7533 ε.Κ. (A.M.) | 4722 黄帝历 | 21 | 11 | 2025 μ.Χ. | 1447 سنة هجرية (A.H.) | 6 μ.Κ. (VI A.Q.)
.~`~.
Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τους Daniel C. Kurtzer και Aaron David Miller και δημοσιεύτηκε στο Carnegie Endowment for International Peace με τίτλο “U.S.-Israeli Relations Are Undergoing a Profound Shift”. Μετάφραση-επιμέλεια Δημήτρης Β. Πεπόνης.
~
Δύο άνευ προηγουμένου, αρκετά ασυνήθιστες εξελίξεις υποδηλώνουν ότι οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ υφίστανται μια θεμελιώδη και ενδεχομένως μη αναστρέψιμη αλλαγή.
Πρώτον, η πρόσφατη πίεση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου να αποδεχτεί το σχέδιο των είκοσι σημείων κατέστησε σαφές ότι ο Αμερικανός πρόεδρος, και όχι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, καθορίζει το εύρος και το βάθος των διμερών σχέσεων για το άμεσο μέλλον. Αυτό δείχνει επίσης την ικανότητα και την προθυμία του προέδρου να αξιοποιήσει την επιρροή των ΗΠΑ, εκμεταλλευόμενος την αυξανόμενη εξάρτηση του Νετανιάχου από την υποστήριξη του Τραμπ για τις προοπτικές επανεκλογής του. Μέχρι στιγμής, ο Αμερικανός πρόεδρος πετυχαίνει τους στόχους του με τον Νετανιάχου.
Δεύτερον, η υπερβολική επιδίωξη των ισραηλινών στρατιωτικών στόχων στη Γάζα και η πολιτική προσάρτησης της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ έχουν δημιουργήσει ρήξεις εντός της παραδοσιακά φιλοϊσραηλινής αμερικανικής κοινότητας, οι οποίες ενδέχεται να μην επουλωθούν εύκολα. Οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών είναι σημαντικές και ενδέχεται να διαρκέσουν περισσότερο από τη θητεία του ίδιου του Νετανιάχου, ιδίως αν ―όπως αναμένεται μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου―, η ισραηλινή πολιτική συνεχίσει να μετατοπίζεται προς τα δεξιά.
Οι πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν εμπλακεί στο παρελθόν στην ισραηλινή πολιτική με ανάμεικτα αποτελέσματα. Ήμασταν μάρτυρες όταν ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους αρνήθηκε να χορηγήσει δάνεια δισεκατομμυρίων δολαρίων στον τότε πρωθυπουργό Ιτζάκ Σαμίρ (Yitzhak Shamir) τα οποία στη συνέχεια χορηγήθηκαν στον διάδοχό του, Ιτζάκ Ράμπιν. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον φιλοξένησε τον πρωθυπουργό Σιμόν Πέρες στο Λευκό Οίκο μόλις δύο μήνες πριν από τις εκλογές με τον Νετανιάχου. Η επίσκεψη δεν βοήθησε, καθώς ο Πέρες έχασε τις εκλογές.
Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να συγκριθεί με τις πρόσφατες παρεμβάσεις του Τραμπ για την υποστήριξη του Νετανιάχου. Δύο φορές μέσα σε δύο μήνες, ο Τραμπ έχει σχεδόν ζητήσει από το ισραηλινό δικαστικό σύστημα να ακυρώσει τη δίκη του Νετανιάχου και να αποσύρει τις κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην περιοχή για να ολοκληρώσει την εκεχειρία στη Γάζα, ο Τραμπ διέκοψε την ομιλία του στο ισραηλινό κοινοβούλιο (Κνέσετ) για να καλέσει τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ να δώσει χάρη στον Νετανιάχου. Πιο πρόσφατα, ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξή του ότι μπορεί να προσπαθήσει να βοηθήσει τον Νετανιάχου να αντιμετωπίσει τα νομικά του προβλήματα. Και, τώρα, ο Τραμπ έστειλε μια επίσημη επιστολή στον Χέρτζογκ ζητώντας να δοθεί χάρη στον Νετανιάχου, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες «πολιτική, αδικαιολόγητη δίωξη».
Ο Τραμπ ποντάρει πολλά στον Νετανιάχου, έναν προβληματικό σύμμαχο με τον οποίο ο Τραμπ είχε διαφωνίες στο τέλος της πρώτης θητείας του. Ο Τραμπ είναι πολύ πιο δημοφιλής από τον Νετανιάχου στο Ισραήλ, και η ικανότητά του να επιτύχει την κατάπαυση πυρός στη Γάζα και την επιστροφή των ομήρων αύξησε εκθετικά τη δημοτικότητά του. Σχεδόν οι μισοί Ισραηλινοί πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις ασφαλείας της χώρας τους από ό,τι η ίδια η κυβέρνησή τους, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσίευσε το Ισραηλινό Ινστιτούτο Δημοκρατίας.
Ως αποτέλεσμα, οι παρεμβάσεις του Τραμπ υπέρ του Νετανιάχου –ακόμα και αν μέρος της ρητορικής δεν έχει άμεσο πρακτικό αποτέλεσμα– δεν πρέπει να απορριφθούν ως επιπόλαιες ή ασήμαντες. Με τις ισραηλινές εκλογές να πλησιάζουν το επόμενο έτος, η υποστήριξη του Τραμπ προς τον Νετανιάχου θα μπορούσε να αποδειχθεί το ισραηλινό αντίστοιχο της «έκπληξης του Οκτωβρίου», που θα πείσει τους σκεπτικιστές Ισραηλινούς ψηφοφόρους ότι πρέπει να ψηφίσουν τον Νετανιάχου για να διατηρήσουν την υποστήριξη ενός πολύ δημοφιλούς προέδρου των ΗΠΑ.
Το θέμα είναι ότι ο Τραμπ έχει επιρροή επί του Νετανιάχου και, σε αντίθεση με τους προκατόχους του, δεν φοβάται να την χρησιμοποιήσει. Επομένως, το αν ο Τραμπ θα είναι διατεθειμένος να ασκήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στον Νετανιάχου για την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του σχεδίου των είκοσι σημείων – μιας περιφερειακής ειρηνευτικής πρωτοβουλίας που θα απαιτήσει εξαιρετικά δύσκολες αποφάσεις από τον Νετανιάχου και τον συνασπισμό του σε σχέση με τους Παλαιστινίους και τον έλεγχο της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ – παραμένει ανοιχτό ερώτημα.
Η άλλη αλλαγή που βρίσκεται σε εξέλιξη αφορά το επίπεδο και τη σταθερότητα της υποστήριξης του αμερικανικού κοινού προς το Ισραήλ. Η επιδίωξη του Νετανιάχου να «καταστρέψει» τη Χαμάς έχει αρχίσει να υπονομεύει την μέχρι τώρα αδιαμφισβήτητη υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς σχεδόν οτιδήποτε έχει επιλέξει να κάνει το Ισραήλ. Το άνευ προηγουμένου επίπεδο υποστήριξης που παρείχε ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου δεν ήταν αρκετό για τον Νετανιάχου, ο οποίος επέκρινε τον Μπάιντεν και σχεδόν υποστήριξε τον Τραμπ. Αν και η επίδραση της υποστήριξης του Νετανιάχου στις εθνικές εκλογές δεν άλλαξε ουσιαστικά το περίπου 70% της υποστήριξης που έδωσαν οι Αμερικανοί Εβραίοι στους Δημοκρατικούς στις εκλογές του 2024, η οργή για τη Γάζα και την αμερικανική πολιτική συνέβαλε στην οριακή εκλογική νίκη του Τραμπ σε αρκετές κρίσιμες αμφίρροπες πολιτείες.
Σήμερα, οι ψήφοι στο Κογκρέσο για την πώληση όπλων στο Ισραήλ δεν είναι πλέον δεδομένες. Ένας αυξανόμενος αριθμός Δημοκρατικών βουλευτών και ακόμη και ορισμένων Ρεπουμπλικάνων ψηφίζουν κατά της περαιτέρω στρατιωτικής βοήθειας. Κατ’ ελάχιστον, ορισμένοι δυσαρεστημένοι Δημοκρατικοί θέλουν να δουν αυστηρές οδηγίες για τη χρήση των αμερικανικών όπλων. Οι εικόνες της τεράστιας καταστροφής των κατοικιών και των υποδομών στη Γάζα και τα βίντεο των παλαιστινιακών οικογενειών που περιπλανιούνται μπρος-πίσω σύμφωνα με τις οδηγίες του Ισραήλ αναζητώντας τροφή και καταφύγιο, έχουν γίνει αφόρητα για πολλούς παραδοσιακούς υποστηρικτές του Ισραήλ στο Κογκρέσο και στο ευρύ κοινό.
Τόσο οι βραχυπρόθεσμες όσο και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των δύο εξελίξεων είναι εντυπωσιακές. Η πρώτη φάση της εκεχειρίας στη Γάζα διατηρείται, αν και με δυσκολία, και η διατήρησή της θα απαιτήσει πολύ ενεργή διπλωματία από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Τραμπ. Αν και ο Τραμπ έχει δώσει στον Νετανιάχου το πράσινο φως να ανταποκριθεί σε νέες επιθέσεις της Χάμας, αναμφίβολα θα περιορίσει την ικανότητα του Νετανιάχου να κινηθεί προληπτικά εναντίον της Χάμας, καθώς αυτή προσπαθεί να ανασυγκροτήσει την πολιτική της δύναμη στη Γάζα. Ο Νετανιάχου θέλει να δει και τις δύο απαιτήσεις προς τη Χαμάς – τον αφοπλισμό και την απομάκρυνσή της από την εξουσία – να εφαρμόζονται πριν το Ισραήλ προχωρήσει σε περαιτέρω αποχωρήσεις από τη Γάζα. Ωστόσο, ο Τραμπ μπορεί να κρίνει απαραίτητο να δώσει στη Χαμάς κάποιο πολιτικό περιθώριο αν η πρώτη φάση της εκεχειρίας πρόκειται να οδηγήσει σε δεύτερη φάση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω του νεοσύστατου Κέντρου Πολιτικού-Στρατιωτικού Συντονισμού στο Ισραήλ, έχουν επίσης αναλάβει, από τους Ισραηλινούς, τη διευκόλυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα.
Μια απροσδόκητη εξέλιξη σε αυτό το σενάριο είναι η απόφαση της κυβέρνησης να προωθήσει ένα φιλόδοξο ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την εξουσιοδότηση της πολυεθνικής δύναμης σταθεροποίησης – που ορίζεται ως δύναμη επιβολής του νόμου και όχι ως ειρηνευτική δύναμη – και ενός ρόλου διακυβέρνησης για τουλάχιστον δύο χρόνια. Το Ισραήλ δεν ήθελε ποτέ το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών να εμπλέκεται στην εθνική του πολιτική, και οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδόν πάντα υποχωρούσαν στις επιθυμίες του Ισραήλ. Αυτή τη φορά μπορεί να είναι διαφορετικά, αν και ακόμη και με εντολή του ΟΗΕ, η συγκρότηση μιας τέτοιας δύναμης από αραβικά και μουσουλμανικά κράτη – ειδικά ενώ η Χαμάς παραμένει οπλισμένη και το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της Χαμάς – θα είναι δύσκολη. Μια πρώιμη δοκιμασία της ικανότητας του Τραμπ να θέσει σε λειτουργία τη δύναμη σταθεροποίησης αφορά την Τουρκία: το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να κρατήσει την Τουρκία εκτός, ενώ ο Τραμπ είναι ερωτευμένος με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει επιρροή στη Χαμάς.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι ο Τραμπ έχει τον τελευταίο λόγο σε θέματα που σχετίζονται με το Ισραήλ, καθορίζοντας την πορεία των αμερικανοϊσραηλινών σχέσεων. Σε αντίθεση με τον Κλίντον ή τον Μπάιντεν, ο Τραμπ έχει μια λειτουργική προσέγγιση απέναντι στο Ισραήλ και δεν περιορίζεται από βαθιά συναισθηματική προσκόλληση σε αυτό. Αντιμετωπίζει επίσης λιγότερους πολιτικούς περιορισμούς, δεδομένου του βαθμού ελέγχου που ασκεί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.
Η περιφρόνηση του Νετανιάχου για τους Δημοκρατικούς είναι επίσης ένας παράγοντας μεταξύ των Αμερικανών Εβραίων υποστηρικτών του Ισραήλ – θυμηθείτε ότι το 2015, παρακάμπτοντας τον τότε πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, απευθύνθηκε στο Κογκρέσο για να εκφράσει την αντίθεσή του στη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ο Νετανιάχου έχτισε την πολιτική του καριέρα στην πεποίθηση ότι ήξερε πώς να χειριστεί την Ουάσιγκτον. Σήμερα, ωστόσο, οι δικές του ενέργειες και πολιτικές – ιδίως το ακραίο υπουργικό συμβούλιο με το οποίο είναι τώρα επιβαρυμένος – έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση στην οποία είναι ικέτης και αντικείμενο των πολιτικών και διπλωματικών ιδιοτροπιών του Τραμπ.
Ο Νετανιάχου μαθαίνει ότι η εγκατάλειψη των Δημοκρατικών και του δικομματισμού και η συμμαχία του με έναν ευμετάβλητο πρόεδρο μπορεί να έχει σημαντικό κόστος για την ελευθερία δράσης του Ισραήλ. Ο Νετανιάχου χρειάζεται την υποστήριξη του Τραμπ για να κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Χρειαζόταν τον Τραμπ για να φέρει εις πέρας τον δωδεκαήμερο πόλεμο κατά του Ιράν. Το ερώτημα είναι αν ο Νετανιάχου μπορεί να συνεχίσει να υποχωρεί στον Τραμπ όταν υλοποιηθεί η δεύτερη φάση της ειρηνευτικής συμφωνίας.
Όλα στη ζωή έχουν ένα τίμημα, και αυτό ισχύει και για την εξωτερική πολιτική. Ο χορός του Τραμπ και του Νετανιάχου συνεχίζεται προς το παρόν, αλλά σε κάποιο σημείο, το Ισραήλ θα πρέπει να πληρώσει το τίμημα. Αυτό σίγουρα θα συνεπάγεται περιορισμούς στην ελευθερία δράσης του στη Γάζα και πιθανώς και αλλού. Και θα συνοδεύεται από μειωμένη υποστήριξη των Αμερικανών Εβραίων για μια ισραηλινή πολιτική που έρχεται σε αντίθεση με σημαντικές αξίες και συμφέροντα των ΗΠΑ. Προς το παρόν, ο Νετανιάχου μπορεί να αισθάνεται ασφαλής, αλλά ο λογαριασμός ακόμη δεν έχει έρθει.
~
Ο Daniel C. Kurtzer είναι καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στην έδρα S. Daniel Abraham στη Σχολή Δημοσίων και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Princeton. Κατά τη διάρκεια μιας καριέρας εικοσιεννέα ετών στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο Kurtzer διετέλεσε πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ και στην Αίγυπτο. Υπήρξε μέλος του Επιτελείου Σχεδιασμού Πολιτικής του υπουργού Εξωτερικών George P. Shultz, ενώ διετέλεσε αναπληρωτής βοηθός γραμματέας για τις Υποθέσεις της Εγγύς Ανατολής και αναπληρωτής υφυπουργός για θέματα πληροφοριών και έρευνας.
Ο Aaron David Miller είναι ανώτερος ερευνητής στο Carnegie Endowment for International Peace, με ειδίκευση στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ (Πρόγραμμα American Statecraft). Το 1977 απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στη διπλωματική ιστορία της Μέσης Ανατολής και των ΗΠΑ από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Μεταξύ 1978 και 2003, ο Μίλερ υπηρέτησε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ως ιστορικός, αναλυτής, διαπραγματευτής και σύμβουλος των Ρεπουμπλικάνων και των Δημοκρατικών υπουργών Εξωτερικών, όπου συνέβαλε στη διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής για τη Μέση Ανατολή και την αραβοϊσραηλινή ειρηνευτική διαδικασία, και πιο πρόσφατα ως ανώτερος σύμβουλος για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών.
.~`~.
Το βιβλίο μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος με τίτλο:
Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης
Από την Ουκρανία και την Πανδημία στη Νέα Πλανητική Τάξη
Δημήτρης Β. Πεπόνης
Μπορείτε να προμηθευτείτε και να παραγγείλετε Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης (Τόπος) σε όλα τα βιβλιοπωλεία πανελλαδικά. Ενδεικτικοί σύνδεσμοι με το βιβλίο: Πολιτεία, Ιανός, Πρωτοπορία, Public κ.λπ.
~
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
7533 ε.Κ. (A.M.) | 4722 黄帝历 | 21 | 11 | 2025 μ.Χ. | 1447 سنة هجرية (A.H.) | 6 μ.Κ. (VI A.Q.)
