου απίθανο ένας ιστορικός του μέλλοντος να γράφει περίπου τα εξής γύρω στο έτος 2070 π.Χ ή 51 μ.Κ ~ Year LI AQ  (σχεδόν ξεφυλλίζω νοητά βιβλίο ιστορίας των επόμενων δεκαετιών με τίτλο: Putin’s war. A war of choice): 

Η θέση που ισχυρίζεται ότι ο Πούτιν, το επιτελείο του και το καθεστώς του, ήθελαν απλώς μια τοπική σύρραξη περιορισμένης κλίμακας δεν ευσταθεί. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Πούτιν επιδίωκε εξ αρχής πόλεμο ευρείας κλίμακας στην Ευρώπη. 

Δεν θα πρέπει να μας ξαφνιάσει μια τέτοια πιθανή αλλοίωση του παρελθόντος στο μέλλον, ούτε να μας παραξενέψει ότι πιθανώς στοιχεία που θα αποδεικνύουν μια τέτοια θέση θα βρεθούν ex post facto («Με τους σημερινούς πολύπλοκους τύπους της κρατικής και κοινωνικής οργάνωσης της Ευρώπης, μπορεί τάχα να φανταστεί κανείς ένα οποιοδήποτε γεγονός που να μην έχει προκαθοριστεί, υποδειχθεί, διαταχθεί από τους υπουργούς, τις Βουλές, τις εφημερίδες;», αναρωτιόταν πριν από περίπου ενάμισι αιώνα ο Τολστόι), αν έχουμε υπόψη μας ότι τα περισσότερα ιστορικά έργα, όπως και οι περισσότερες ιστοριογραφίες, εξυπηρετούν νομικούς και πολιτικούς στόχους. 

Ας ολοκληρώσουμε με ένα σύντομο απόσπασμα από το κεφάλαιο VII του δεύτερου επιλόγου του πασίγνωστου έργου του Τολστόι Πόλεμος και Ειρήνη: 

Εξετάζοντας μονάχα εκείνες τις εκφράσεις της θέλησης των ιστορικών προσώπων που θα μπορούσαν ν' αναφερθούν σε γεγονότα, σα διαταγές, οι ιστορικοί υπέθεταν ότι τα γεγονότα εξαρτώνται απ' τις διαταγές. Εξετάζοντας όμως τα ίδια τα γεγονότα και τη σχέση εκείνη των ιστορικών προσώπων με τις μάζες, εμείς βρήκαμε πως τα ιστορικά πρόσωπα και οι διαταγές τους εξαρτώνται απ' τα γεγονότα. 

Η απόφαση του Προέδρου της Ρωσσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Πούτιν για μερική επιστράτευση επιβεβαιώνει τη θέση του συμπατριώτη του Λεβ Νικολάιεβιτς Τολστόι ότι είναι τα ιστορικά πρόσωπα και οι διαταγές τους που εξαρτώνται από τα γεγονότα, και όχι τα γεγονότα που εξαρτώνται από τις διαταγές. Όμως μια τέτοια θέση δεν μπορεί να γίνει κοινά αποδεκτή, διότι καθιστά αδύνατη μια μελλοντική δίκη.

.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.

23 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Read More

Μπάρμπεκιου στην αυλή του Τζο από το Κεντάκι.

13 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία

Ο Τζο έχει προσκαλέσει φίλους για μπάρμπεκιου. Μεταξύ αυτών είναι ο Χανς και ο Πιερ. Καθώς ψήνει λουκάνικα, πίνοντας μια μπύρα, ακούει μια τέταρτη φωνή: 

«Ένας πόλεμος με την Κίνα για την Ταϊβάν, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε γενικευμένο περιφερειακό πόλεμο, με αυξημένη την πιθανότητα χρήσης πυρηνικών» λέει ο Μιγκέλ, που ήταν συμπολεμιστής του Τζο στο Αφγανιστάν.

«Εάν οι Ταϊβανέζοι θέλουν αυτοδιάθεση μέγιστης ή σχεδόν πλήρους αυτονομίας, ή ακόμα και ανεξαρτησία από την Κίνα, αυτό μπορεί να το θεωρούν δικαίωμά τους, όμως είναι στα δικά τους χέρια να το πετύχουν, πείθοντας το Πεκίνο. Εμείς, οι Αμερικανοί, δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό για λογαριασμό τους. Ούτε πρέπει να προσποιούμαστε ότι μπορούμε. Και κυρίως, δεν πρέπει να διακινδυνεύσουμε την πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου. Στόχος μας θα πρέπει να είναι να επιφέρουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη οικονομική, πολιτική και διπλωματική ζημία στην Κίνα, με αφορμή την Ταϊβάν», αποκρίθηκε ο Τζο, και συνέχισε: 

«Δεν αναφέρομαι σε άμεση αποκλειστική μονομερής στρατιωτική εμπλοκή από την πλευρά μας, αν και μάλλον δεν θα μπορέσουμε να την αποφύγουμε, γιατί έχω καλό λόγο. Όπως το Βιετνάμ, έτσι και η Κίνα, ενδιαφέρεται βαθύτατα για την εθνική ενότητα και την μη άσκηση επιρροής από εξωτερικές επεμβάσεις και ξένες δυνάμεις. Πολεμήσαμε γενναία στο Βιετνάμ, αλλά χάσαμε γιατί το Ανόι, παρά την τεχνολογική στρατιωτική του κατωτερότητα, ήταν έτοιμο και αποφασισμένο να θυσιάσει σχεδόν τα πάντα για να επανενώσει τη χώρα του. Νοιαζόταν πολύ περισσότερο από εμάς για το αποτέλεσμα. Είχε ισχυρότερη βούληση από τη δική μας. Και ήταν διατεθειμένο να πληρώσει υψηλότερο τίμημα και φόρο αίματος απ' ό,τι ήμασταν εμείς (με όλα τα προηγούμενα να αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της φύσης του πολέμου). Με λίγα λόγια, δεν ήμασταν διατεθειμένοι να κάνουμε τόσα πολλά, από αυτά που ήταν απαραίτητα, για να κρατήσουμε το Βιετνάμ διχασμένο».

«Επιπλέον», συνέχισε, προσθέτοντας στα λόγια του Τζο, ο Μιγκέλ «Η κατάσταση στην Ασία του Ειρηνικού, από συστημική σκοπιά, είναι πιο σύνθετη και περισσότερο έκρυθμή απ' ό,τι πιστεύουν αρκετοί. Και μια περιφερειακή σύγκρουση μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, καθώς υπάρχουν ασυμβίβαστες δομικές διαφορές, αντιθέσεις και αντιφάσεις που σχετίζονται με το μεταπολεμικό σύστημα ειρήνης στην Ασία, οι οποίες αργά ή γρήγορα θα επιλυθούν: το ζήτημα της επανένωσης της Κίνας με την Ταϊβάν συνοδεύεται από την διευθέτηση της νησιωτικής διαφοράς μεταξύ Ιαπωνίας και Ρωσσίας, και την επανένωση του Βορρά και του Νότου της Κορεατικής χερσονήσου. Φυσικά, ο ανταγωνισμός Η.Π.Α-Κίνας δυναμοποιεί και ενεργοποιεί τα τρία αυτά μέτωπα/ζητήματα που προϋπήρχαν σε συστημικό επίπεδο».

«Και τέλος πάντων», συνέχισε ολοκληρώνοντας ο Μιγκέλ: «Το να κάνουμε μαθήματα και υποδείξεις στους Κινέζους για την Ταϊβάν είναι σαν να έκαναν κήρυγμα οι Αζτέκοι στους Ναπολιτάνους για την ανεξαρτησία της Σικελίας».

«΄Ή να ισχυρίζονταν οι Μάγια (Maya), μπροστά στον Ρωμαίο Αυτοκράτορα ή τον Οθωμανό Σουλτάνο, ότι η Κρήτη ή η Κύπρος τελούν υπό το Δίκαιο του πέμπτου Ήλιου του Κετζαλκόατλ», συμπλήρωσε ο Χανς.

«Σωστά», είπε γελώντας ο Πιερ «τι δουλειά έχει το ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ασία!; Το λένε και οι λέξεις: Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, όχι Ειρηνικού».

«Την ίδια δουλειά που έχεις εσύ στον Κόλπο της Γουινέας, μόνο που η Ανατολική Ασία είναι απείρως σημαντικότερη από τη Δυτική Αφρική, και την πατρίδα σου την Ευρώπη», απάντησε ο Τζο, συνεχίζοντας: «Και τέλος πάντων,  γι' αυτό φτιάξαμε τριμερείς (AUKUS) και τετραμερείς (QSD/QUAD). Για να μην μας ζαλίζουν οι δικοί σου. Αλλά πάλι γκρινιάζουν», είπε ολοκληρώνοντας.

«Φαντάζεσαι ο Τρυντώ, όχι ο σημερινός αλλά ο πατέρας του, να έλεγε ότι ο Καναδάς αποφάσισε να αποτελέσει μέρος της μεγάλης οικογένειας των λαών, και ως πράξη αλληλεγγύης να προσχωρούσε στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας;», ρώτησε ο Πιερ.

«Θα έπρεπε να αποχωρήσει πρώτα από την Κοινοπολιτεία. Αλλά τι σχέση έχει αυτό;», ρώτησε το Τζο. 

«Η.Π.Α και Καναδάς, Ρωσσία και Ουκρανία», του απάντησε ο Πιερ. 

«Καμία σχέση, και το ξέρεις», αποκρίθηκε ο Τζο. 

Ο Μιγκέλ παρενέβη ρωτώντας: «Πως θα σου φαινόταν εάν το Μεξικό αποφάσιζε να γίνει μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης;».

«Είμαι σίγουρος ότι πολλοί Αμερικανοί συμπολίτες μας θα ήθελαν να κολυμπήσουν στον Κόλπο της Καλιφόρνια, εντελώς δωρεάν και δίχως να περάσουν σύνορα, και ακόμα περισσότεροι θα επιθυμούσαν να κάνουν ανασκαφές για ανεύρεση νέων μνημείων στη Τενοτστιτλάν και την Πόλη του Μεξικό... Με χρήση πυραύλων», απάντησε με ύφος ο Τζο στον Μιγκέλ.

«Πάντως, ενώ το ΝΑΤΟ είναι πιο συσπειρωμένο από ποτέ, η αποτροπή απέτυχε», λέει ο Χανς.

«Μα ακριβώς», αποκρίθηκε ο Τζο: «Είναι η αποτυχία αποτροπής που έφερε τη συσπείρωση. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Πούτιν κατάφερε να συσπειρώσει το ΝΑΤΟ. Ναι, από τη δική του πλευρά. Από τη δική μας πλευρά, όμως, είναι η αποτυχία αποτροπής της εισβολής στην Ουκρανία που το κατάφερε αυτό. Σε ό,τι αφορά το Κίεβο, όλοι αυτοί ουσιαστικά λένε: ευχαριστούμε που η θυσία της Ουκρανίας γίνεται αφορμή για την επανασυσπείρωση και επαναβεβαίωση του ΝΑΤΟ», Η ήττα, δηλαδή η αποτυχία αποτροπής και η θυσία και μερική απώλεια της Ουκρανίας, παρουσιάζεται ως νίκη: επαναβεβαίωση αυτού που υπήρχε σαν δεδομένο μέχρι πρότινος».

Ο Μιγκέλ συμπλήρωσε: «Φαντάσου, Χανς, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη εισβολή των Κινέζων στο Μεξικό ή τον Καναδά, και εμείς να φωνάζουμε: οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο ενωμένες και συσπειρωμένες από ποτέ! Οι Κινέζοι κατάφεραν να μας επανασυσπειρώσουν!»

Και συνέχισε, ο Τζο: «Από τη σκοπιά του διαμοιρασμού βαρών μας συμφέρει αυτή η κατάσταση, γιατί οι Ευρωπαίοι θα κάνουν επιτέλους ορισμένα από τα πράγματα που τους ζητάμε από το 2008, αλλά με τι τίμημα για εμάς; Όλα αυτά έπρεπε να έχουν γίνει πριν, και όχι μετά, από μια εισβολή στην Ουκρανία. Ουσιαστικά, εμείς οι Αμερικανοί, πληρώνουμε τίμημα για το αυτονόητο, το οποίο καθυστερεί αυξάνοντας τα κόστη και τις απώλειες. Αυτό εξηγεί και την παλαιότερη αντίδραση του Μακρόν, στην αρχή της εισβολής, που δήλωσε ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να πληρώσει το τίμημα της ειρήνης, αλλά και του Μπορέλ που είχε πει ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να είναι έτοιμοι να πληρώσουν τίμημα. Ε, ας το πληρώσουν επιτέλους!».

«Και η Ρωσσία πληρώνει και θα πληρώσει μεγάλο τίμημα», είπε ο Χανς. 

«Ναι, αλλά εγώ πληρώνω τίμημα για τις πράξεις της Μόσχας, την απραξία των Ευρωπαίων, και την δική μου αποτυχία αποτροπής της εισβολής, δηλαδή τριπλό τίμημα. Η Ρωσσία πληρώνει τίμημα για μια απόφαση που πήρε και μια πράξη που έκανε η ίδια. Αυτή είναι η διαφορά», του απάντησε ο Τζο.

«Είναι δύσκολο να προβλέψουμε», είπε ο Πιέρ, «εν μέσω αναβρασμού και πολεμικών συναισθημάτων, πως μπορεί να εξελιχθεί η σύγκρουση με τη Ρωσσία. Ούτε υπάρχει εγγύηση ότι το σημερινό σχεδόν ενιαίο μέτωπο θα οδηγήσει στη συναίνεση 30 κρατών εναντίον της Μόσχας μακροπρόθεσμα. Προς το παρόν, το μόνο που ξέρουμε είναι ότι η κοινή γνώμη στην Ευρώπη φαίνεται πως είναι υπέρ των δαπανών για την ευρωπαϊκή άμυνα και την υποστήριξη του ΝΑΤΟ. Όμως εάν επέλθει σταδιακή οικονομική και ενεργειακή κατάρρευση, θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις αμυντικές δαπάνες οι πολίτες; Και τι θα γίνει στις επόμενες εκλογές και ευρύτερα στο εσωτερικό των εθνικών πολιτικών συστημάτων των κρατών της Ε.Ε;»

«Όταν η Ρωσσία τελειώσει με τον πόλεμο στην Ουκρανία», είπε ο Τζο: «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι έτοιμο, είτε να αποτρέψει είτε να νικήσει έναν πόλεμο υψηλής έντασης και μεγάλης κλίμακας. Γιατί αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν είναι».

«Αυτός είναι ο λόγος που θεωρείς πως είναι απαραίτητη η αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών για τις Ηνωμένες Πολιτείες;», τον ρώτησε ο Χανς.

«Θα σου αναφέρω δύο παραδείγματα συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων κρατών που είναι μέλη τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της Ε.Ε. Το ένα είναι η χώρα καταγωγής σου», είπε ο Τζο, και συνέχισε:

«Το 1990-1991 η Γερμανία είχε περίπου 470.000 άτομα προσωπικό στον ενεργό στρατό και 1.000.000 εφέδρους. Ο Στρατός Ξηράς είχε 335.000 ενεργούς, 7.000 άρματα μάχης, 15.500 τεθωρακισμένα οχήματα και 4.500 όπλα πυροβολικού. Η Πολεμική Αεροπορία διέθετε 850 μαχητικά αεροσκάφη. Το Πολεμικό Ναυτικό είχε 24 υποβρύχια και 14 κύρια σκάφη επιφανείας. Και μάλιστα οι προηγούμενοι αριθμοί δίχως να προσμετράται ο στρατός της Ανατολικής Γερμανίας. Σήμερα, μια τριαντακονταετία μετά, οι δυνάμεις της Γερμανίας είναι πολύ μικρότερες σε μέγεθος και υποχρηματοδοτούμενες. Επίσης είναι πιο αδύναμες από πλευράς ετοιμότητας, εκπαίδευσης και βιωσιμότητας. Το 2021 (IISS Military Balance) η Γερμανία είχε περίπου 180.000 ενεργούς και 30.500 εφέδρους. Ο Στρατός Ξηράς είχε 60.000 ενεργούς, 245 κύρια άρματα μάχης, 1.600 τεθωρακισμένα οχήματα, 1.200 UAVs, και 260 όπλα πυροβολικού. Η Πολεμική Αεροπορία της Γερμανίας διαθέτει 270 μαχητικά και επιθετικά αεροσκάφη. Το Πολεμικό Ναυτικό έχει στη διάθεσή του 8 υποβρύχια και 20 κύρια σκάφη επιφανείας». 

«Ας δούμε και ένα δεύτερο παράδειγμα», συνέχισε ο Τζο: «Η Πολωνία το 1990-1991, λίγο πριν από τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, είχε 470.000 ενεργό προσωπικό και 1.000.000 εφέδρους. Ο Στρατός Ξηράς είχε 330.000 ενεργούς, 7.000 άρματα μάχης, 15.000 τεθωρακισμένα οχήματα και 4.500 όπλα πυροβολικού. Η Πολεμική της Αεροπορία διέθετε 845 μαχητικά αεροσκάφη (δεν συνεχίζω με τα υπόλοιπα). Το 2021 η Πολωνία είχε συνολική δύναμη περίπου 114.000 ατόμων. Ο Στρατός Ξηράς είχε 58.000 ενεργούς, 800 κύρια άρματα μάχης, 2.300 τεθωρακισμένα οχήματα και 700 όπλα πυροβολικού. Η Πολωνική Πολεμική Αεροπορία διέθετε 95 μαχητικά αεροσκάφη (ένα μείγμα γηρασμένων Ρωσικών αεροσκαφών και Αμερικανικών F-16). Βέβαια, η Πολωνία βελτίωσε την αμυντική της ικανότητα υπογράφοντας διμερή συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με εμάς»

«Πλέον οι στρατοί έχουν μικρό μέγεθος και είναι πλήρως εκτεχνικευμένοι», είπε ο Χανς.

«Οι πόλεμοι κερδίζονται με έλεγχο στο έδαφος και ιδιοποίηση γης, επί των οποίων οικοδομείται μια τάξη που έχει ως θεμέλιο ένα νόμο», απάντησε ορθά-κοφτά ο Τζο (ενώ σκέφτηκε μέσα του: τα προηγούμενα ουσιαστικά είναι και τα θεμέλια της ειρήνης). Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να τελειώσει ένας πόλεμος, όταν δεν υπάρχει συνθηκολόγηση νομικά και ονομαστικά, δηλαδή παραίτηση ουσιαστικά, και επιβολή της βούλησης του ενός επί του άλλου, που αποτελεί και τη βαθύτερη φύση του πολέμου.

«Και με σφαίρες σε αληθινά πεδία μαχών όπου οι άνθρωποι πληρώνουν φόρο αίματος, όχι με tweets σε συμβολικές μάχες», προσέθεσε ο Μιγκέλ, συνεχίζοντας «Παραδείγματος χάριν, οι Ουκρανοί, κυρίως στην αρχή της εισβολής, ήταν τόσο καλοί στα social media, και η ηγεσία τους τόσο εθισμένη σε αυτά, που θυμίζανε την Αρμενία όταν κέρδιζε στην εικονική πραγματικότητα και τη συμβολική σφαίρα και έχανε τον πόλεμο στο έδαφος, στη φυσική πραγματικότητα».

«Επίσης, οι μεταβολές στη δομή των στρατευμάτων δεν αποτελούν φυσικά φαινόμενα. Προκύπτουν μέσα από πολιτικές αποφάσεις», συμπλήρωσε ο Τζο.

«Όπως και να 'χει», αποκρίθηκε ο Χάνς «Η μεταβολή είναι τεράστια, αλλά επίσης είναι αδύνατη και η επιστροφή σε τέτοιους αριθμούς».

«Σωστά», απάντησε ο Τζο, δίνοντάς του ένα λουκάνικο.

«Τι έχασα;», θα ακουστεί μια πέμπτη και τελευταία φωνή, του Γουίλιαμ.

«Καλώς τον! Εσύ σε όλα είσαι Άγγλος εκτός από τα ραντεβού σου. Γενικότερα είσαι εκτός. Τίποτα δεν έχασες, που να σε αφορά άμεσα τουλάχιστον. Πάρε μια μπύρα», θα του πει ο Τζο.

«American brown ale. No thanks... Λοιπόν, η απρόκλητη, αδικαιολόγητη και βάρβαρη στρατιωτική επίθεση της Ρωσικής Ορδής κατά της Ουκρανίας, παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο, τις Αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις Αξίες όλου του Δημοκρατικού και Πολιτισμένου κόσμου;», θα δηλώσει εμφατικά ο Γουίλιαμ.

«Σώπα, εσένα περιμέναμε να μας το πεις», θα απαντήσει ο Τζο.

«Νομίζω πως αυτό που χρειάζεται ο πλανήτης είναι ένας ολοκληρωτικός αφανισμός της Ρωσσίας. Ξέρω ότι εκφράζομαι κάπως υπερβολικά, αλλά πρέπει επιτέλους να μπει στη θέση της αυτή η Ορδή ― αυτό δε είναι κράτος, είναι Ορδή!» 

«Και ποιος θα το κάνει αυτό, Άγγλε μου; Εσύ με τους 85.000 ενεργούς στον στρατό ξηράς, τα 280 άρματα μάχης και τα 598 όπλα πυροβολικού; Α, ξέχασα, έχεις και τη Βασίλισσα... "Long live our noble Queen, God save the Queen! Send her victorious, Happy and glorious" και τα λοιπά γνωστά», είπε τραγουδώντας ο Τζο.

«Δεν με άφησες να ολοκληρώσω. Και μην πιάνεις στο στόμα σου τη Βασίλισσα», αποκρίθηκε ο Γουίλιαμ: «Λοιπόν, όπως έλεγα, αυτό που χρειάζεται η Ανθρωπότητα είναι ο αφανισμός της Ρωσσίας σε συνδυασμό με την οικονομική καταστροφή της Γερμανίας... No offence, φίλε Χανς».

«Η Γερμανία είναι πιο σημαντική για εμάς από το νησί σου», τόνισε εμφατικά ο Τζο.

«Να το προσέξετε αυτό, εσείς οι Αμερικανοί, γιατί ούτε έχει υπάρξει ούτε πρόκειται να υπάρξει ποτέ Δυτική τάξη στην Ευρώπη με επιστροφή και της Γερμανίας και της Ρωσσίας», του απάντησε με σοβαρό ύφος ο Γουίλιαμ.

«Μα, η Γερμανία είναι πλέον Δυτική», πετάχτηκε λέγοντας ο Χανς: «και η επιστροφή της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας θα εξυπηρετήσει το ευρωπαϊκό μέτωπο του αγώνα της Δύσης εναντίον της Ρωσσίας, προκειμένου οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να αναλάβουν την επίθεση εναντίον της Κίνας!».

«Οι Ρώσσοι επέστρεψαν, οι Γερμανοί σηκώνονται και οι Αμερικανοί, μαζί με τον αγαπημένο μας οικοδεσπότη Τζο,  στο τέλος θα φύγουν. Όπως συμβαίνει πάντοτε ιστορικά με εμάς τους θαλασσινούς, που αργά ή γρήγορα επιστρέφουμε από εκεί που ήρθαμε», αποκρίθηκε ο Γουίλιαμ.

«Μα πως είναι δυνατόν να σηκωθούν οι Γερμανοί», θα απορήσει, με ελαφρά αγωνία, ο Πιέρ: «όταν έχουν μπροστά τους ενεργειακή και οικονομική κρίση, πιθανή αποβιομηχάνιση και ίσως ακόμα και επισιτιστική κρίση;»

Ο Τζο παρεμβάλλεται, διακόπτοντας τον Αγγλο-Γαλλικό διάλογο, λέγοντας, «Από την τριάδα Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) και Ρωσική Ομοσπονδία (Ρ.Ο), η πιο δυσλειτουργική, αναποτελεσματική και δυσκολότερα διατηρήσιμη οντότητα θα είναι αυτή που θα καταρρεύσει και θα διαλυθεί μόλις τελειώσει αυτή η ιστορία».

«Τα βλέπετε όλα πολύ ευρωκεντρικά και δυτικοκεντρικά, και χάνετε το νόημα των εξελίξεων στην παγκόσμια κλίμακα», θα πει μετά από αρκετή ώρα ο Μιγκέλ, και θα συνεχίσει: «Δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε δηλώσεις αξιωματούχων της Ένωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), που δεν επιθυμούν να διαλέξουν πλευρά μεταξύ Η.Π.Α και Κίνας, και θεωρούν πως μια τέτοια επιδίωξη δεν θα είχε αποτέλεσμα, ή τον τρόπο που τοποθετείται ο Jaishankar της Ινδίας και τη στάση Αραβικών και Λατινοαμερικανικών κρατών, ή τις τελευταίες δηλώσεις της Naledi Pandor, υπεύθυνης για τις εξωτερικές υποθέσεις της Νότιας Αφρικής, ουσιαστικά την απάντησή της σε δημοσιογράφο κατά τη διάρκεια της συνάντησής της με τον Antony Blinken:».

I’m glad that Secretary Blinken has confirmed that America is not asking us to choose.  I don’t recall any attempt by the United States to do that.  But in terms of our interaction with some of our partners in Europe and elsewhere, there has been a sense of patronizing bullying toward “you choose this or else,” and the recent legislation passed in the United States of America by the House of Representatives we found a most unfortunate bill that we had hoped the media would say more about.  Because when we believe in freedom – as I’m saying, it’s freedom for everybody – you can’t say because Africa is doing this, you will then be punished by the United States.  So that’s been a disappointing passage of legislation by one house, and we hope the other house will not agree to such offensive legislation. So indeed, it is important that all of us accept our ability to hold different opinions.  We are, after all, sovereign nations that are regarded as equal in terms of the United Nations Charter.  We may differ in terms of economic power and economic ability to influence development in different parts of the world, but what will make the world work is if we respect each other.  This is very, very important.  And one thing I definitely dislike is being told “either you choose this or else.”  When a minster speaks to me like that, which Secretary Blinken has never done but some have, I definitely will not be bullied in that way, nor would I expect any other African country worth its salt to agree to be treated.

«Ο κόσμος έχει αλλάξει», είπε τελειώνοντας ο Μιγκέλ.

«Δίκιο έχεις. Όμως αρκετά είπαμε, πάμε να φάμε τώρα», του απάντησε καταλήγοντας ο Τζο.

«Μια στιγμή. Υπάρχει περίπτωση η Γερμανία να μετεξελιχθεί ξανά σε πραγματικά μεγάλη δύναμη;», ρώτησε γεμάτος αγωνία και κάπως ιδρωμένος (λόγω ζέστης), ο Πιερ.

«Καλά έκανε το νησί μου και αποχώρισε από την Ε.Ε», πετάχτηκε ο Γουίλιαμ... (και σκέφτηκε μέσα του: εγώ πάντως εάν δυσκολέψουν τα πράγματα με τον Ούννο --εννοώντας τον Γερμανό αυτή τη φορά-- θα μεταναστεύσω στην Αυστραλία).

«Τέλος, για σήμερα. Ώρα για φαγητό. Στο επόμενο μπάρμπεκιου, Πιερ, θα σου έχω και ειδικό καλεσμένο», είπε ολοκληρώνοντας ο Τζο από το Κεντάκι.

For goodness’ sake, what music is this!?

Americans!

William

.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.

13 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Read More