31 Δεκεμβρίου 2022

Παλαιοί και νέοι κύκλοι ζωής.


31 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022



Ο πρώτος κύκλος ζωής της Κοσμοϊδιογλωσσίας ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2018. 

Η συνείδηση της έκτασης και του βάθους των μεταβολών που λάμβαναν χώρα στο πλαίσιο της απαρχής ενός Νέου Ιστορικού Κύκλου, με σημείο καμπής την 23η Μαρτίου του έτους 2020 μ.Χ | 1441 سَنة هِجْريّة, ημερομηνία κατά την οποία παρουσιάστηκε ένα νέο σύστημα χρονολόγησης ή μια νέα χρονολογία και υποδηλώθηκε μια ιστορική τομή μεταξύ δυο εποχών, υπήρξε η αφορμή για την απαρχή ενός νέου κύκλου ζωής μέσω της επιστροφής της | π.Κ - BQ | και της έναρξης της | μ.Κ - AQ | Κοσμοϊδιογλωσσίας. 

Ο δεύτερος αυτός κύκλος ζωής της Κοσμοϊδιογλωσσίας ολοκληρώθηκε με τη συγγραφή βιβλίου τους περασμένους μήνες, το φθινόπωρο του 2022. 

Με την επικείμενη κυκλοφορία του βιβλίου την άνοιξη του νέου έτους (2023 | Year IV AQ | 4 μ.Κ), για την οποία θα ενημερωθείτε τους επόμενους μήνες, θα ξεκινήσει ο τρίτος κύκλος ζωής της Κοσμοϊδιογλωσσίας.




Σας ευχαριστώ όλους και όλες

Καλό χειμώνα, καλό χρόνο και καλή δύναμη

Εν αναμονή

4 μ.Κ | Year IV AQ | 2023



.~`~.


31 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

12 Δεκεμβρίου 2022

Αυτό δεν είναι ο Θεός; Ο δημιουργός της πραγματικότητάς μας; ― Τότε, ο κόσμος στον οποίο ζει ο Θεός είναι αληθινός κι εμείς είμαστε το κουκλόσπιτό του.


12 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


I

Ο • Μακάρι να κρατούσε για πάντα αυτή η στιγμή.

V • Είναι εκεί. Αποθηκευμένη στη μνήμη σου. Εσύ δεν έλεγες ότι η πραγματικότητα βρίσκεται μέσα στο μυαλό μας; Είναι όλα εκεί. Εσύ, εγώ, αυτό. Μέσα στο μυαλό σου. Για πάντα.

Ο • Μ' ακούς όταν σου λέω πράγματα.

V • Ακούω, ναι. Δεν συμφωνώ όμως. Η πραγματικότητα δεν είναι μόνο νευρώνες στον εγκέφαλο. Δεν είναι ό,τι έχουμε μέσα μας. Είναι ό,τι συμβαίνει απέξω.

Ο • Τίποτα απ' όλα αυτά δεν θα υπήρχε αν δεν ήταν το μυαλό προκειμένου να τα βιώσουμε (να περάσουν στο πεδίο της εμπειρίας). Και, για να το πάω παραπέρα, ίσως να μην υπάρχουν καν. Δεν ξέρουμε αν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο προκαλούνται από την πραγματικότητα ή από μια κατασκευασμένη πραγματικότητα...

V • Μην ξεχάσεις ποτέ.

Ο • Ποτέ.

II

V • Λυπάμαι που έπρεπε να το μάθεις έτσι. Τον λένε Έλιοτ. Είναι γιος μας.

Ο • Αυτό είναι αδύνατο. Δεν μπορώ να κάνω παιδιά. Οι γιατροί είπαν ότι δεν μπορώ.

V • Είναι μια ψευδή ανάμνηση.

Ο • Θα το θυμόμουν αν είχα παιδί. Γιατί δεν το θυμάμαι;

V • Γιατί ήθελες να ξεχάσεις.

Ο • Θα το ένιωθα αν είχα γιο. Γιατί δεν νιώθω τίποτα;

V • Γιατί ήθελες να πάψεις να πονάς.

Ο • Γιατί;

V • Ξέρω ότι θυμάσαι. Κάπου εκεί μέσα, ξέρω ότι θυμάσαι.

Ο • Δεν είναι αληθινό αυτό.

V • Είσαι παγιδευμένη εδώ.

Ο • Σε τι;

V • Το είπες κι εσύ η ίδια. Δεν ξέρουμε αν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο προκαλούνται από την πραγματικότητα ή από μια κατασκευασμένη πραγματικότητα.

Ο • Κατασκευασμένη;

V • Αυτό δεν είναι αληθινό. Είναι μια προσομοίωσηΤο σπήλαιο του Πλάτωνα. Βλέπεις σκιές στον τοίχο και νομίζεις ότι είναι η πραγματικότητα. Αλλά αν κοιτάξεις πίσω σου, θα δεις τι προκαλεί τις σκιές. Τι είναι αληθινό. Ξέχασες. Ξέχασες τι είναι αληθινό. Αλλά πρέπει να θυμηθείς. Πρέπει να ξυπνήσεις. Αλλιώς δεν θα μείνει τίποτα και η συνείδησή σου θα παγιδευτεί εδώ για πάντα.

Τελειώνει ο χρόνος.

III

Δ • Κάθε φορά κάνουν τα ίδια λάθη. Και κάθε φορά πεθαίνουν. Γιατί είναι δέσμιοι των συναισθημάτων τους. Αλλά αυτό τους κάνει αδύναμους. Είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα της ανθρώπινης φύσης. Δεν πρέπει να σε κυβερνά η αγάπη, ο θυμός, το μίσος. Είναι ανόητα συναισθήματα που θολώνουν το μυαλό... 

Κοίτα τους. Ήρθαν σ' αυτό το ταξίδι, γιατί επέλεξαν να ξεχάσουν το παρελθόν τους. Και τώρα είναι παγιδευμένοι εδώ...

Αν είσαι αρκετά γενναίος, θα σου δείξω την αλήθεια.

Ο εγκέφαλός μας είναι πολύ περίπλοκος. Όσο κι αν προσπαθούμε να ξεχάσουμε όσα δεν θέλουμε να θυμόμαστε, δεν μπορούμε να τα διαγράψουμε εντελώς. Είναι κομμάτι του εαυτού μας. Κομμάτι της ύπαρξής μας.

Ήρθε η ώρα να θυμηθείς...

Ακόμα κι αν διαγράψουμε τις αναμνήσεις στην προσομοίωση, οι αισθήσεις μας αντιδρούν ακόμη στα ίδια ερεθίσματα. Το μυαλό σου ίσως να μη θυμάται τι συνέβη εκεί μέσα. Αλλά το σώμα σου θυμάται. Θα σου δείξω την αλήθεια.

Έχε μου εμπιστοσύνη...

IV

Δ • Γεννιόμαστε είτε ως αναζητητές είτε ως αποφεύγοντες.

Το να είσαι ένας άνθρωπος που αποφεύγει, ανύποπτος, είναι ευλογία. Το να είσαι αναζητητής, απ' την άλλη, φέρνει μόνο πόνο. Ανοίγεις κάθε πόρτα, μπαίνεις στα πιο σκοτεινά κενά, για να αποκτήσεις περισσότερη γνώση... γεννήθηκες αναζητήτρια. Μακάρι να μην ήταν έτσι. Ήθελες να πάψεις να πονάς, αλλά τελικά προκάλεσες περισσότερο πόνο.

V

Δ • Όταν η μητέρα σου ήταν στην ηλικία σου, βρήκε μια εργασία για το σπήλαιο του Πλάτωνα στο γραφείο μου. Ήταν πολύ μικρή για να καταλάβει την αφηρημένη έννοια του Πλάτωνα. Ωστόσο, τη διάβασε ξανά και ξανά. Αυτή η ιδέα έφερε τα πάνω κάτω στον κόσμο της. Η ιδέα ότι η γνώση μας έχει όρια και ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε αν τα πράγματα είναι αυτό που φαίνονται. Είμαστε σε λήθαργο, αγνοώντας την αληθινή φύση των πραγμάτων.

Ένα βράδυ ήρθε και μου είπε "Αν είναι αλήθεια αυτό που λέει ο Πλάτωνας, πώς ξέρουμε τι είναι αληθινό; Πώς ξέρουμε αν η πραγματικότητα δεν είναι έξω από τη ζωή που ζούμε;"

Ήταν μεγάλη σκέψη για ένα κορίτσι της ηλικίας της.

Την κοίταξα και τη ρώτησα "Αυτό δεν είναι ο Θεός; Ο δημιουργός της πραγματικότητάς μας;"

Το σκέφτηκε λίγο. Και μετά απάντησε "Τότε, ο κόσμος στον οποίο ζει ο Θεός είναι αληθινός κι εμείς είμαστε το κουκλόσπιτό του. Και πάλι, ποιος δημιούργησε τον Θεό;

Δεν συνεχίζεται ατέρμονα;"


~.~


Από το γερμανικό δράμα εποχής επιστημονικής φαντασίας

1899

Από τους δημιουργούς της τραγωδίας επιστημονικής φαντασίας Dark, Baran bo Odar και Jantje Friese
Music by Ben Frost

Διαβάστε περισσότερα Σπουδαία Αποσπάσματα από κλασικά έργα-βιβλία και σειρές ή κινηματογραφικές επιλογές του 21ου αιώνα.


12 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

6 Δεκεμβρίου 2022

Ανθρωποποίηση.


6 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022



~


.~`~.


6 | 12 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

23 Σεπτεμβρίου 2022

Μεταβολές που επιφέρει η μερική επιστράτευση στη Ρωσσία και η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία: με αφορμή την διακήρυξη και το διάγγελμα του Πούτιν.


23 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


Όπως έχει επισημανθεί παλαιότερα μέσα από την Κοσμοϊδιογλωσσία, τέλος και σκοπός του πολέμου είναι η επιβολή της βούλησης της μιας αντιμαχόμενης πλευράς επί της άλλης. Η βούληση συνδέεται με το τίμημα που πρέπει να είναι διατεθειμένες να καταβάλλουν οι εμπόλεμες πλευρές. 

Η Ρωσσία δεν κατάφερε να επιβάλει στρατιωτικά τη βούλησή της στην Ουκρανία, μέσω της λεγόμενης ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, δηλαδή ενός συγκεκριμένου είδους πολέμου που επέλεξε η πολιτική και στρατιωτική της ηγεσία. Αυτό συνέβη διότι δεν ήταν διατεθειμένη να καταβάλλει το τίμημα που ήταν απαραίτητο γι' αυτό τον σκοπό.

Η μερική επιστράτευση στο εσωτερικό του Ρωσσικού κράτους προέρχεται ακριβώς από αυτή την συνθήκη: αποτελεί αναγνώριση της πραγματικότητας ότι πρέπει να πληρωθεί ένα διαφορετικό/μεγαλύτερο τίμημα, το οποίο προσπάθησε να αποφύγει η Μόσχα μέσω του είδους του πολέμου που επέλεξε, υπό τη μορφή της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», διακηρυγμένοι στόχοι της οποίας ήταν η «αποστρατιωτικοποίηση» και η «αποναζιστικοποίηση» του Ουκρανικού κράτους. 

Ο μόνος τρόπος να κερδηθεί ένας πόλεμος, εάν εξεταστεί στενά, δηλαδή στο πλαίσιο της νίκης και της ήττας στα πεδία των μαχών, και όχι ως προς την επιβολή της βούλησης του ενός επί του άλλου, που αποτελεί και τη βαθύτερη φύση του πολέμουόταν δεν υπάρχει συνθηκολόγηση νομικά και παραίτηση ουσιαστικά της μιας πλευράς, είναι με έλεγχο στο έδαφος και ιδιοποίηση γης, επί των οποίων οικοδομείται μια τάξη που έχει ως θεμέλιο ένα νόμο. Αυτά είναι ουσιαστικά και τα θεμέλια της ειρήνης.

Τα δημοψηφίσματα στο εξωτερικό του Ρωσσικού κράτους, συγκεκριμένα στις αυτοανακηρυχθείσες/αποσχισθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες/Περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ (Donetsk, Lugansk) και στις Περιφέρειες Ζαπορόζιε και Χερσώνα (Zaporozhye, Kherson) στο εσωτερικό του Ουκρανικού κράτους, πηγάζουν από την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας νομικής πραγματικότητας και πολιτικής τάξης στο έδαφος.

Με διαφορετικά λόγια, εφόσον δεν παραιτείται ή δεν συνθηκολογεί ο αντίπαλος, απαιτείται η προσπάθεια να επιβληθεί μια νέα πραγματικότητα και τάξη επί του εδάφους, την οποία θα πρέπει να είναι σε θέση να προασπιστεί η μια αντιμαχόμενη πλευρά, ανεξάρτητα από τη βούληση της άλλης/αντίπαλης πλευράς. Η επιτυχημένη έκβαση μιας τέτοιας προσπάθειας ονομάζεται νίκη, ενώ η αδυναμία διατήρησης αυτής της στρατιωτικά επιβληθείσας νομικής και πολιτικής πραγματικότητας και τάξης αποτελεί ήττα (βλέπε και αποχώρηση Αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. Όσο τεχνολογικά ανεπτυγμένα όπλα και εάν έχει κάποιος, εάν δεν καταφέρει να επιβάλλει έλεγχο στο έδαφος, μέσω ιδιοποίησης γης, και να οικοδομήσει μια νέα τάξη θεμελιωμένη σε νόμο, την οποία τάξη θα διατηρήσει κιόλας, δεν μπορεί να τελειώσει ένας πόλεμος, εκτός εάν ο αντίπαλος παραιτηθεί. Στον πόλεμο υπάρχουν δύο παράγοντες: τα όπλα και οι άνθρωποι. Και στο τέλος-τέλος, ο άνθρωπος και όχι τα όπλα είναι ο καθοριστικός παράγοντας. Τα πάσης φύσεως όπλα απλώς ανεβάζουν τον πήχη και τα επίπεδα του τιμήματος που καταβάλλεται: η Ιαπωνία παραιτήθηκε μόνο μετά από δύο πυρηνικές επιθέσεις από τις Η.Π.Α και κήρυξη πολέμου από την Ε.Σ.Σ.Δ).

Βέβαια, νίκη δεν σημαίνει αυτόματα τέλος του πολέμου. Εάν η μια αντιμαχόμενη πλευρά ηττηθεί, αλλά δεν ενδώσει και συνεχίσει να αντιστέκεται (όπως π.χ συνέβη μεταξύ Σαβαφίδων και Οθωμανών), τότε δεν υπάρχει τέλος στον πόλεμο, όχι απλώς γιατί ένας πόλεμος τελειώνει μόνο με συνθηκολόγηση ονομαστικά και παραίτηση στην πράξη, δηλαδή με την επιβολή της βούλησης του ενός επί του άλλου και την αποδοχή της βούλησης του νικητή από τον ηττημένο (κάτι που δεν έκαναν οι Σαβαφίδες, οι οποίοι παρόλο που ηττήθηκαν π.χ στη μάχη του Τσαλντιράν και καταλήφθηκε η πρωτεύουσά τους από τους Οθωμανούς, απλώς δεν παραιτήθηκαν, δεν υπέκυψαν, και συνέχιζαν να αντιστέκονται), αλλά επιπλέον διότι μια στρατιωτική νίκη μπορεί κάλλιστα να συνοδευτεί από μια πολιτική ήττα.

Μέσω της μερικής επιστράτευσης επέρχεται μεταβολή στη δομή, τη σύνθεση και τη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσσίας που πολεμούν στο μέτωπο και στη «γραμμή σύγκρουσης, η οποία ξεπερνά τα χίλια χιλιόμετρα, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο νεοναζιστικούς σχηματισμούς, αλλά στην πραγματικότητα ολόκληρη τη στρατιωτική μηχανή της συλλογικής Δύσης», όπως διαβάζουμε στο πρόσφατο διάγγελμα του Βλάντιμιρ Πούτιν, συνοδεύεται και από μεταβολή στους στόχους: ναι μεν συνεχίζεται η επιδίωξη της «απελευθέρωσης ολόκληρης της επικράτειας του Ντονμπάς», αλλά προστίθεται επιπλέον ως κύριος ενεργητικός/θετικός στόχος «η προστασία της κυριαρχίας, της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσσίας» καθώς «είναι στην ιστορική μας παράδοση, στο πεπρωμένο του λαού μας, να σταματήσουμε αυτούς που επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία, που απειλούν να διαμελίσουν και να υποδουλώσουν την πατρίδα μας». Επιπρόσθετα, ως παθητικός/αρνητικός στόχος ορίζεται «η αποτροπή της αποδυνάμωσης, του διχασμού και τελικά της καταστροφής της χώρας», που αποτελεί στόχο της Δύσης με βάση το διάγγελμα, καθώς «η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες πιέζουν άμεσα το Κίεβο να μεταφέρει στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφός μας. Δηλώνουν ανοιχτά ότι η Ρωσσία πρέπει να ηττηθεί με όλα τα μέσα στο πεδίο της μάχης, στερούμενη της πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής και κάθε είδους κυριαρχίας, και να λεηλατηθεί».

Και οι δύο αυτές μεταβολές, στη δομή της πολεμικής ανθρωπομηχανής και στους στόχους που επιδιώκονται μέσω των πολιτικών αποφάσεων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων, οδηγούν και σε μεταβολή στο είδος του πολέμου.

Συνολικά, η μερική επιστράτευση επιφέρει μεταβολές στη δομή, τη σύνθεση και τη λειτουργία του στρατού, της οικονομίας, του νομικού καθεστώτος και της πολιτικής κατάστασης σε ολόκληρη την κοινωνία και την επικράτεια της Ρωσσίας, καθώς και στους σκοπούς και στο είδος του πολέμου στην Ουκρανία ― με όλα τα προηγούμενα να αποτελούν πτυχές και εκφάνσεις που πηγάζουν από τη μεταβολή στο τίμημα που πρέπει να καταβάλλει η Ρωσσική Ομοσπονδία.

Εάν επιχειρήσουμε να συμπυκνώσουμε σε μια πρόταση το ουσιαστικά νέο στοιχείο που προσφέρει το διάγγελμα του Βλάντιμιρ Πούτιν της 21ης Σεπτεμβρίου 2022, θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως εξής: αναγνώριση του γεγονότος ότι προκειμένου να υπάρξει αν όχι τέλος (δηλαδή επιβολή της βούλησης του Ρωσσικού επί του Ουκρανικού κράτους) τουλάχιστον νίκη στον πόλεμο (δηλαδή αλλαγή της νομικής και πολιτικής πραγματικότητας υπό μια νέα τάξη στο διαφιλονικούμενο έδαφος), θα πρέπει να καταβληθεί ένα διαφορετικό/μεγαλύτερο τίμημα (μέσω της μερικής επιστράτευσης) και να υπάρξει διαφοροποίηση στο είδος του πολέμου, που θα συνοδεύεται, επιπλέον, από πυρηνική αποτροπή.


Δημήτρης Β. Πεπόνης

~

Εάν κάποιος στοχαστεί το παλαιότερο κείμενο με τίτλο Επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου; (το οποίο δημοσιεύτηκε πριν από επτά μήνες, τον Φεβρουάριο, και συγκεκριμένα σχεδόν μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της εισβολής), όχι μόνο σε ότι αφορά την κεντρική του ιδέα, που εκφράζεται στον τίτλο, αλλά και στο ζήτημα που θίγει περί σταδιακής κλιμάκωσης μέσω της διαφοροποίησης στο είδους του πολέμου, και επιπλέον σταθμίσει όσα επισημαίνονται προς το τέλος ενός δεύτερου κειμένου με τίτλο Από τον Εύξεινο στη Βαλτική ως ΝΑΤΟϊκή λίμνη: με αφορμή την διακήρυξη της Φινλανδίας, τότε αντιλαμβάνεται ότι όχι μόνο όλα τα προηγούμενα δεν προμηνύουν τίποτα καλό, αλλά ότι οδηγούμαστε με ταχύτατους ρυθμούς προς την άβυσσο. Το συγκεκριμένο κείμενο, το οποίο δημοσίευσα πριν από τέσσερις μήνες, τον Μάιο, ολοκληρωνόταν ως εξής: 

...ανεξάρτητα από λόγια και δηλώσεις, όλα τα κομμάτια του παζλ που μπορούν να οδηγήσουν σε μια απευκταία εξέλιξη, έχουν τοποθετηθεί στη γεωστρατηγική σκακιέρα... αυξάνοντας παράλληλα την πιθανότητα μιας άμεσης και ανοιχτής πλέον σύγκρουσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσσίας... Είναι σαν να βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη όλοι οι αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση, η οποία ανά πάσα στιγμή, σε συνάφεια με πιθανές μελλοντικές αλληλουχίες γεγονότων, θα μπορούσε να αποκτήσει σάρκα και οστά, με οποιαδήποτε αναπάντεχη αφορμή. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει κάτι που ονομάζεται συμπτωματική χρονική ακολουθία. Ο παράγοντας που είναι τελευταίος χρονικά, δεν σημαίνει ότι είναι και ο ουσιαστικός: οι αχτίδες του ήλιου που ξεπροβάλλουν πίσω από ένα σύννεφο πέφτοντας πάνω σε ένα γυαλί, ή σε έναν καθρέφτη, που υπάρχει στο δάσος σε περίοδο ξηρασίας, δεν καθιστούν ούτε το σύννεφο τον ουσιαστικό αιτιακό παράγοντα για το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς, ούτε το γυαλί ή τον καθρέφτη εάν δεν επικρατεί ξηρασία ή ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Η όλη κατάσταση έτσι όπως έχει διαμορφωθεί οδηγεί στην πυρκαγιά. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορεί να σταθεί σοβαρά αναλυτικά, η θεωρία του ενός ―προσώπου, επιτελείου, κράτους― που έχει την ευθύνη για τον πόλεμο...

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια θα είναι αυτά τα γεγονότα και ποιος θα είναι ο τελευταίος χρονικά από αυτούς τους παράγοντες που θα προστεθούν στην υπάρχουσα κατάσταση, διαδραματίζοντας τον αποφασιστικό ρόλο για την καθοριστική μεταβολή της, δηλαδή ποιο θα είναι το γεγονός που θα θεωρηθεί ως το κατ' εξοχήν αίτιο (και αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θα αντιληφθούν ως και το μοναδικό, όπως π.χ συμβαίνει με τις ερμηνείες για τον πόλεμο της Ουκρανίας). Ίσως να μην έχει και ιδιαίτερη σημασία, καθώς αυτό το λεγόμενο κατ' εξοχήν αίτιο δεν θα αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την καθοριστική μεταβολή, παρά ο λόγος και η αιτία θα βρίσκεται ―ας το τονίσουμε ξανά― στην όλη κατάσταση που θα έχει διαμορφωθεί. Στην ουσία είναι αδιάφορο με ποια χρονική σειρά συγκεντρώνονται οι παράγοντες που οδηγούν στη μεταβολή μιας κατάστασης: το ζήτημα είναι να μην συγκεντρώνονται αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια απευκταία κατάσταση. Μπορεί, λοιπόν, να μη γνωρίζουμε ποιο θα είναι αυτό το τελευταίο χρονικά γεγονός, όμως αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά, είναι ότι η νέα κατάσταση που αχνοφαίνεται στον ορίζονταόπως σκιαγραφείται από τους παράγοντες που τη διαμορφώνουν, παραπέμπει σε πόλεμο ευρείας κλίμακας

Διατύπωσα αυτή τη θέση δίχως να έχω ανάγκη τη μελέτη κινήτρων, λόγια και δηλώσεις σε ατομικό επίπεδο, προκειμένου να επιρρίψω ευθύνες με στόχο να υπάρξει καταλογισμός ενοχής, διότι δεν με ενδιαφέρει να εξυπηρετήσω τα μελλοντικά δικαστήρια, παρά με απασχολεί η προγνωστική δύναμη και η δυνατότητα πρόβλεψης. Με ενδιαφέρει περισσότερο το ερώτημα «γιατί γίνεται ένας πόλεμος» και λιγότερο το «ποιος φταίει;». Προκειμένου να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα αμέσως προηγούμενα παραθέτω ένα απόσπασμα από το κείμενο «Τις πταίει;» για τον πόλεμο, το οποίο δημοσίευσα λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την έναρξη της εισβολής της Ρωσσίας στην Ουκρανία:

Όταν οι άνθρωποι κάνουν την ερώτηση γιατί γίνεται ένας πόλεμος, σε μια υποτιθέμενη προσπάθεια να αναζητήσουν τα αίτια, συνήθως εννοούν ποιος έχει την ευθύνη για το ξέσπασμά του, προκειμένου μέσω αυτής της απόδοσης ή επίρριψης ευθύνης να υπάρξει καταλογισμός ενοχής. Η ιστορία σε ό,τι αφορά το παρελθόν, και η δημοσιογραφία στη σύντομη χρονική κλίμακα του παρόντος, συνήθως δίνουν μια απλή, καθαρή και συνεχώς επαναλαμβανόμενη απάντηση: ο επιτιθέμενος. Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις, στην πλευρά του επιτιθέμενου κυριαρχεί ένας κακός άνθρωπος, αν όχι κάποια διαταραγμένη προσωπικότητα,  ή και κάποιο είδος συλλογικής παράνοιας. Μάλιστα, στο ατομικό επίπεδο, ο ιστοριογραφικός μας πρωταγωνιστής, σκόπιμα και συνειδητά, δηλαδή έχοντας κίνητρο, φταίει για το ξέσπασμα του πολέμου. Όμως δεν αρκεί μόνον αυτό. Επιπροσθέτως, ο σίγουρα κακός αν όχι διαταραγμένος αυτός άνθρωπος, μαζί με το επιτελείο του, έχει προνοήσει και σχεδιάσει τον πόλεμο εκ των προτέρων, δηλαδή έχει πλάνο ή σχέδιο, με την απόδειξη αυτού του προσχεδιασμού να αποτελεί καθήκον των ιστορικών ex post facto, δηλαδή κατόπιν εορτής (ήτοι ήττας), και μετά το πέρας των γεγονότων. Τέλος, όταν έρχεται στην επιφάνεια το ερώτημα του χρονισμού, δηλαδή γιατί ο πόλεμος συνέβη τώρα και όχι νωρίτερα, μια συνηθισμένη απάντηση είναι ότι ναι μεν ο πρωταγωνιστής μας και το επιτελείο του είχαν προσχεδιάσει τον πόλεμο αλλά μέχρι τώρα τον ανέβαλαν προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη ευκαιρία, δηλαδή αποδίδεται δύναμη ελέγχου όχι απλώς των γεγονότων αλλά και της ροής ή της εξέλιξής τους.

Έτσι, μια πολύ συνηθισμένη και κυρίαρχη απάντηση, που αποτελεί δείγμα και της εποχής μας, στο ερώτημα γιατί γίνεται ένας πόλεμος είναι η εξής: «ο επιτιθέμενος κακός ή ψυχοπαθής (τάδε) ευθύνεται για τον πόλεμο. Όχι απλώς τον ξεκίνησε αλλά τον είχε προσχεδιάσει κιόλας, και μόλις οι συνθήκες ήταν κατάλληλες εξαπέλυσε τον πόλεμο». 

Ασφαλώς, αυτή δεν είναι μια ιστορική μέθοδος ή μια θεωρία ιστορίας παρά μια προσέγγιση δικαίου και ένας τρόπος επίρριψης ευθυνών ή ενοχής και καταδίκης...

Όμως, ενώ αυτές οι «ιστορικές» αντιλήψεις μπορεί να εξυπηρετούν σκοπούς από την περιοχή του δικαίου ―παραδείγματος χάριν τα κατηγορητήρια, τις παραβιάσεις συμβάσεων, την ανάληψη ευθύνης ή και την αποδοχή ενοχής (με το περίφημο άρθρο 231 της Συνθήκης των Βερσαλλιών, War Guilt Clause, να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα)―, εφαρμοζόμενες στα ιστορικά γεγονότα δεν εξηγούν τίποτα

Εάν όντως τα πράγματα εξελιχθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να οδηγηθούμε σε πόλεμο ευρείας κλίμακας, δεν είναι καθόλου απίθανο ένας ιστορικός του μέλλοντος να γράφει περίπου τα εξής γύρω στο έτος 2070 π.Χ ή 51 μ.Κ ~ Year LI AQ  (σχεδόν ξεφυλλίζω νοητά βιβλίο ιστορίας των επόμενων δεκαετιών με τίτλο: Putin’s war. A war of choice): 

Η θέση που ισχυρίζεται ότι ο Πούτιν, το επιτελείο του και το καθεστώς του, ήθελαν απλώς μια τοπική σύρραξη περιορισμένης κλίμακας δεν ευσταθεί. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Πούτιν επιδίωκε εξ αρχής πόλεμο ευρείας κλίμακας στην Ευρώπη. 

Δεν θα πρέπει να μας ξαφνιάσει μια τέτοια πιθανή αλλοίωση του παρελθόντος στο μέλλον, ούτε να μας παραξενέψει ότι πιθανώς στοιχεία που θα αποδεικνύουν μια τέτοια θέση θα βρεθούν ex post facto («Με τους σημερινούς πολύπλοκους τύπους της κρατικής και κοινωνικής οργάνωσης της Ευρώπης, μπορεί τάχα να φανταστεί κανείς ένα οποιοδήποτε γεγονός που να μην έχει προκαθοριστεί, υποδειχθεί, διαταχθεί από τους υπουργούς, τις Βουλές, τις εφημερίδες;», αναρωτιόταν πριν από περίπου ενάμισι αιώνα ο Τολστόι), αν έχουμε υπόψη μας ότι τα περισσότερα ιστορικά έργα, όπως και οι περισσότερες ιστοριογραφίες, εξυπηρετούν νομικούς και πολιτικούς στόχους. 

Ας ολοκληρώσουμε με ένα σύντομο απόσπασμα από το κεφάλαιο VII του δεύτερου επιλόγου του πασίγνωστου έργου του Τολστόι Πόλεμος και Ειρήνη

Εξετάζοντας μονάχα εκείνες τις εκφράσεις της θέλησης των ιστορικών προσώπων που θα μπορούσαν ν' αναφερθούν σε γεγονότα, σα διαταγές, οι ιστορικοί υπέθεταν ότι τα γεγονότα εξαρτώνται απ' τις διαταγές. Εξετάζοντας όμως τα ίδια τα γεγονότα και τη σχέση εκείνη των ιστορικών προσώπων με τις μάζες, εμείς βρήκαμε πως τα ιστορικά πρόσωπα και οι διαταγές τους εξαρτώνται απ' τα γεγονότα. 



Η απόφαση του Προέδρου της Ρωσσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Πούτιν για μερική επιστράτευση επιβεβαιώνει τη θέση του συμπατριώτη του Λεβ Νικολάιεβιτς Τολστόι ότι είναι τα ιστορικά πρόσωπα και οι διαταγές τους που εξαρτώνται από τα γεγονότα, και όχι τα γεγονότα που εξαρτώνται από τις διαταγές. Όμως μια τέτοια θέση δεν μπορεί να γίνει κοινά αποδεκτή, διότι καθιστά αδύνατη μια μελλοντική δίκη.


.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


23 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

8 Σεπτεμβρίου 2022

― Οι λόγοι που κάνουν τους ανθρώπους να θέλουν να βλάψουν και να κάνουν το κακό, είναι... ― Όλες λοιπόν τις πράξεις τους οι άνθρωποι δεν μπορεί παρά να τις κάνουν για επτά λόγους:


8 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


Οι λόγοι που κάνουν τους ανθρώπους να θέλουν να βλάψουν και να κάνουν το κακό, είναι η κακία και η έλλειψη αυτοελέγχου· γιατί αν ένας άνθρωπος έχει μία ή περισσότερες κακίες, κάνει και αδικίες σχετικές με την κακία που τυχαίνει να έχει· ο ανελεύθερος, π.χ., σχετικές με τα χρήματα, ο ακόλαστος σχετικές με τις σωματικές ηδονές, ο μαλθακός σχετικές με την καλοπέρασή του, ο δειλός σχετικές με τους κινδύνους (εγκαταλείπουν, πράγματι, από φόβο τους συντρόφους τους την ώρα του κινδύνου), ο φιλόδοξος για χάρη των τιμών, ο οξύθυμος πάνω στο θυμό του, ο παθιασμένος με τις νίκες για χάρη της νίκης, ο στυφός για να πάρει εκδίκηση, ο δίχως φρόνηση γιατί μπερδεύει το δίκαιο και το άδικο, ο ξεδιάντροπος από αδιαφορία για τη γνώμη των άλλων — παρόμοια και όλοι οι άλλοι, ο καθένας ενσχέσει με το είδος και το περιεχόμενο της ιδιαίτερης κακίας του...

Όλες οι πράξεις των ανθρώπων έχουν την αρχή τους είτε σε λόγους που βρίσκονται έξω από τους ίδιους είτε σε λόγους που βρίσκονται μέσα τους. Στην περίπτωση που η αιτία της πράξης δεν βρίσκεται μέσα στο ίδιο το άτομο, η πράξη οφείλεται είτε στην τύχη είτε στην ανάγκη. Από τις πράξεις που οφείλονται στην ανάγκη άλλες οφείλονται σε άσκηση βίας και άλλες στη φύση. Επομένως όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι για λόγους που δεν βρίσκονται μέσα στους ίδιους οφείλονται στην τύχη, στη φύση ή στην άσκηση βίας, ενώ όσα κάνουν για λόγους που βρίσκονται μέσα στους ίδιους, όταν δηλαδή η αιτία γι᾽ αυτά είναι τα ίδια τα άτομα, οι πράξεις αυτές οφείλονται είτε σε συνήθεια είτε σε έντονη επιθυμία, η οποία άλλοτε ελέγχεται από τη λογική και άλλοτε όχι. Αυτό που λέμε «βούληση» είναι η επιθυμία για κάτι καλό (κανείς, πράγματι, δεν θέλει κάτι παρά μόνο αν πιστεύει πως είναι καλό)· μη ελεγχόμενες από τη λογική επιθυμίες είναι η οργή και ο πόθος. 

Όλες λοιπόν τις πράξεις τους οι άνθρωποι δεν μπορεί παρά να τις κάνουν για επτά λόγους: τύχη, φύση, βία, συνήθεια, λογική, οργή, ζωηρή επιθυμία.

Η παραπέρα διαίρεση των ανθρώπινων πράξεων με βάση την ηλικία, τις ιδιότητες του χαρακτήρα ή κάτι άλλο δεν έχει κανένα νόημα· γιατί αν οι νέοι συμβαίνει να είναι οργίλοι ή πλήρεις από επιθυμίες, δεν είναι η νεότητά τους η αιτία γι᾽ αυτού του είδους τις πράξεις τους, αλλά η οργή και η επιθυμία·... Γι᾽ αυτό, το σωστό είναι να αφήσουμε καταμέρος αυτές τις διακρίσεις, δεν πρέπει όμως να παραλείψουμε να εξετάσουμε τί λογής επακόλουθα έχουν κατά κανόνα οι συγκεκριμένες ιδιότητες των επιμέρους προσώπων ή πραγμάτων· γιατί αν κάποιος είναι ανοιχτόχρωμος ή σκουρόχρωμος, ψηλός ή κοντός, δεν υπάρχει κανόνας που να λέει ότι θα ακολουθήσει τότε κάποιο από τα επακόλουθα που είπαμε· αν όμως είναι νέος ή γέρος, δίκαιος ή άδικος, τότε πια υπάρχει διαφορά. Γενικά, πρέπει να εξετάζουμε καθετί που κάνει τους χαρακτήρες των ανθρώπων να διαφέρουν· π.χ., το να θεωρεί κανείς τον εαυτό του πλούσιο ή φτωχό θα προκαλέσει κάποια διαφορά, όπως επίσης το να θεωρεί τον εαυτό του καλότυχο ή κακότυχο.

Της τύχης αποτέλεσμα είναι όλα εκείνα που η αιτία τους είναι απροσδιόριστη και δεν γίνονται για κάποιον σκοπό· επίσης όσα δεν γίνονται πάντοτε, ούτε τις περισσότερες φορές, ούτε με έναν προδιαγεγραμμένο τρόπο (όλα αυτά είναι, βέβαια, φανερά από τον ορισμό της τύχης). Της φύσης αποτέλεσμα είναι όσα έχουν την αιτία τους μέσα τους και σύμφωνη με έναν προδιαγεγραμμένο κανόνα: πάντοτε ή τις περισσότερες φορές συμβαίνουν με τον ίδιο τρόπο. Όσο γι᾽ αυτά που γίνονται αντίθετα με τους φυσικούς κανόνες, δεν υπάρχει κανένας λόγος να διερευνήσουμε εξονυχιστικά αν γίνονται σύμφωνα με κάποιον φυσικό νόμο ή για κάποιον άλλο λόγο — αιτία αυτών των πραγμάτων θα μπορούσε, κατά τη γνώμη μου, να θεωρηθεί και η τύχη. Σε βία οφείλονται όσα γίνονται παρά την επιθυμία και τους λογικούς σχεδιασμούς αυτών που τα κάνουν. Από συνήθεια γίνονται όσα κάνουμε επειδή τα έχουμε κάνει πολλές φορές. Στη λογική οφείλονται όσα από τα καλά πράγματα για τα οποία μιλήσαμε θεωρούνται συμφέροντα ή ως τέλος ή ως μέσα που οδηγούν στο τέλος, με τον όρο βέβαια ότι γίνονται επειδή είναι συμφέροντα· γιατί και οι ακόλαστοι κάνουν πράγματα συμφέροντα, δεν τα κάνουν όμως επειδή τους συμφέρουν, αλλά επειδή τους είναι ευχάριστα. Σε παραφορά και σε οργή οφείλονται οι πράξεις εκδίκησης. Υπάρχει, πάντως, διαφορά ανάμεσα στην εκδίκηση και την τιμωρία: η τιμωρία γίνεται για χάρη αυτού που την υφίσταται, ενώ η εκδίκηση για χάρη αυτού που την κάνει, για να νιώσει δηλαδή ικανοποίηση. Τί είναι η οργή θα γίνει φανερό όταν θα μιλήσουμε για τα πάθη. Από ζωηρή επιθυμία γίνονται όσα είναι ολοφάνερα ευχάριστα. Στα ευχάριστα ανήκει επίσης καθετί που μας είναι οικείο εκ φύσεως, όπως και καθετί στο οποίο έχουμε συνηθίσει· γιατί οι άνθρωποι κάνουν με ευχαρίστηση ακόμη και πράγματα που δεν είναι από τη φύση τους ευχάριστα, αν τα έχουν συνηθίσει μια ζωή.

~

Επομένως (για να συνοψίσουμε) όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι για λόγους που βρίσκονται μέσα στους ίδιους είναι ή τους φαίνονται καλά, είναι ή τους φαίνονται ευχάριστα. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι κάνουν με τη θέλησή τους αυτά που η αιτία τους βρίσκεται μέσα στους ίδιους και χωρίς τη θέλησή τους αυτά που η αιτία τους βρίσκεται έξω από τους ίδιους, μπορούμε να πούμε ότι όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι με τη θέλησή τους είναι ή τους φαίνονται καλά, είναι ή τους φαίνονται ευχάριστα — φυσικά, στα καλά βάζω επίσης τόσο την απαλλαγή από αυτά που είναι ή τους φαίνονται κακά όσο και την αντικατάσταση ενός μεγαλύτερου κακού με ένα μικρότερο, όπως επίσης βάζω στα ευχάριστα τόσο την απαλλαγή από τα λυπηρά ή από αυτά που τους φαίνονται λυπηρά όσο και την αντικατάσταση ενός λυπηρού από ένα άλλο λιγότερο λυπηρό...

Ευχάριστα είναι επίσης όσα γίνονται από συνήθεια· ο λόγος είναι ότι καθετί στο οποίο έχουμε συνηθίσει μοιάζει πια σαν κάτι το φυσικό· γιατί η συνήθεια είναι κάτι σαν τη φύση, για τον λόγο ότι το «συχνά» βρίσκεται πολύ κοντά στο «πάντοτε»: το «πάντοτε» έχει να κάνει με τη φύση, το «συχνά» με τη συνήθεια. Ευχάριστο είναι επίσης αυτό που δεν είναι αποτέλεσμα βίας· γιατί η βία είναι αντίθετη προς τη φύση· γι᾽ αυτό και ό,τι γίνεται αναγκαστικά, είναι δυσάρεστο: είχε δίκαιο αυτός που είπε ό,τι μας επιβάλλεται αναγκαστικά, είναι δυσάρεστο· οι έγνοιες, οι σοβαρές ασχολίες, οι εντάσεις είναι δυσάρεστα πράγματα, γιατί μας επιβάλλονται αναγκαστικά και με τη βία — εκτός κι αν τα έχουμε συνηθίσει, οπότε η συνήθεια τα κάνει ευχάριστα. Τα αντίθετά τους είναι ευχάριστα· έτσι η τεμπελιά, η αποφυγή του κόπου, η αδιαφορία, η διασκέδαση, η ξεκούραση και η χαλάρωση, ο ύπνος ανήκουν στα ευχάριστα πράγματα· γιατί τίποτε από όλα αυτά δεν έχει σχέση με εξαναγκασμό.

Καθετί για το οποίο έχουμε μέσα μας επιθυμία είναι ευχάριστο· η επιθυμία είναι, πράγματι, πόθος για το ευχάριστο. Από τις επιθυμίες, τώρα, άλλες σχετίζονται με το άλογο μέρος της ψυχής μας και άλλες με το λογικό της μέρος. Όταν λέω «επιθυμίες που σχετίζονται με το άλογο μέρος της ψυχής», εννοώ αυτές που δεν τις προκαλεί κάποια διεργασία του νου· τέτοιες είναι αυτές που τις λέμε φυσικές, όπως αυτές που τις έχουμε μέσω του σώματος, η επιθυμία της τροφής, π.χ., η πείνα και η δίψα, και το ξεχωριστό είδος επιθυμίας που αντιστοιχεί σε κάθε ξεχωριστό είδος τροφής· επίσης οι επιθυμίες που σχετίζονται με τη γεύση, με τις αφροδισιακές ηδονές και γενικά με την αφή, αλλά και με την όσφρηση, την ακοή και την όραση. «Επιθυμίες που σχετίζονται με το λογικό μέρος της ψυχής» ονομάζω αυτές που οφείλονται στο ότι έχουμε πεισθεί· πολλά, πράγματι, οι άνθρωποι επιθυμούν να τα δουν και να τα αποκτήσουν, αφού άκουσαν γι᾽ αυτά και πείσθηκαν... είναι φανερό ότι ηδονή αισθάνονται και αυτοί που θυμούνται και αυτοί που ελπίζουν, αφού υπάρχει εκεί και αίσθηση. Κατά συνέπεια όλα τα ευχάριστα πράγματα δεν μπορεί παρά να είναι ή παρόντα (στην περίπτωση της αίσθησης) ή παρελθόντα (στην περίπτωση της ανάμνησης) ή μελλοντικά (στην περίπτωση της ελπίδας)· γιατί οι άνθρωποι αισθάνονται το παρόν, θυμούνται το παρελθόν, ελπίζουν για το μέλλον. Από αυτά λοιπόν που θυμούμαστε, ευχάριστα είναι όχι μόνο αυτά που ήταν ευχάριστα τη στιγμή που ήταν παρόντα, αλλά και κάποια που δεν ήταν τότε ευχάριστα, που είχαν όμως αργότερα μια όμορφη και καλή συνέχεια· εξού και ο λόγος

είναι, στ᾽ αλήθεια, ευχάριστο, όταν σωθείς, 
να θυμάσαι τα όσα τράβηξες 

και

χαίρεται κανείς και με τα βάσανα που τράβηξε,
όταν θυμάται πόσα έπαθε και πόσα έκανε ο ίδιος.

Αριστοτέλης

~ . ~

Πολλές ακόμα παρατηρήσεις για τα ανθρώπινα πράγματα προηγούνται και έπονται του συγκεκριμένου αποσπάσματος. Και όσο περισσότερο διαβάζει κανείς το κείμενο τόσο εντονότερα αντιλαμβάνεται πως δεν έχει αλλάξει τίποτα εδώ και χιλιετίες (όλα τριγύρω ―δηλαδή εξωτερικά― αλλάζουνε κι όλα τα ίδια ―εσωτερικά― παραμένουν), παρά τις αντιλήψεις περί υποκειμενικότητας, νεωτερικότητας και προόδου των τελευταίων δύο αιώνων, τις διαφορετικές ερμηνείες και τις γελοιογραφίες του «προνεωτερικού» ανθρώπου από διάφορες «επιστήμες».

Η εποχή μας φαντάζει σε αρκετούς ανθρώπους ριζικά διαφορετική από όλες τις προηγούμενες, όμως η φύση των πραγμάτων παραμένει πάντοτε ίδια, και μόνον τεχνητά και παροδικά είναι δυνατόν να αλλοιωθεί ― η δε πίστη στην τεχνολογία συνεχώς γεννά ψευδοεπιστήμες και τεχνοθρησκείες

~

Διαβάστε περισσότερα σπουδαία αποσπάσματα από τον Αριστοτέλη, και από άλλα σπουδαία πρόσωπα, καθώς και από κινηματογραφικές επιλογές του 21ου αιώνα


.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


8 | 9 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

31 Αυγούστου 2022

6.000 πόδια πέρα από τον άνθρωπο και τον χρόνο.


31 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


Θα διηγηθώ τώρα την ιδέα του Ζαρατούστρα. Η βασική σύλληψη του έργου αυτού, η ιδέα της αιώνιας επιστροφής, αυτή η ανώτατη διατύπωση της κατάφασης, χρονολογείται από τον Αύγουστο του έτους 1881: γράφτηκε σ' ένα φύλλο χαρτιού με την υποσημείωση: «6.000 πόδια πέρα από τον άνθρωπο και τον χρόνο». 

Τη μέρα εκείνη διέσχιζα τα δάση που βρίσκονται κοντά στην όχθη της λίμνης Σιλβαπλάνα· σταμάτησα μπροστά σ' έναν πελώριο βράχο, που υψωνόταν μπροστά μου σε μορφή πυραμίδας. 




Τότε μου ήρθε αυτή η ιδέα. ― Αν γυρίσω λίγους μήνες πίσω απ' αυτή τη μέρα, ανακαλύπτω σαν οιωνό μια αιφνίδια και πολύ αποφασιστική αλλαγή στο γούστο μου, ιδίως όσον αφορά τη μουσική. Ολόκληρος ίσως ο Ζαρατούστρας δεν αποκαλύπτει τίποτε άλλο παρά μουσική...


~ . ~

Όταν έγινε τριάντα χρονών ο Ζαρατούστρα, εγκατέλειψε τον τόπο που είχε γεννηθεί και τη λίμνη του τόπου του και πήγε στο βουνό. Εκεί απόλαυσε το πνεύμα του και τη μοναξιά του δίχως να κουραστεί, για δέκα ολόκληρα χρόνια. Στο τέλος όμως, η καρδιά του άλλαξε ― κι ένα πρωί, καθώς ρόδιζε η αυγή, σηκώθηκε, παρουσιάστηκε μπροστά στον ήλιο και του μίλησε ως εξής:

«Εσύ, μεγάλο άστρο! Αν δεν είχες αυτούς που φωτίζεις, τι θα ήταν η ευτυχία σου; Δέκα χρόνια ερχόσουν εδώ πάνω από τη σπηλιά μου· μια μέρα θα βαριόσουν το φως σου και τούτον τον δρόμο, αν δεν υπήρχα εγώ, ο αετός μου και το φίδι μου. Εμείς όμως σε περιμέναμε κάθε πρωί, σε απαλλάσαμε από το περίσσευμά σου και σε ευλογούσαμε γι' αυτό. Δες! Έχω μπουχτίσει τη σοφία σου, σαν την μέλισσα που έχει μαζέψει παρά πολύ μέλι, έχω ανάγκη από χέρια που απλώνονται. Θα μου άρεσε να προσφέρω απλόχερα και να μοιράζω, ώσπου εκείνοι που είναι σοφοί ανάμεσα στους ανθρώπους να χαρούν και πάλι την τρέλα τους και εκείνοι που είναι φτωχοί τον πλούτο τους. Γι' αυτό πρέπει να κατέβω στα βάθη: όπως κάνεις εσύ το βράδυ, όταν πηγαίνεις πίσω από τη θάλασσα και φέρνεις το φως ακόμη και στον κάτω κόσμο, εσύ υπερβολικά πλούσιο άστρο! Εγώ πρέπει σαν εσένα, να δύσω, όπως λένε οι άνθρωποι, στους οποίους θέλω να κατέβω. Δωσ' μου λοιπόν, την ευλογία σου, εσύ ήρεμο μάτι, που μπορείς να βλέπεις δίχως φθόνο ακόμη και μια υπερβολικά μεγάλη ευτυχία! Ευλόγησε το κύπελλο, που θέλει να ξεχειλίσει ώσπου το νερό να κυλήσει από μέσα του χρυσό και να φέρει παντού την αναλαμπή της αγαλλίασής σου! Δες! Αυτό το κύπελλο θέλει πάλι να αδειάσει, κι ο Ζαρατούστρα θέλει πάλι να γίνει άνθρωπος».

― Έτσι άρχισε η δύση του Ζαρατούστρα.

~ . ~

Οι επτά σφραγίδες
(Ή: το τραγούδι του ναι και του αμήν)

«Αν είμαι προφήτης και μεστός από εκείνο το προφητικό πνεύμα, που βαδίζει πάνω σε ψηλές κορυφογραμμές ανάμεσα σε δύο θάλασσες ― ανάμεσα στο περασμένο και το μελλοντικό, όπως βαδίζει το βαρύ σύννεφο ― εχθρός όλων των πνιγηρών χαμηλωμάτων, εχθρός όλων όσα είναι κουρασμένα και δεν μπορούν ούτε να πεθάνουν ούτε να ζουν: 

έτοιμος για την αστραπή στον σκοτεινό κόλπο και για λυτρωτικές ακτίνες φωτός, φορτωμένος με αστραπές, που λένε ναι! γελούν ναι! έτοιμος για προφητικές αστραπές: 

― μακάριος όμως εκείνος που είναι έτσι φορτωμένος! Και αληθινά, πολύ καιρό πρέπει να κρέμεται στο βουνό σαν βαριά κακοκαιρία όποιος θα ανάψει μια μέρα το φως του μέλλοντος!

ω, πως θα μπορούσα να μη βρίσκομαι σε οργασμό για την αιωνιότητα και για το γαμήλιο δαχτυλίδι των δαχτυλιδιών ― το δαχτυλίδι της επιστροφής!

Ακόμη δε βρήκα τη γυναίκα, από την οποία θα ήθελα παιδιά, εκτός από τούτη τη γυναίκα που αγαπώ: γιατί σ' αγαπώ, ω αιωνιότητα!

Γιατί σ' αγαπώ, ω αιωνιότητα!»


.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


31 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

17 Αυγούστου 2022

Η ιδέα του Πλάτωνα και το πράγμα καθ' αυτό του Καντ.


17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


...διαπιστώνουμε ότι το πράγμα καθ' αυτό του Καντ και η ιδέα του Πλάτωνα (το μοναδικό γι' αυτόν όντως ον), τα δύο μεγάλα αυτά σκοτεινά παράδοξα των δύο μέγιστων φιλοσόφων της Εσπερίας, μπορεί να μην ταυτίζονται, όμως συγγενεύουν μολαταύτα πολύ μεταξύ τους και δεν διαφέρουν παρά ως προς έναν και μόνο προσδιορισμό. Αμφότερα τα μεγάλα αυτά παράδοξα αποτελούν πράγματι το καθένα το άριστο υπόμνημα του άλλου, καθώς μοιάζουν με δύο εντελώς διαφορετικές διαδρομές που οδηγούν στον ίδιο προορισμό. Τούτο μπορεί να καταστεί σαφές με τα εξής ολίγα: 

Εκείνο που λέει ο Καντ είναι, ως προς τα ουσιώδη, το ακόλουθο:

Ο χρόνος, ο χώρος και η αιτιότητα δεν είναι προσδιορισμοί του πράγματος καθ' αυτό, αλλά προσιδιάζουν μόνο στην εμφάνισή του, καθώς δεν είναι τίποτε άλλο παρά μορφές που διέπουν την γνώση μας. Καθότι δε κάθε πολλαπλότητα, καθώς και η γένεση και ο αφανισμός των όντων είναι δυνατά χάρη και μόνο στον χρόνο, τον χώρο και την αιτιότητα, έπεται ότι κι αυτά επίσης ανήκουν μόνο στο φαινόμενο κι επουδενί στο πράγμα καθ' αυτό· κατά συνέπεια, οι νόμοι εκείνων δεν μπορούν να εφαρμοσθούν σε τούτο. Τα λεχθέντα ισχύουν ακόμα και για το δικό μας Εγώ, το οποίο και δεν γιγνώσκουμε παρά μόνον ως φαινόμενο και όχι όπως ενδέχεται να είναι καθ' αυτό.

Τούτο είναι, όσον αφορά το υπό θεώρηση σημαντικό ζήτημα, το νόημα και το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Καντ.

Ο δε Πλάτων τώρα λέει:

Τα πράγματα αυτού του κόσμου, τα αντιληπτά από τις αισθήσεις μας, δεν έχουν απολύτως κανένα αληθές Είναι, είναι αεί γιγνόμενα και ουδέποτε όντα, δεν έχουν παρά σχετικό απλώς Είναι και δεν υπάρχουν στο σύνολό τους παρά μόνο στο πλαίσιο της μεταξύ τους σχέσης και χάρη σ' αυτήν· ολόκληρη άρα την ύπαρξή τους μπορεί κανείς να την ονομάσει κάλλιστα και "μη-Είναι". Δεν αποτελούν επομένως ούτε και αντικείμενα πραγματικής γνώσης (επιστήμης), καθότι τέτοια γνώση δεν είναι δυνατή παρά μόνον αναφορικά με τα όσα υπάρχουν καθ' αυτά και αυτοτελώς και πάντοτε με τον ίδιο τρόπο· εκείνα, αντιθέτως, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αντικείμενο δόξας βασιζόμενης στην αίσθηση (δόξα μετ' αισθήσεως αλόγου).
Όσο τώρα είμαστε δέσμιοι της κατ' αίσθησιν αντίληψης αυτών, μοιάζουμε με ανθρώπους που βρίσκονται μέσα σ' ένα ζοφερό σπήλαιο και είναι τόσο σφιχτά δεμένοι ώστε να μην μπορούν να στρέψουν ούτε το κεφάλι τους, οι οποίοι έτσι δεν θα βλέπουν τίποτε άλλο πέρα από τις σκιές πραγματικών αντικειμένων τις σχηματιζόμενες στον τοίχο απέναντί τους από το φως μιας φωτιάς πίσω τους (αντικειμένων μεταφερόμενων πέρα δώθε ανάμεσα στους ίδιους και την φωτιά) και οι οποίοι δεν θα μπορούν μάλιστα να δουν ούτε ο ένας τον άλλον, ούτε καν τον ίδιο τους τον εαυτό· το μοναδικό που θα βλέπουν θα είναι οι σκιές στον τοίχο εκείνο, η δε σοφία τους θα περιορίζεται στο να προβλέπουν εκ πείρας την σειρά με την οποία εμφανίζονται οι εν λόγω σκιές. 
Το μοναδικό αντιθέτως που μπορεί εδώ να ονομάζεται "πραγματικά ον" (όντως ον), καθότι αεί ον, ουδέποτε γιγνόμενο και αφανιζόμενο, είναι τα πραγματικά αρχέτυπα των σκιών εκείνων, οι αιώνιες ιδέες, οι πρωταρχικές μορφές όλων των πραγμάτων. Αυτές δεν παρουσιάζουν καμία πολλαπλότητα, καθότι η καθεμιά τους δεν είναι κατά την ουσία της παρά μια και μόνο, όντας η ίδια το αρχέτυπο εκείνο είδωλα ή σκιές του οποίου είναι όλα τα επιμέρους, εφήμερα πράγματα του ίδιου μ' αυτήν ονόματος και είδους. Δεν υπόκεινται επίσης διόλου στην γένεση και τον αφανισμό, καθώς είναι αληθώς όντα, ουδέποτε γιγνόμενα και αφανιζόμενα, όπως είναι τα εφήμερα και αφανιζόμενα είδωλά τους (αμφότεροι δε οι αρνητικοί αυτοί καθορισμοί εμπεριέχουν κατ' ανάγκη την προϋπόθεση ότι ο χρόνος, ο χώρος και η αιτιότητα δεν έχουν καμία σημασία και ισχύ γι' αυτές και ότι άρα οι ίδιες δεν υπάρχουν εντός αυτών). Γι' αυτές και μόνο υπάρχει αυθεντική γνώση, καθώς αντικείμενο μιας τέτοιας δεν μπορεί να είναι παρά μόνο το αεί και το από πάσης απόψεως (ήτοι καθ' αυτό) ον, όχι εκείνο που ναι μεν είναι, όμως συγχρόνως επίσης δεν είναι, ανάλογα με το πως κανείς το θεωρεί.

Αυτή είναι η διδασκαλία του Πλάτωνα.

Είναι προφανές και δεν χρήζει περαιτέρω απόδειξης ότι το βαθύτερο νόημα των δύο θεωριών είναι ακριβώς το ίδιο: Αμφότερες αποφαίνονται ότι ο ορατός κόσμος δεν συνιστά παρά το φαινόμενο, το οποίο, είναι καθ' αυτό μηδαμινό, διαθέτει δε σημασία και αντλεί πραγματικότητα αποκλειστικά και μόνον από εκείνο του οποίου αποτελεί έκφραση (από το πράγμα καθ' αυτό για τον έναν φιλόσοφο, από την ιδέα για τον άλλον), με όλες τις μορφές του φαινομένου, ακόμα και τις πλέον καθολικές και ουσιώδεις, να είναι, σύμφωνα με τις δύο θεωρίες, παντελώς ξένες στο ίδιο το αληθώς ον. Ο Καντ, προκειμένου να άρει τις μορφές αυτές, τις εξέφρασε άμεσα τις ίδιες με αφηρημένους όρους και αποστέρησε ευθέως το πράγμα καθ' αυτό από τον χρόνο, τον χώρο και την αιτιότητα, καθότι πρόκειται για απλές μορφές του φαινομένου. Ο Πλάτωνας, από την άλλη πλευρά, δεν έφτασε έως την ύψιστη διατύπωση, αποστέρησε δηλαδή τις ιδέες του από τις εν λόγω μορφές μόνον έμμεσα, αφαιρώντας από τις μεν εκείνο που είναι δυνατόν χάρη και μόνο στις δε, τουτέστιν την πολλαπλότητα των ομοειδών, την γένεση και τον αφανισμό.

Θέλω ωστόσο, αν και εκ του περισσού, την παράδοξη και σημαντική αυτή συμφωνία να την καταστήσω παραστατική και μ' ένα επίσης παράδειγμα. Έστω ότι έχουμε μπροστά μας ένα ζώο, σε πλήρη δράση.

Ο Πλάτων θα έλεγε: «Το ζώο αυτό δεν έχει ύπαρξη αληθή, αλλά μόνο φαινομενική, αέναο γίγνεσθαι, ύπαρξη σχετική... Αληθώς ον είναι αποκλειστικά και μόνον η απεικονιζόμενη στο ζώο τούτο ιδέα ή το ζώο αυτό καθ' αυτό (αυτό το θηρίον), το οποίο δεν εξαρτάται από τίποτα, υπάρχει απεναντίας καθ' αυτό και αυτοτελώς, χωρίς αρχή και τέλος, πάντοτε κατά τον ίδιο τρόπο. Στο μέτρο δε που αναγνωρίζουμε στο ζώο αυτό την ιδέα του, είναι εντελώς αδιάφορο και άνευ σημασίας το αν έχουμε μπροστά μας αυτό το συγκεκριμένο ζώο ή τον προγονό του που ζούσε πριν από χίλια χρόνια, επίσης το αν αυτό βρίσκεται εδώ ή σε μια ξένη χώρα, το αν παρουσιάζεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στην μια ή στην άλλη στάση, ενεργώντας έτσι ή αλλιώς, τέλος το αν είναι η τάδε ή δείνα ατομική οντότητα του είδους. Όλα τούτα είναι μηδενικής σημασίας και αφορούν αποκλειστικά το φαινόμενο. Η ιδέα του ζώου και μόνο διαθέτει αληθές Είναι και συνιστά αντικείμενο πραγματικής γνώσης». Αυτά θα έλεγε ο Πλάτων.

Ο Καντ θα έλεγε περίπου τα ακόλουθα: «το ζώο αυτό είναι ένα φαινόμενο μέσα στον χρόνο, τον χώρο και την αιτιότητα, τα οποία αυτά άπαντα αποτελούν τους ενυπάρχοντες στην γνωστική μας δυνατότητα απριόρι όρους της δυνατότητας της εμπειρίας και όχι προσδιορισμούς του πράγματος καθ' αυτό. Ως εκ τούτου, το ζώο αυτό, όπως εμείς το αντιλαμβανόμαστε στον ορισμένο αυτό χρόνο και τον δεδομένο αυτόν τόπο ως μια, στο πλαίσιο της εμπειρίας (ήτοι βάσει της αλυσίδας αιτίων και αιτιατών), γενόμενη και επίσης κατ' ανάγκη εφήμερη ατομική οντότητα, δεν είναι πράγμα καθ' αυτό, αλλά φαινόμενο, το οποίο δεν έχει εγκυρότητα παρά μόνο σε σχέση με τη γνώση μας. Προκειμένου να αποκτήσουμε γνώση του ως προς το τι ενδεχομένως είναι καθ' αυτό, ανεξάρτητα συνεπώς από όλους τους προσδιορισμούς που εμπεριέχονται στον χρόνο, τον χώρο και την αιτιότητα, απαιτείται ένας τρόπος γνώσης διαφορετικός από τον μοναδικό δυνατό σ' εμάς, ήτοι δια των αισθήσεων και της διάνοιας».

Για να φέρουμε τον τρόπο με τον οποίον το εκφράζει ο Καντ ακόμα πιο κοντά σ' εκείνον του Πλάτωνα, θα μπορούσαμε  να πούμε επίσης το εξής: Ο χρόνος, ο χώρος και η αιτιότητα είναι η δομή εκείνη του νου μας δυνάμει της οποίας η, στην πραγματικότητα, μια και μοναδική υπαρκτή ουσία του κάθε είδους μας παρουσιάζεται ως πολλαπλότητα όντων ομοειδών, τα οποία γεννώνται και αφανίζονται διαρκώς εκ νέου, διαδεχόμενα το ένα το άλλο ατέρμονα. Η σύλληψη των πραγμάτων μέσω της εν λόγω δομής και σύμφωνα μ' αυτήν είναι η εμμενής· εκείνη αντιθέτως που συνειδητοποιεί το πως έχει το όλο αυτό ζήτημα είναι η υπερβατολογική. Αυτή την πορίζεται κανείς αφηρημένα με την Κριτική του καθαρού Λόγου...

Εάν είχαν ποτέ όντως συλλάβει και κατανοήσει την διδασκαλία του Καντ, καθώς επίσης έκτοτε και τον Πλάτωνα, εάν το βαθύτερο νόημα και περιεχόμενο των όσων διδάσκουν οι δύο μεγάλοι διδάσκαλοι το είχαν αναλογισθεί πιστά και σοβαρά, αντί να εκτοξεύουν προς πάσα κατεύθυνση του τεχνικούς όρους του ενός και να παρωδούν το ύφος του άλλου, θα είχαν αναπόφευκτα προ πολλού κατορθώσει να διαπιστώσουν το πόσο πολύ οι δύο μεγάλοι αυτοί σοφοί συμφωνούν μεταξύ τους και το ότι το αμιγές νόημα, ο στόχος αμφότερων των θεωριών μεταξύ τους είναι εντελώς ίδιος. Τότε, όχι μόνο δεν θα συνέκριναν διαρκώς τον Πλάτωνα με τον Λάιμπνιτς, ο οποίος ουδόλως διαπνέεται από το πλατωνικό πνεύμα, ή μάλιστα και μ' έναν εν ζωή ακόμη γνωστό κύριο [εννοεί τον Φ.Χ. Γιακόμπι]... αλλά και θα είχαν όλως προχωρήσει πολύ περισσότερο απ' ό,τι όντως έχουν - ή μάλλον, δεν θα είχαν οπισθοχωρήσει τόσο επονείδιστα πολύ όπως έχει συμβεί τα τελευταία σαράντα χρόνια και δεν θα επέτρεπαν να τους σέρνει από την μύτη σήμερα ο τάδε αύριο ο δείνα αερολόγος, ο δε 19ος αιώνας στην Γερμανία, ο οποίος προμηνυόταν τόσο σημαντικός, δεν θα είχε εγκαινιασθεί με φιλοοσοφικές φαρσοκωμωδίες σαν αυτές που διοργανώθηκαν πάνω στον τάφο του Καντ [πολεμική εναντίον, πρώτα και κύρια, του Χέγκελ και δευτερευόντως των Φίχτε και Σέλλινγκ, δηλαδή κατά των κύριων εκπροσώπων του Γερμανικού ιδεαλισμού]...

Τόσο όμως περιορισμένο είναι το πραγματικό κοινό των γνήσιων φιλοσόφων ώστε οι αιώνες είναι φειδωλοί ακόμα και με μαθητές που να διαθέτουν κατανόηση...

Ακολουθώντας και εξετάζοντας [απλώς] τις διατυπώσεις -διατυπώσεις όπως «παραστάσεις απριόρι, μορφές της εποπτείας και της νόησης συνειδητές ανεξάρτητα από την εμπειρία, πρωταρχικές έννοιες της καθαρής διάνοιας» κ.τ.λ-, έθεσαν τώρα το ερώτημα αν οι ιδέες του Πλάτωνα, οι οποίες, κατά τον ίδιον, είναι επίσης έννοιες πρωταρχικές, επιπλέον δε και αναμνήσεις μιας εποπτείας των αληθώς όντων πρότερης της ζωής, είναι περίπου το ίδιο με τις καντιανές μορφές της εποπτείας και της νόησης, τις ενυπάρχουσες στη συνείδηση μας απριόρι. Τις δύο αυτές εντελώς ετερογενείς θεωρίες, την καντιανή των μορφών, οι οποίες περιορίζουν τη γνώση του ατομικού ανθρώπου στα φαινόμενα, και την πλατωνική των ιδεών, των οποίων η γνώση σημαίνει ακριβώς την ρητή άρνηση των μορφών αυτών - τις δύο αντιδιαμετρικά αντίθετες αυτές θεωρίες, επειδή μοιάζουν λίγο ως προς τις διατυπώσεις τους τις συνέκριναν μετά προσοχής, συνδιασκεπτόμενοι και αντιπαρατιθέμενοι μεταξύ τους για το κατά πόσο ταυτίζονται, κατέληξαν δε εν τέλει στην διατύπωση ότι όντως δεν ταυτίζονται και [από αυτό] εξήγαγαν το συμπέρασμα ότι η πλατωνική θεωρία των ιδεών και η καντιανή κριτική του Λόγου δεν συμφωνούν μεταξύ τους...

Η πλατωνική ιδέα αποτελεί κατ' ανάγκη αντικείμενο, κάτι το γιγνωσκόμενο, μια παράσταση, για δε τον λόγο αυτόν, και για κανέναν όμως άλλον, είναι διάφορη του πράγματος καθ' αυτό. Έχει απεκδυθεί όλες τις δευτερεύουσες μόνο μορφές του φαινομένου [δεν υπόκειται δηλαδή στον χρόνο, τον χώρο και την αιτιότητα], ή μάλλον δεν έχει ακόμα υπαχθεί σε αυτές· ωστόσο, την πρώτη και καθολική μορφή, εκείνη της παράστασης εν γένει, του αντικειμένου για ένα υποκείμενο, την διατηρεί.


Arthur Schopenhauer
Ο Κόσμος ως Βούληση και Παράσταση
Βιβλία Γ' και Δ'
Εκδ. Ροες


Διαβάστε περισσότερα Σπουδαία Αποσπάσματα από τον Πλάτωνα, τον Καντ και τον Σοπενχάουερ, και από άλλα πρόσωπα όπως: ο Αριστοτέλης, ο Βίτγκενσταϊν, ο Πριγκόζιν, ο Φεγεράμπεντ, ο Τολστόι, ο Χομπς, ο Νίτσε, ο Σπένγκλερ, η Άννα Κομνηνή, καθώς και από Κινηματογραφικές επιλογές του 21ου αιώνα

.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Δέκατη τέταρτη (Fb) Summa.


17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022

Μουσική Συνοδεία


Οι (Fb) Summæ αποτελούνται από σύντομες παρεμβάσεις που γράφονται είτε με αφορμή την επικαιρότητα είτε υπό την πίεση του χρόνου, και δημοσιεύονται μόνο στη σελίδα της Κοσμοϊδιογλωσσίας στο facebook. Ο στόχος της επαναδημοσίευσής τους σε αυτή καθεαυτή την Κοσμοϊδιογλωσσία, δηλαδή εδώ, είναι η δυνατότητα ανάγνωσης για όσους δεν διαθέτουν λογαριασμό σε κοινωνικά δίκτυα. Εδώ μπορείτε να βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις (Fb) Summæ.

~

I

''...ουσιαστικά η υπόθεση εργασίας είναι ότι εδώ έχουμε δύο πολιτείες-πολιτισμούς. Τα μόνα δύο πολιτισμικά κράτη που θα εισέλθουν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Οι περισσότεροι άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί δεν τα κατάφεραν.

Και δεν είμαστε απλώς δύο κράτη-πολιτισμοί. Είμαστε επίσης οι δύο χώρες στον κόσμο με πληθυσμό πάνω από ένα δισεκατομμύριο. Παρακαλώ, μην με παρεξηγήσετε. Δεν υποτιμώ την κατάσταση. Γνωρίζετε τη σοβαρότητα της τρέχουσας κατάστασης ή τις προκλήσεις του ζητήματος των συνόρων. Επισημαίνω ότι είναι επιτακτική ανάγκη, και για τις δύο χώρες, να καταλήξουν σε μια λύση, που δεν αφορά μόνο τις ίδιες. Εννοώ ότι ο κόσμος όλος έχει πολλά να κερδίσει...

Είμαστε οι δύο πολιτισμοί όπου ξεκίνησε η γεωργία και που θα εισέλθουν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Δεν υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που θα μπορούσαν να πουν: ξεκίνησα τότε και θα συνεχίσω μέχρι... σήμερα.''

Subrahmanyam Jaishankar
Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας 
(σε αναφορά του πριν από κάποιους μήνες στις σχέσεις Κίνας-Ινδίας)

~

II
Το 2019, σε ερώτηση που έγινε στον υπουργό εξωτερικών της Ινδίας, Subrahmanyam Jaishankar, σχετικά με το εάν το Νέο Δελχί πρέπει να επιλέξει πλευρά μεταξύ Η.Π.Α και Κίνας, ο  Jaishankar απάντησε: «η Ινδία πρέπει να πάρει θέση και να διαλέξει πλευρά - την δική μας [ινδική] πλευρά». Η ερώτηση έγινε στο πλαίσιο της μεταφυσικής, ανιστόρητης, και συνθηματολογικής φράσης περί ''σωστής πλευράς της ιστορίας'', την όποια έκανε ευρέως γνωστή ο Ομπάμα, και την οποία αναπαράγουν πάσης φύσεως ''μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες που συναπαρτίζουν τον πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο'' διαφόρων κρατών-πελατών (client state) ή δορυφορικών, εξαρτημένων, προστατευόμενων και υποτελών κρατών, που οικειοθελώς και αυτοβούλως ακολουθούν εντολές ή λειτουργούν ως λαγοί ή δίνουν διαπιστευτήρια στο εξωτερικό ως τοπικοί διαχειριστές και βραχίονες εξωεθνικών συμφερόντων, παρουσιάζοντας μια τέτοια επιλογή και στάση στο εσωτερικό του κράτους και στους ιθαγενείς ψηφοφόρους ως ''αναβάθμιση''.
 
Ας ελπίσουμε ότι τοπάρχες σαν αυτούς δεν θα αποδειχθούν καταστροφικοί και μοιραίοι για τα πραγματικά και ουσιαστικά συμφέροντα των κρατών, των λαών και των εθνών τους, θυμίζοντας Λιθουανούς που ''υψώνουν το ανάστημά τους'' απέναντι στην Κίνα την ίδια στιγμή που μια χώρα σαν τη Γαλλία αποστασιοποιείται (πρώτος ορισμός του λαγού), Ουκρανούς που ενώ βρίσκονται σε πόλεμο με τη Ρωσσία κάνουν υποδείξεις στη Γερμανία (δεύτερος ορισμός του λαγού), και Γεωργιανούς που θέλουν να φυτέψουν Αμερικανικές σημαίες σε εδάφη που περιτριγυρίζονται από Τουρκία, Ρωσσία και Ιράν (ορισμός του αφελή και του ιδιοτελή που θέλει να δώσει διαπιστευτήρια). Ας ελπίσουμε ότι τα κράτη αυτών των διαχειριστών και τοπαρχών δεν θα μετατραπούν σε Λιθουανίες και Ουκρανίες του Νότου και σε Γεωργίες της Δύσης. Βέβαια θα μου πείτε εδώ υπήρξαν πολιτικά πρόσωπα και ηγετικές προσωπικότητες σε κράτος που συνορεύει με την Τουρκία, που ισχυρίζονταν ότι είναι προς το συμφερόντων τους η καταστροφή σχεδόν όλων των κρατών που συνορεύουν μαζί της ή αυτών που μπορούν να την εξισορροπήσουν (Συρία, Ιράκ, π. Γιουγκοσλαβία), καθώς και η καταστροφή των σχέσεων του συγκεκριμένου κράτους με τις περιφερειακές και μεγάλες δυνάμεις που μπορούν να την απειλήσουν άμεσα εδαφικά (Ιράν, Ρωσσία). Στη... Βουλγαρία αναφέρομαι.
 
Και για να ολοκληρώσω όπως ξεκίνησα, με το Νέο Δελχί. Η Ινδία έχει θετικότατες και αξιολογότατες σχέσεις με το Ιράν, καθώς ανάμεσά τους βρίσκεται το Πακιστάν. Εάν πάψει να υπάρχει μεταξύ τους το Πακιστάν τότε, και μόνον τότε, θα έχει πραγματικό συμφέρον και ουσιαστικό λόγο η Ινδία να παρουσιάζει το Ιράν ως απειλή. Οτιδήποτε διαφορετικό πρακτικά αποτελεί εξυπηρέτηση εξωεθνικού συμφέροντος περιτυλιγμένη με ιδεολογική, ψευδοϊστορική και ταυτοτική προβιά προκειμένου να λανσαριστεί και να πουληθεί στους Ινδούς ιθαγενείς στο εσωτερικό της χώρας.

~

III
Η περίοδος που διανύουμε κυριαρχείται από την αντίληψη ότι Η.Π.Α και Ε.Σ.Σ.Δ κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου προσέφεραν οικουμενικά οράματα, ενώ στις μέρες μας κάτι τέτοιο δεν ισχύει από τις κυρίαρχες και αναδυόμενες ανταγωνιστικές δυνάμεις. 

Η συνθήκη αυτή αποτελεί μέρος της διαδικασίας αποδυνάμωσης και αποσύνθεσης της λεγόμενης «δυτικής» οικουμενικότητας και παγκοσμιότητας (μέρος της οποίας ήταν και ο διεθνισμός της Ε.Σ.Σ.Δ ασφαλώς), ουσιαστικά της κατάρρευσης του ευρωκεντρικού κοσμοειδώλου και των διαφόρων παραλλαγών και μετασχηματισμών του, και της αντικατάστασής του από νέα χαρακτηριστικά μιας αναδυόμενης παγκόσμιας τάξης που σε αυτή την αρχική και μεταβατική φάση χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό και ποικιλομορφία. Στοιχεία οικουμενικότητας, σε σπερματική μορφή, υπάρχουν και σε αυτά τα νέα κέντρα μόνο που είτε, πρώτον, δεν έχουν αναπτυχθεί ή εκλεπτυνθεί και προωθηθεί αρκετά είτε, δεύτερον, δεν τα γνωρίζουμε λόγω της απόλυτης, μέχρι πρότινος, ιδεολογικής ηγεμονίας του ευρωκεντρισμού και του δυτικοκεντρισμού (π.χ οι Ινδοί προωθούν μέσω του Ο.Η.Ε, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, και άλλων πρακτικών στο πλαίσιο μαλακής ισχύος, το δικό τους οικουμενικό δόγμα υπό την ονομασία: Vasudhaiva Kutumbakam). Τέλος, τρίτον, σε αυτή τη μεταβατική φάση όλα τα οικουμενικά και παγκόσμια, τα οποία συνήθως έχουν άυλη διάσταση (από ιδέες και αξίες μέχρι συναλλαγές και διαμεσολαβητές, ψηφιακού και μη χαρακτήρα) επανα-γειώνονται στο έδαφος και την ιστορία, ή στο χώρο και τον χρόνο. 

Με διαφορετικά λόγια ζούμε την υποχώρηση και πολυδιάσπαση του οικουμενισμού, της πλανητικοποίησης ή του παγκοσμισμού, του μέχρι πρότινος ενός κυρίαρχου ηγεμονικού κέντρου-πόλου, σε πολλά τμήματα, μέρη και κέντρα που συνδυάζουν ποικιλομορφία, ιδιαιτεροκρατικά χαρακτηριστικά και οικουμενικά στοιχεία, σε σπερματική ή ακατέργαστη μορφή, και δυνητικά μπορούν είτε να επανερμηνεύσουν τα κυρίαρχα, είτε να γεννήσουν νέα, είτε να αναζωογονήσουν παλαιά στοιχεία οικουμενισμού. Ουσιαστικά διανύουμε την ολοκλήρωση ενός μακροϊστορίκού κύκλου, δηλαδή μια μεταβατική εποχή.

`~.
Μέρος της διαδικασίας αποσύνθεσης του ευρωκεντρικού κοσμοειδώλου και της υποχώρησης της δυτικοκεντρικής ιδεολογίας και ιστοριογραφίας, καθώς και του οικουμενικού-δογματικού τους χαρακτήρα, έχω περιγράψει παλαιότερα στο πρώτο μέρος (I, II, III) κειμένου με τίτλο: Περί της κρίσης του διανοητικού οικοδομήματος και θεμελιωδών κοσμικών δογμάτων των τελευταίων αιώνων | 1 μ.Κ (Year Ι AQ) | 2020.

~

IV
Έχω επισημάνει αρκετές φορές στο παρελθόν, τόσο κατά την παλαιά | π.Κ - BQ | όσο και κατά τη νέα | μ.Κ - AQ | περίοδο της Κοσμοϊδιογλωσσίας, το ζήτημα της ιστοριογραφίας και της οριοθέτησης του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου σε συνάφεια με το ζήτημα του ευρωκεντρισμού. Συγκεκριμένα, έχω κατ' επανάληψη αναφερθεί στο παράδειγμα της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937 αντί της εισβολής Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του πολέμου.

Η τελευταία και πιο πρόσφατη αναφορά ήταν λίγες ημέρες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, συγκεκριμένα στο κείμενο με τίτλο «Επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου;», όπου σημείωνα: 

η ιστοριογραφία του Μεγάλου Πολέμου, εκτός του ότι έχει μεταβάλει το δευτερεύον σε πρωτεύον, ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του (ανάλογα λειτουργεί και η επιλογή της εισβολής της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, και όχι π.χ της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937).

Η πρώτη χρονικά αναφορά στο συγκεκριμένο προβληματισμό ήταν πριν από πέντε χρόνια, το 2017. Τότε είχα επισημάνει τα εξής:

Γιατί ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε το 1939, με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, και όχι το 1937 με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα; Τοποθετώντας ως εναρκτήριο σημείο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όχι την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία αλλά την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα, όχι το 1939 αλλά το 1937, και ξαναδιαβάζοντας τα γεγονότα (με λιγότερο ευρωκεντρικό τρόπο) εν είδει νοητικό-ιστορικού πειράματος, μπορεί άραγε να προκύψει κάτι γόνιμο και ενδιαφέρον που θα μας βοηθήσει, όχι μονάχα ως προς την ανάγνωση και ερμηνεία του παρελθόντος αλλά και κυρίως στην καλύτερη κατανόηση της εποχής μας, προκειμένου να εκτιμήσουμε πιθανές εξελίξεις και προοπτικές του μέλλοντος μας; Μπορεί άραγε το ξαναδιάβασμα του θεάτρου της Άπω-Ανατολικής Ασίας, μιας περιοχής που έχει αποκτήσει στις μέρες μας ιδιαίτερη σημασία και που μελλοντικά θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα (πάντα είχε απλά ιστοριογραφικά υποβαθμίστηκε η σημασία της), να μας βοηθήσει να δούμε τις εξελίξεις στην περιοχή αυτή με διαφορετικό μάτι, σήμερα;

Η ανταπόκριση στον προβληματισμό μου έρχεται πέντε χρόνια μετά, μέσω ενός άρθρου στο Atlantic, με αφορμή την έκδοση του νέου βιβλίου του Richard Overy, όπου σημειώνονται τα εξής:

Taking a global view leads to a different picture of the war. For example, when did it begin? Most English speakers would say 1939, with Germany’s invasion of Poland. But by then Japan had already been at continuous war with China for two years and had violently conquered Beijing, Shanghai, and the Chinese capital of Nanjing. (China recently mandated that its textbooks use an even earlier start year for its war with Japan: 1931, when the Japanese invaded Manchuria.) Only by sidelining Asia can you claim that the Second World War ran from 1939 to 1945.

Χρειάστηκαν περίπου τρεις γενιές, από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, προκειμένου να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο που τοποθετεί στο επίκεντρο έναν τέτοιο προβληματισμό και ξαναδιαβάζει τα γεγονότα με λιγότερο ευρωκεντρικό τρόπο (και προφανώς ο Overy δεν διάβασε τους δικούς μου προβληματισμούς το 2017). Έτσι κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό το έργο του Richard Overy με τίτλο ''Blood and Ruins''. Δεν θα ασχοληθώ εδώ με συμφωνίες ή διαφωνίες σχετικά με τις θεματικές του (π.χ το ζήτημα της αυτοκρατορίας διατρέχει το βιβλίο στο σύνολό του) ή γιατί πιθανώς κυκλοφόρησε και έγινε ευρύτερα γνωστό στη τωρινή συγκυρία, απλώς θα τονίσω ότι χρειάστηκαν 77 χρόνια από το τέλος του πολέμου προκειμένου να γραφτεί ένα βιβλίο 1000+ σελίδων που να καταφέρει να ξεφύγει από αυτό: 

«η ιστοριογραφία... του πολέμου... ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του (ανάλογα λειτουργεί και η επιλογή της εισβολής της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, και όχι π.χ της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937)».

~

V
Ποιο από τα τρία παρακάτω είναι πιθανότερο να μην υπάρχει στο τέλος της δεκαετίας:

1. Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ)

2. Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε)

3. Ρωσική Ομοσπονδία (Ρ.Ο)


.~`~.

Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.


17 | 8 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022