31 Ιανουαρίου 2021

Ιστορικής κλίμακας μεταβολές της τελευταίας δεκαετίας στην ευρύτερη γεωγραφική γειτονιά μας ― και ένα εθνοκεντρικό παράρτημα.


31 | 1 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021

Μουσική Συνοδεία



Τι συνέβη την τελευταία δεκαετία στην ευρύτερη γεωγραφική γειτονιά μας;

Άμεση επιστροφή των Τούρκων στον Περσικό Κόλπο για πρώτη φορά μετά από έναν αιώνα και στον Ινδικό Ωκεανό για πρώτη φορά μετά από περίπου πέντε αιώνες. 'Έμμεση επιστροφή των Ιρανών στην ανατολική Μεσόγειο μετά από πάρα πολλούς αιώνες και πύκνωση της ναυτικής τους παρουσίας στον Κόλπο του Άντεν. Άμεση και έμμεση επιστροφή των Αράβων του Κόλπου στην ανατολική Μεσόγειο για πρώτη φορά μετά από περίπου μια χιλιετία. 

Ελλάδα, Κύπρος, Λίβανος, Συρία, Κατάρ, Λιβύη, Σομαλία και Υεμένη, δίνουν αφορμή και αποτελούν μέσο για τις κύριες αυτές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα και για τη μεγάλη περιφερειακή εικόνα που διαμορφώνεται: δηλαδή για την επιστροφή των Τούρκων των Ιρανών και των Αράβων του Κόλπου, μετά από αιώνες, στις θάλασσες από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ινδικό. Ίσως δεν το συνειδητοποιούν ακόμη οι κάτοικοι των κρατών λόγω καθήλωσης σε εσωτερικές και γειτονικές ή διασυνοριακές συγκρούσεις και σε τοπικούς ανταγωνισμούς. Θα το καταλάβουν μελλοντικά. Όπως μελλοντικά θα καταλάβουν και στα κεντρικά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ―Γερμανοί και Γάλλοι και λοιποί― πως οι Άραβες βλέπουν ολοένα και περισσότερο τη Μεσόγειο ως μια θάλασσα που δεν ανήκει αποκλειστικά στην «Ευρώπη» (πράγμα ιστορικά λογικό από τη δική τους πλευρά). 

Τα προηγούμενα, σε συνδυασμό με τη μόνιμη παρουσία της Ρωσσίας στην ανατολική Μεσόγειο και τη συνεχώς ενισχυόμενη οικονομική, εμπορική, επενδυτική και κάθε άλλης μορφής παρουσία της Κίνας, φανερώνουν πως οι χρυσές μέρες της λεγόμενης Δύσης έχουν τελειώσει.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ενταχθεί και η επανάληψη μιας επισήμανσης που διαβάσατε πριν από χρόνια στην Κοσμοϊδιογλωσσία:

Ο Barack Obama, με αφορμή την εξέλιξη του πολέμου στη Συρία, είχε παλαιότερα δηλώσει την πεποίθησή του ότι η ισχύ απορρέει από το δίκαιο και όχι το δίκαιο από την ισχύ, χαράσσοντας τις περίφημες κόκκινες γραμμές του για τη Συρία. Οι Η.Π.Α υπό την διοίκηση Ομπάμα, με την απόφαση τους να μην επιτεθούν στη Συρία και να αγνοήσουν τις κόκκινες γραμμές που οι ίδιες έβαλαν, ομολόγησαν πως δεν μπορούσαν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους. 

Η ανατολική Μεσόγειος αποτελεί απτό παράδειγμα της αποδυνάμωσης του μέχρι πρότινος μονοπολικού πλανητικού παράγοντα και κέντρου (Η.Π.Α και «Δύση») και της ενίσχυσης μιας πολύπλοκης πολυκεντρικής διάστασης συνεχών ανταγωνισμών καθώς και της ανόδου περιφερειακών δυνάμεων (όλων των υπολοίπων). 

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, πέρα από το μεσογειακό, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πλέον δεν μπορούν παρά να ετεροκαθορίζονται σε μεγάλο βαθμό, συγκριτικά με παλαιότερα, και να εξαρτώνται υπερβολικά από άλλους: Ισραηλινούς, Τούρκους, Άραβες του Κόλπου και της Μεσογείου, Ινδούς, Βιετναμέζους, Κορεάτες, Ιάπωνες κ.λπ. 

Παραδείγματος χάριν, εάν οι Κορεάτες του Νότου και οι Ιάπωνες αρνηθούν να μπουν σε μια ευθεία σκληρή αντιπαράθεση με την Κίνα καταρρέουν πλήρως τα σχέδια των Η.Π.Α στην ανατολική Ασία: 

Cato Institute, National Interest: South Korea Is Charting an Independent Course on China. South Korea doesn’t want to end up as a permanent target of Chinese ire as a result of America’s efforts to goad Beijing into a war of words and public one‐​upmanship. Nikkei Asia: 70% of corporate Japan's leaders want Biden to ease China tensions. Asia Times: Japan could opt for a less hawkish China policy. Japanese LDP politicians who favor a softer line on China are ascendent while hawks are in retreat.






Εθνοκεντρικό παράρτημα
Η Ελλάδα, μόλις ζόρισαν τα πράγματα, αναγκάστηκε να στραφεί από την πραγματικότητα των Βρυξελλών και του Ρήνου, και τις ιδεολογικές συζητήσεις περί Ουγγαρίας, στην σκληρή πραγματικότητα του Καϊρου και του Νείλου και τις πολύ απτές επιπτώσεις του μέλλοντος της Λιβύης, φτάνοντας μέχρι τους Άραβες του Περσικού Κόλπου και, δια μέσου Τελ Αβίβ, πιθανώς μέχρι... το Νέο Δελχί (εδώ δεν μας απασχολεί εάν κάτι τέτοιο είναι σωστό ή λάθος. Λέμε ότι συμβαίνει). 

Κάποτε, όταν ζόριζαν τα πράγματα, η Ελλάδα στρεφόταν αποκλειστικά προς το Λονδίνο και το Παρίσι. Κάποτε, στα πλαίσια της Εποχής της Μεγάλης Παρέκκλισης, στη Μεσόγειο κυριαρχούσαν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι. Σήμερα οι δυνάμεις αυτές, από μόνες τους, δίχως τους Άραβες του Κόλπου και της Μεσογείου, τους Αραβολεβαντίνους, τους Ισραηλινούς και τους Τούρκους, είναι αδύναμες αν όχι ανύπαρκτες ― γεγονός που επιβεβαιώθηκε τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη (από τους Βρετανούς μένει η ιστορική γεωγραφία των κρατών της προηγούμενης παραγράφου, η οποία διαμορφώθηκε από αυτούς, οι εν ελλάδι αγγλοσπουδαγμένοι μας, και η νοσταλγία μιας διαφορετικής εποχής που προσφέρει το βίντεο).

Σημειωτέον. Όλους όσους αναφέρω στην πρώτη παράγραφο μέχρι πρότινος στην Ελλάδα τους ονόμαζαν αδιακρίτως «τριτοκοσμικούς» (πλην ίσως Ισραηλινών). Θυμάμαι χαρακτηριστικά, πριν από κάποια χρόνια, όταν είχα δημοσιεύσει μια αναφορά για το διαστημικό πρόγραμμα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στον Άρη (στο πλαίσιο ανάδειξης της ολοκλήρωσης της δυτικοκεντρικής εποχής, εξετάζοντας παράλληλα τη σχέση κελεμπίας-επιστήμης), οι αντιδράσεις ήταν του στυλ: τι ασχολείσαι με τους τριτοκοσμικούς που λίγδωσε το άντερό τους μέσω των πετρελαίων (εκείνη την περίοδο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν ήταν pop στην ελληνική δημόσια σφαίρα, καθώς ο «μέσος» Έλληνας της περίφημης «κοινής γνώμης» δε γνώριζε ούτε που βρίσκονταν, πόσο μάλλον να μπορεί να ονειρεύεται πάρτι εν μέσω πανδημίας λόγω εξαιρετικά ασφαλούς και προνομιακού «τριτοκοσμικού» υγειονομικού περιβάλλοντος ή έστω την πιθανότητα να υπερίπτανται F-35 πάνω από το κεφάλι του). Οι ορολογίες αυτές δημιουργήθηκαν στα πλαίσια διαφορετικών παγκόσμιων συσχετισμών δύναμης γι' αυτό σήμερα είναι άκαιρες ή το περιεχόμενό τους αναλυτικά ανεπαρκές και κενό ουσίας. Ούτως ή άλλως ιδεολόγημα ήταν αυτή η τριχοτόμηση, όχι επιστημονική κατηγοριοποίηση.

Επίσης πριν από πέντε χρόνια, το 2016, είχα παραθέσει δύο χάρτες. Στον πρώτο χάρτη αντικατοπτριζόταν πως αντιλαμβάνεται η Ελλάδα τον εαυτό της από πλευράς κυρίαρχης ιδεολογίας, και πως θέλει να είναι, με την ίδια να βρίσκεται στο κάτω δεξιό άκρο, σε μια γωνία, βλέποντας τον εαυτό της περιθωριακά (ως υποπεριφέρεια, φτωχός συγγενής και ακρίτας) μέσα από μια βουλησιαρχική ιδεολογική ευρωκεντρική μάτια με επίκεντρο τον Ρήνο και τα στενά της Μάγχης. Στον δεύτερο χάρτη φαινόταν η γειτονική και ευρύτερη περιφερειακή γεωγραφία της Ελλάδας όπως είναι, με το Αιγαίο, τα Στενά και κυρίως την ανατολική Μεσόγειο να βρίσκονται στο επίκεντρο, μαζί με τον Εύξεινο, ξεκινώντας από τη Σικελία και τα παράλια της Γαλλίας, περιλαμβάνοντας μέρος της Ερυθράς και φτάνοντας  μέχρι τον Καύκασο και τον Κόλπο του Ομάν.

Όλα τα προηγούμενα φανερώνουν, μεταξύ άλλων, την απότομη είσοδο και την εισβολή της πραγματικότητας στην ιδεολογική ατμόσφαιρα της ραγισμένης, πλέον, ευρωκεντρικής και δυτικοκεντρικής ιδεολογικής γυάλας, καθώς και τη δύναμη της ιστορίας και της γεωγραφίας έναντι της ιδεολογίας (τις πιέσεις που ασκούν οι πραγματικότητες αυτές σε πάσης φύσεως ιδεολογικές σαπουνόφουσκες). 

Η τελευταία δεκαετία υπήρξε η δεκαετία της σταδιακής επιβολής, επικράτησης και κυριαρχίας της (ιστορικής) πραγματικότητας επί της (ιδεολογικής) φαντασίωσης ― σε εθνοκεντρικό, περιφερειακό, ευρωκεντρικό, δυτικοκεντρικό και πλανητικό επίπεδο.


~


.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


31 | 1 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021